Acil önlem çağrısı

IMF ve Dünya Bankası Kalkınma Komitesi toplantılarına katılan yetkililer, artan gıda fiyatları konusunda acil önlem alınması gerektiğini, sorunun birkaç ay bile beklemeye tahammülü olmadığını bildirdiler. Toplantılar sonunda düzenlenen basın toplantısında, bazı ülkelerdeki ayaklanmaların daha da genişleyebileceğine dikkat çekildi.

İngiltere Başbakanı Gordon Brown, konuyu G-8 toplantısında gündeme getireceğini belirtirken, Dünya Bankası Başkanı Robert Zoellick soruna daha acil bir çözüm bulunması gerektiği vurguladı. Zoellick şöyle konuştu:

"Çok geç kalınmış olur. G-8 toplantısı Haziranda ve içtenlikle söylemek isterim ki o kadar bekleyemeyiz. Taslak analizlere dayanarak, son üç yılda gıda fiyatlarının ikiye katlanmasının geliri düşük ülkelerde 100 milyon insanı açlığa itebileceğini tahmin ediyoruz."

Zoellick, bu noktada 'Yeni Düzen' benzeri bir plan uygulanması çağrısı yaptı.'Yeni Düzen', ABD'nin eski başkanlarından Franklin Roosevelt'in, ülkesini 1929 yılında patlak veren büyük ekonomik krizden kurtarma amacıyla aldığı bir dizi önlemi içeren reform paketinin adı.

Hükümetlere uyarı

Hükümetlerden, BM Dünya Gıda Programı’na (WFP) 1 Mayıs’a kadar ihtiyacı olan 500 milyon dolarlık acil yardım taahhütlerini hızla yerine getirmesini isteyen Zoellick, "Hükümetlerin mümkün olan en kısa sürede verdiği sözlere uyması ve diğerlerinin yeni taahhütlerde bulunmaya başlaması önemli. WFP’nin bu çağrıyı yaptığından beri fiyatlar daha fazla yükseldi, bu yüzden hükümetlerin hızlı hareket etmesi zorunlu" dedi.

Gıda fiyatlarının yüksek olması nedeniyle Haiti’de hükümetin ölümlere yol açan ayaklanmalardan sonra hafta sonu düşmesi ve yağmalamaların, acil uluslararası eylemin önemine işaret ettiğini söyleyen Zoellick, Dünya Bankası’nın Haiti’ye gıda programları için ek olarak 10 milyon dolar yardım bağışladığını belirtti.

Zoellick, Dünya Bankası Kalkınma Komitesi’nin, yoksul ülkelerde tarımsal üretimi desteklemeyi ve küçük çiftçilere yardımcı olmayı amaçlayan "Küresel Gıda Siyaseti için Yeni Sözleşme" önerisini onayladığını da belirtti.

'Ayaklanmalar artabilir'

Hindistan Maliye Bakanı Palaniappan Chidambaram, yükselen gıda fiyatlarının, toplumsal ayaklanmaların yayılması tehlikesi yarattığını belirtti. Chidambaram, "fiyat sarmalı" konusunda küresel bir oydaşma sağlamak üzere acele edilmemesi halinde, birkaç ülkedeki toplumsal ayaklanmanın tüm dünyaya yayılacağını, gelişmiş veya diğer ülkeler ayrımı olmaksızın tüm ülkelerin bir şekilde bundan yara alacağını kaydetti. Hintli Bakan, fiyatlardaki bu "insafsızca" yükselişin tersine çevrilmesi için "acil önlem" gerektiğini vurguladı.

Fransa Tarım Bakanı Michel Barnier de BFM Radyosu’na yaptığı açıklamada, yükselen gıda fiyatlarını düzenlemek ve spekülasyonu önlemek için hükümetlerin harekete geçmesi gerektiğini söyledi. İnsanlar için yiyeceğin piyasa kurallarının ve uluslararası spekülasyonun merhametine bırakılamayacağını ifade eden Barnier, Avrupalıların kendilerine bunu bütün uluslararası organizasyonlarda sorması gerektiğini kaydetti.

1929 BUHRANI

1929 Dünya Ekonomik Bunalımı, 1929'da başlayan (etkilerini ancak 1930 yılının sonlarında tam anlamıyla hissettiren) ve 1930'lu yıllar boyunca devam eden ekonomik buhrana verilen isimdir. Buhran, Kuzey Amerika ve Avrupa'yı merkez almasına rağmen, dünyanın geri kalanında da (özellikle de sanayileşmiş ülkelerde) yıkıcı etkiler yaratmıştır.

Büyük Bunalım en çok sanayileşmiş şehirleri vurmuş, bu kentlerde bir işsizler ve evsizler ordusu yaratmıştır. Bunalımdan etkilenen birçok ülkede inşaat faaliyetleri durmuş; tarım ürünü fiyatlarındaki %40-60'lık düşüş, çiftçileri ve kırsal bölge nüfusunu kötü etkilemiştir

Fiyatlar ikiye katlandı

Gıda fiyatları son aylarda artan talep, bazı ülkelerde olumsuz hava koşullarının rekolteyi düşürmesi ve biyoyakıt için ürün yetiştirilmesine kullanılan arazinin artması yüzünden hızla yükseldi.

Temel gıda ürünleri buğday, pirinç ve mısır fiyatlarının yükselmesinin son 3 yılda tüm gıda fiyatlarının yüzde 83 artmasına yol açtığını belirten Dünya Bankası'na göre, geçen yıl buğday ve pirinç fiyatları iki kattan fazla arttı.

Ekonomi kanalı Bloomberg’e göre, Mart 2007-Mart 2008 döneminde mısırın fiyatı yüzde 31, pirinçin fiyatı yüzde 74, soyanın fiyatı yüzde 87 ve buğdayın fiyatı yüzde 130 yükseldi.

Gıda ile enerji fiyatlarındaki hızlı yükseliş Haiti, Mısır, Endonezya, Bangladeş, Fildişi Kıyıları, Etiyopya ve Filipinler’de ayaklanmalara ve protestolara yol açtı.