KUKLA ŞÖLENi BAŞLIYOR

İstanbul’un en renkli festivallerinden 14’üncü Uluslararası İstanbul Kukla Festivali, Yunan tiyatro grubu Antamapantahoy’un ‘Müziğin İpleri’ adlı oyunuyla başlayacak. Yönetmen Derviş Zaim’in onur ödülü alacağı festivalde, sergi ve film gösterileri de olacak.

* Kukla Festivali düzenleme fikri nasıl ortaya çıktı?
Türkiye’de çok köklü bir kukla geleneği var. Hem başkent folkloru, hem de Anadolu folklorunda değişik tekniklerde zengin kukla örneklerine rastlayabiliyoruz. Fakat zamanla, özellikle Anadolu folklorundaki kukla yok olmuş. İstanbul folklorunda önemli yer tutan Karagöz ise varlığını kısıtlı şartlarda sürdürebilmiş. Gönüllü olarak, küçük yaşlarda başladığım Karagöz çalışmaları profesyonel olarak birçok uluslararası festivalde yaptığım gösterilerle devam etti. İşte bu festivallerde Karagöz’ün ne kadar önemli bir değer olduğunun bir kez daha farkına vardım. Türk kukla sanatının hak ettiği yeri bulabilmesi amacıyla bir festival yapmaya karar verdik. Böylece festivalin temelleri atılmış oldu.

* İlk kukla figürünü oynatan kimdi?

Dünyada kuklanın ne zaman oynatılmaya başladığı konusunda birçok görüş var. Hem gölge tiyatrosu, hem de üç boyutlu kuklanın doğuşu ve yayılması konusunda günümüzde bile birçok araştırma tezleri ortaya atılıyor. Ama şunu söylemek mümkün; kukla insanları çok etkilemiş. Yücelik duygusu, saygı ve korku yaratmış. İnsanlar çeşitli objelere saygı göstermeye başlamışlar. Böylece kukla dini bir ritüel olarak hayatın içinde girmiş. Oyun formatına dönüşerek günümüze kadar gelmiş. Durum böyle olunca, ilk kuklayı kimin oynattığı konusunda bir fikir ileri sürmek imkansız.

* Kukla oynatmanın amacı nedir? Çocukları eğlendirmek mi?
Kukla, özellikle geleneksel kukla, görsel olarak naif özellikler taşır. Bu yüzden de çocuklara yakın bir sanat diye algılanır. Ama sözleri can yakıcıdır. Tabii ki günümüzde çeşitli yaş grupları için oyunlar hazırlanıyor. Tıpkı bizim festivalimizde olduğu gibi.

* Sizin unutamadığınız kukla figürleri hangileri?
Benim unutmak istemediğim tek kukla figürü Karagöz. Zaten bu festivali yapma nedenimiz o.

* Bu yıl festivale katılacak olanları neler bekliyor?
Festival programını, 2-3 ve 4 -15 yaş üstü gruplarına göre hazırladık. Her sanatta olduğu gibi kukla tiyatrosunda da salt eğlendirmek amacıyla ya da düşündürmek, yeni sanatsal yaklaşımlar yaratmak üzere hazırlanan birçok oyun var. Bu yıl 26 oyun izleyiciyle buluşacak. Bu oyunlar Kozyatağı’ndan Sefaköy’e, Zeytinburnu’ndan Harbiye’ye uzanan geniş bir yelpazede, ortalama 60’a yakın gösterimle sahnelenecek. Festivalin açılışı 4 Mayıs’ta Kenter Tiyatrosu’nda Yunan tiyatro grubu Antamapantahoy’un ‘Müziğin İpleri’ adlı şaşırtıcı gösterisiyle yapılacak. Festivalde Almanya, ABD, Fransa, Endonezya, Hollanda, Norveç, İsveç, İtalya, İspanya, Avusturya, Slovenya ve Türkiye’den kukla tiyatroları sahne alacak. Ayrıca kukla severler sergi, film ve konferanslarla zenginleştirilmiş bir festival deneyimi yaşayacaklar. Kukla sanatını felsefi bir boyutta inceleyen Danimarka yapımı ‘Strings’ adlı film, Uluslararası İstanbul Kukla Festivali onur ödülüne layık görülen Derviş Zaim’in ‘Gölgeler ve Suretler’ adlı filmi ve Anders Ronnow Klarlund’un 2004’te çektiği ‘İpler’ filmi, festival kapsamında izleyiciyle buluşacak.

* Festivalde açılacak sergilerden de bahsedebilir misiniz?

İstanbullular festival kapsamında ‘İpin Ucu’, ‘Gölgenin Doğuşu: Endonezya ve Karagöz Figürleri’ adlı sergileri gezilebilecek. Ayrıca İspanya’nın önde gelen kuklacılarından Toni Rumbau’in ‘Pulcinella’nin Yolculuğu’ başlıklı konferansı ve program dışı gerçekleştirdiğimiz ‘The Concrete Temple Theatre’in ‘Projeksiyon ve Power Point’da Yaratıcılık’ adlı atölye çalışması da meraklılarını bekliyor.

* İstanbulluların ilgisi nasıl olacak sizce?
Festival bu yıl 14’üncü yaşını kutluyor ve ana sponsor olmadan, küçük desteklerle büyüyor. Yani seyircinin ilgisi olmazsa bu festivali gerçekleştirebilmemiz mümkün değil. Festival bilet satışıyla kendisini döndürebiliyor. Ayrıca halka açık alanlarda gerçekleştirdiğimiz gerek kukla gösterileri, gerek sergilerle, on binlerce İstanbullunun kuklayla tanıştığını söyleyebilirim.

NERELERDE iZLENEBiLiR?
Festival, Fransız Kültür Merkezi, Kukla İstanbul, Kenter Tiyatrosu, Sefaköy ve Halkalı Kültür Merkezi, Kozyatağı Kültür Merkezi, Devlet Tiyatrolari Küçük Sahne, Pera Müzesi, Yunus Emre Kültür Merkezi ve Ümraniye Meydan AVM’de izlenebilecek. Oyun biletleriyse Biletix, Devlet Tiyatroları, Cevahir Sahnesi ve Küçük Sahne gişelerinden, İstanbul Metrosu Taksim girişi sergi salonundan ve oyun saatlerinden bir saat önce salon girişlerinden alınabilir. Bilet ücretleri 15-20 TL arasında değişiyor.
Kukla İstanbul Tel: 0 212 243 16 02 - 0 212 243 47 04
www.istanbulkuklafestivali.com