Yelkovanlar tarihe dönüyor

SERAY ŞAHİNLER- Topkapı Sarayı'nın dünyanın sayılı koleksiyonları arasında gösterilen saat koleksiyonu ilk kez bütünlüklü şekilde ziyaretçilerle buluşuyor. Sarayın ikinci avlusunda yer alan Has Ahırlar bölümü, “Topkapı Sarayı’nda Zaman ve Sanat” temasıyla Saat Müzesi’ne dönüştürüldü. Sarayın saat koleksiyonunun yüzde 80'ini oluşturan 300 eser ilk kez bu müzede bir araya geldi.

Sarayın en değerli hazinelerinden saat koleksiyonu, mekanik ustalığı ve sanatsal zenginliğiyle dünya saatçilik tarihinde özel bir konuma sahip. Millî Saraylar Başkanlığı’nın yürüttüğü belgeleme, restorasyon ve konservasyon çalışmaları sonucunda bu özel koleksiyon, modern ve estetik sergileme düzeniyle yeniden hayat buldu. Üç yıllık restorasyonun ardından kapılarını açan müze, Topkapı Sarayı’nda zamanın ruhunu hissettirmek üzere sanatseverleri bekliyor. 16. yüzyıldan 20. yüzyıla uzanan saatlerin her biri döneminin estetik anlayışını yansıtan birer sanat eseri niteliğinde.

Koleksiyonda göze çarpan en eski tarihli saat, 1580 yapımı Alman kolye cep saati. Saray koleksiyonunda yer alan bu saat Strasbourglu Baltazar Saurwien imzasını taşıyor. Onun hemen yanındaki yine kolye cep saati de 1680'e tarihlenen “De Baufre Paris” yazan bir Fransız saati.

Osmanlı ustaları

Saat Müzesi’nde yer alan eserler, mekanik yapıları ve estetik detaylarına göre özel olarak tasarlanmış vitrinlerde sergileniyor. Yaklaşık 3.5 metre yüksekliğindeki boy saatleri için özel teşhir alanları üretildi. Ağır oturtma saat ve altlıkları için özel kaideler tasarlanmış.

Cep saatleri bölümü ise spiral düzende asılmış eserleri ve vitrin önündeki dijital bilgilendirme ekranlarıyla yenilikçi bir anlayışla izleyicileri selamlıyor. Her bir saat, yüksek çözünürlüklü görsellerle eşleşen dijital etiketler üzerinden ziyaretçiye tanıtılıyor.

Bu kapsamda zamanın ruhuna iz bırakan saatler, Türk Saatleri, Boy Saatleri, Duvar Saatleri, Cep Saatleri, Masa Saatleri, Oturtma Saatler, Dekoratif Formlu Saatler, Ölçüm Aletleri ile Atölye ve Tamir Aletleri gibi tematik başlıklar altında sınıflandırılmış.

Müzenin en önemli bölümlerinden birinde ise Osmanlı ustalarının tüm eserleri ilk kez ziyaretçilerin ilgisine sunuluyor. Saat Müzesi'nde, Osmanlı Dönemi saat ustalarından Ahmed Eflâkî Dede ve Süleyman Leziz’in imzasını taşıyan eserlerin yanı sıra Sultan II. Abdülhamid’e armağan edilen Rus yapımı ‘grifon’ figürlü masa saati, duvar saatleri, dönemin teknolojik yeniliklerini temsil eden oturtma saatler ve dünyada benzeri bulunmayan cep saatleri gibi nadide örnekler yer alıyor.sergileme düzeniyle yeniden hayat buldu.

200’den fazla saat depodan ilk kez çıktı

Milli Saraylar Başkanı Dr. Yasin Yıldız, “Bu sergi, önemli bir ilke imza atıyor. Topkapı Sarayı’nın saat koleksiyonu, Milli Saraylar envanterinde yer alan ve dünyaca ünlü koleksiyon. Geçmişte sınırlı ölçüde sergilense de ilk kez bu kadar kapsamlı bir biçimde, bir müze konseptiyle ziyaretçiye sunuluyor. Restorasyon süreci yaklaşık üç yıl sürdü. Hem Has Ahırlar bölümünün 16. ve 17. yüzyıldan kalma yapısının restorasyonu hem de saatlerin tek tek taşınabilir şekilde onarımı titizlikle gerçekleştirildi. Seçkimizde, 380 saatlik koleksiyonun 300’ü bir bütün olarak burada sergileniyor. Bunların 200’den fazlası ise depolardan ilk kez çıkarıldı. Konservasyon ve restorasyon süreçleri büyük bir başarıyla tamamlandı. Eserlerin tamamı çalışır durumda ve sergilenmeye hazır” diyor.

Canlandırmalı atölye

Müzenin son bölümünde ise canlandırmalı saat atölyesi izleyicileri karşılıyor. Bu bölümde koleksiyondaki etütlük eserler, tamir aletleri ve kurma anahtarları yer alıyor. Böylece geçmişte saat üretim ve bakım süreçlerinin nasıl yürütüldüğü ziyaretçilere uygulamalı olarak anlatılıyor. Onarım, fotoğraf çekimi ve nakil süreçlerine dair belgeleme çalışmaları da müzede belgesel içerik olarak yer buluyor.