EN BÜYÜK DÜŞMAN AŞIRI KiLO

Medical Park Göztepe Hastane Kompleksi’nden kardiyoloji uzmanı Prof. Dr. Bahadır Dağdeviren, kalp sağlığıyla ilgili sorularımızı yanıtladı.

Kalp-damar hastalıklarının Türkiye’de görülme sıklığı nedir?
Türkiye’de ölüm nedenlerinin yaklaşık yüzde 55’i kalp-damar hastalıklarından kaynaklanıyor. Her bin hastadan biri, bypass ameliyatına giriyor. Erkeklerde kadınlara göre oran, biraz daha yüksek ve risk, 40’lı yaşlarda artmaya başlıyor. Kadınlardaysa 50’li yaşlarda menopoz sonrası ortaya çıkıyor.

Sağlıklı kalbin tanımı nedir?
Sağlıklı kalp, kişinin vücudunun ihtiyacı olan kan dolaşımını sağlamaya yeterli kalp demek. Bu, bazıları için dakikada 60, bazıları içinse 80 kez atan bir kalp anlamına gelir. Önemli olan kalbin bu ihtiyacı, zamanında ve yeterli ölçülerde karşılayabilmesi.

Kalp atışı kişiye göre nasıl bir değişiklik gösteriyor?
Bazı kişilerde istirahat halinde kalp, bu ihtiyacı karşılayamıyor. Yorgunluk, nefes darlığı gibi birtakım bulgular ortaya çıkıyor. Mesela bazı profesyonel sporcular, dakikada 40 kez atan güçlü kalplere sahip. Hiç spor yapmayan, örneğin ev hanımlarında kalp, 80 kez atarak bu ihtiyacı karşılayabiliyor.
Çocukluk çağında yüksek nabız, düşük kan basıncı; gençlik çağında düşük nabız, düşük kan basıncı; yaşlılık dönemindeyse en düşük nabız ve en yüksek kan basıncı şeklinde seyir gösteriyor.

En sık ölüme götüren üç kalp-damar hastalığı hangisi?
Koroner kalp rahatsızlığı denilen hastalık, kalp krizleri ve organ yetersizliğiyle seyrediyor. Ani kalp krizi ya da kalbin durması şeklinde olabiliyor. Kalp krizini atlattıktan sonra kişinin kalbinde çok büyük bir sorun bırakmışsa kan ve pompa yetersizliği şeklinde ölüme gidebiliyor.

Kalp sağlığında insanların en büyük ihmali nedir?
En büyük ihmal, kilo fazlası. Kilo fazlasının dışında diğer en önemli etken, sigara. Stres ve üzüntü de başlıca etkenler arasında sayılıyor.
Kilo fazlası, kalbin dolaştırması gereken kan miktarının artması yani iş yükünün artması anlamına geliyor. Ayrıca vücutta insülin direncine neden oluyor.
Fazla insülin salgılanmasına, damarların kalınlaşmasına ve koroner kalp hastalığına kadar gidiyor.

Kalbimiz kendini yeniliyor mu?
Kalbimiz kendini yeniliyor. Her 17 günde bir kalbin kasılan proteinleri yıkılıyor ve yeniden yapılıyor. Yıkım ve yapım aşamasında kişiye özel, özgün proteinler yapılıyor. Bu proteinlerin kodlanmasında birtakım bozukluklar olduğunda bazı hastalıklar ortaya çıkıyor. Buna, ‘hipertrofik kardiomiopatiler’ diyoruz.

“MEDiTASYON YAPIN”

Nabız ve tansiyon ne kadar düşük olursa ömür o kadar uzun olur. Hayatın tamamı boyunca kalp atış sayımız bellidir. Ne kadar yavaş atarsa bu limiti o kadar geç doldururuz, ne kadar hızlı atarsa bu limiti çabuk doldururuz. Onun için spor ve meditasyon, kalp atım sayımızı azaltmaya yarayan başlıca aktivitelerdir.

“BAYILMADAN DA OLABiLiR”

“Kalp krizi nedir?” sorusunun yanıtını maalesef halkımız bilmiyor. Kalp krizi, organın damarında başlayan ağrı, baskıdır. Tıkanan damarın büyüklüğüne paralel olarak hasar da büyük olur. Birçok kalp krizi geçiren hasta, “Ben kalp krizi geçirmedim, çünkü bayılmadım” diyor. Ama hepsinin bayılması, nabzının yavaşlaması gerekmiyor. Bayılma ve kalp durmasıyla kalp krizini birbirinden ayırmak gerekiyor. Kalp krizi sırasında öksürürseniz, o refleksle nabız hızlanıyor. Bu da hastaneye gidene kadar bayılmanızı, şuurunuzu yitirmenizi önlüyor.

KARDiYAK TEST

Kardiyak MR, bildiğimiz MR’ın kalp dokusuna uygulanmış hali. Bu MR, bir dokunun hem anatomisini gösterebiliyor hem de içindeki yağ oranının kaç olduğu gibi moleküler düzeyde bilgiler verebiliyor. Hem fonksiyon, hem anatomi hem de moleküler düzeyde bilgiler verdiği için ileri düzeyde bir görüntüleme tekniği. Ama zor uygulanır ve tecrübe gerektirir. Şüpheli bir durum, kan pıhtılaşmasıyla alakalı verilen ilaçlara direnç varsa veya kalp kası kalınlaşması MR’la EKO’da şüpheli sınırlar içerisinde kalmışsa, kesin tanı için kardiyak genetik testlere başvurulur. Kalp kası proteinlerinin üretimini bozan genetik mutasyonun olup olmadığı taranabilir.

BU BELİRTİLERE DİKKAT

l Göğsün ortasında hissedilen ağrı,
l Sırta, omuzlara ve kollara vuran ağrı,
l Nefes darlığı,
l Nabızda düzensizlik,
l Bacaklarda ödem,
l Aşırı halsizlik.

YARIN: iYi KALPLi CASUS