‘ABD, İran kararını gözden geçirmeli’

ABD yönetiminin, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu, İran’dan petrol ithal eden bazı ülkelere tanıdığı yaptırımlardan 6 aylık muafiyet süreci dün sona erdi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD’nin İran kararını gözden geçirmesi gerektiğini belirtti.

Barrack Obama döneminde, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi ABD, Rusya, Çin, İngiltere, Fransa ile Almanya, İran ile nükleer bir anlaşma imzalamıştı. Bu anlaşmaya göre, İran, uranyum zenginleştirme faaliyetlerini sınırlamayı kabul etmiş ve bu ülkeye yaptırımlar aşamalı kaldırılmıştı. ABD Başkanı Donald Trump ise, geçen yıl bu anlaşmadan çekilme kararı almış ve Kasım 2018’de İran’a yönelik yaptırımları kademeli olarak yürürlüğe sokmaya başlamıştı. ABD, aralarında Türkiye’nin bulunduğu 8 ülkeyi, 2 Mayıs 2019’a kadar yaptırımlardan muaf tutmuştu.

‘Yaptırım doğru değil’

Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, “Yaptırımlar doğru değil. Katar ve Slovakya’daki görüşmelerimde firmaların bu yaptırımlar nedeniyle tedirgin olduğunu gördüm. Almanya, İngiltere ve Fransa’nın yaptırımlara önlem için INSTEX adlı bir mekanizma için çalışıyor. Buna benzer bir mekanizmayı nasıl kurabiliriz, bunu konuşuyoruz” dedi. İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’le Katar’daki görüşmesine ilişkin açıklamalarda da bulunan Çavuşoğlu, şöyle devam etti:

“İthal ettiğimiz petrolün kaynağının çeşitlendirilmesi kısa sürede mümkün gözükmüyor. Rafinerilerimizin teknolojisi birçok ülkenin ham petrolüne uygun değil. Diğer taraftan Irak petrolü için rafinerilerimiz uygun. Ancak Kerkük’ten Ceyhan’a gelen boru hattı da ciddi bir şekilde zarar gördü. Bu boru hattının bir an önce tamir edilmesi gerekiyor. Kuzey Irak bölgesinden gelen boru hattının kapasitesi de zaten sınırlı. Şu anda üçüncü başka ülkelerden petrol aldığımızda, bu rafinerilerimizin teknolojisini yenilememiz gerekiyor. Bu da rafinerilerin belli bir süre kapalı kalması demek. Bunun bir maliyeti var. ABD’nin tek taraflı aldığı bu karar herkesi olumsuz etkiliyor. Japonya’dan tutun Avrupa ülkelerine kadar ciddi bir rahatsızlığın olduğunu görüyoruz. Amerika bu kararlarını gözden geçirmek durumunda.”

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Aragchi, 30 Nisan’daki Ankara ziyaretinde yaptırımlarla ilgili Milliyet’e “Doğal olarak, İran petrolünün satışına engel olunmasına ve başkalarının gelip ambargo fırsatından yararlanmasına izin vermeyeceğiz” demişti.

Trump’ta kesin tarih yok

Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, ABD Başkanı Trump’ın Türkiye ziyaretine ilişkin bir soruya karşılık, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın daha önce de Trump’ı Türkiye’ye davet ettiğini, iki başkanın sık sık telefonda görüştüğünü belirterek, “Son telefon görüşmesi de pozitif ortamda tüm konuların ele alındığı bir görüşme oldu. Sayın Cumhurbaşkanımız Sayın Trump’ı yine ülkemize davet etti” dedi. Trump’ın haziranda Normandiya çıkarmasının yıl dönümü nedeniyle İngiltere ve Fransa’ya gideceğini aktaran Çavuşoğlu, “Hemen onun arkasından gelip gelmemeyi gözden geçiriyordu ama geçerken uğramak yerine belki bir ay sonra daha geniş kapsamda Türkiye’ye resmi bir ziyaret gerçekleştirmek istediklerini söylüyorlar. Önümüzdeki süreçte net tarih belirlenir” diye konuştu. Çavuşoğlu, Suriye’de güvenli bölge konusuna ilişkin de, ABD’nin Suriye’den çekilmesi ve güvenli bölge gibi konuları ele alan görev gücü kurulduğunu anımsattı. Çavuşoğlu, “Her konuda henüz mutabık olduğumuz söylenemez. Ama karşılıklı görüşlerin paylaşılması neticesiyle yakınlaşma olduğunu söyleyebiliriz” diye konuştu.