Bu mu ‘islami eser’e sahip çıkmak?

Hasankeyf, Anadolu’da islamın kök saldığı ilk bölge... Çamlıca’ya camiyi tartışırken, dünyanın en nadide islami eserlerinin suya gömüleceğini biliyor musunuz?

Çamlıca’ya yapılmasına ‘küt’ diye karar verilen camiyle ilgili tartışmalar, mimari eksende sürüyor. Nedeni, nasılı ve kente uyumu sorgulanamadan, İstanbullulara dayatılan kötü bir Sultanahmet replikasını konuşuyoruz.
Anlaşılan o ki Dücane Cündioğlu gibi islami kesimden bir aydının ‘yakarışları’na bile kulak asılmayacak. Hoş, eleştiri/yakarış başka bir ‘kesim’den gelseydi, Başbakan çoktan ‘kendini bilmez istemezükçü’ ilan etmişti. Bakınız: Taksim meydanı.
Fakat bugünkü konumuz, Çamlıca Cami değil. Yoktan zevksiz ve yeri tartışmalı bir islami eser yaratmak da değil. İstanbul’un delik deşik silüeti, hiç değil.
Konumuz, var olan çok değerli bir islami mirası, medeniyetlerin buluştuğu başkenti yok etmek: Yani, Hasankeyf’i...

Anadolu’da ilk Türk-İslam bölgesi
Muğla Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Adnan Çevik, Atlas dergisi ve Doğa Derneği’nin desteğiyle hazırladığı ‘Hasankeyf: Medeniyetlerin Buluştuğu Başkent’ başlıklı raporunu geçen hafta basına açıkladı.
Hasankeyf’in UNESCO’nun 10 dünya mirası kriterinden dokuzunu birden karşıladığını defalarca yazdık... Çamlıca’ya cami yapanla aynı zihniyet, tam 12 bin yıl geriye giden bir kültür hazinesini, Ilısu Barajı’nı inşa ederek suya gömecek.
Rapora göre, Hasankeyf ve çevresi, islamiyetin Anadolu’da kök saldığı ilk bölge:
“Hz. Ömer’in hilafeti döneminde islam ordularının, Suriye üzerinden Güneydoğu Anadolu’ya girerek neredeyse hiç direnişle karşılaşmaksızın bir yıl içersinde birçok yerleşimle birlikte Hasankeyf’i de fethetmesi, bu bölgeyi islamiyetin Anadolu’da kök saldığı ilk Türk-İslam bölgesi olarak öne çıkarıyor.”

En nadide İslam eseri örnekleri
Hasankeyf’te yok edilme tehlikesiyle karşı karşıya bulunan önemli islam eserlerinin başında Artuklu ve Eyyûbi dönemlerinden kalan camiler, külliyeler ve Hasankeyf Köprüsü geliyor. Eyyûbi Sultanı Süleyman Camii, Anadolu’da tek benzeri olan Divriği Ulu Cami’yle birlikte islam tarihinin en eşsiz örneği. Mimarisi, mühendisliği ve sanatıyla dikkat çeken Koç Cami ve Hasankeyf Köprüsü de islam eserlerinin dünyadaki en nadide örnekleri arasında.
Doç. Dr. Adnan Çevik, Ilısu Barajı’nın sadece Hasankeyf’i değil aynı zamanda Türk-İslam tarihinin Anadolu’daki izlerini de yok edeceğini söylüyor.
Hasankeyf, istense çok hızlı ve kolay bir şekilde açıkhava müzesi haline getirebilir. Mesele sadece tarihi eserleri korumak değil; Çevik’e göre, Hasankeyf aynı zamanda bu toprakların toplumsal ve kültürel belleğini temsil ediyor.
Yurt dışındaki ‘çalıntı’ eserlerin peşine düşmeden önce kendi yaptığımız katliamlara bir bakalım... Kimse bize islami eserlere saygı gösterdiğini, Türk-İslam tarihine sahip çıktığını yahut cami yapmanın nimetlerini anlatmasın.
Başta kendine islam düşünürü diyenlere, müslüman diyenlere ve tüm insanlığa duyurulur.

EL CEZERİ HASANKEYFLİYDİ

* Hasankeyf sadece islam eserleri açısından değil, tıptan mühendisliğe, tasavvuftan mimariye kadar çok geniş bir yelpazede önemli şahsiyetler çıkaran ve bilimsel gelişmelere ev sahipliği yapan bir merkez.
* Hasankeyfli alimler arasında en ünlüsü sibernitik (robotik) mucidi olarak kabul edilen El-Cezerí. Leonardo da Vinci’nin çalışmaları üzerinde bile etkisi olduğu bilinen islam alimi ve mühendisi Cezerí’nin mühendislik kitabı halen Avrupa’nın farklı müzelerinde sergileniyor.

Robotik bilimin kurucularından El Cezeri’nin abdest alma makinesi, 12. yy.