Avrupalılar AB’ye karşı oy kullandı

Avrupa Birliği’nin 28 üye ülkesinde seçmenlerin oy kullandığı, yasama organı Avrupa Parlamentosu (AP) seçimleri kıtadaki siyasi eğilimleri ortaya koydu. Önceki seçimlere göre hafif bir artış göstererek yüzde 43.1’e çıkan oy kullanma oranı yine de AB’nin çalışmalarına halkın doğrudan katılabileceği tek organına ilginin eksikliğini ortaya koydu. Merkez, merkez sağ ve merkez sol partilerin toplam oyun yüzde 69.4’ünü almasına rağmen AB ve göçmen karşıtı, aşırı sağ hareketlerin yükselişi kaygı yarattı.

Aşırı sağ grup kurabilir
İngiltere’de 1910’dan bu yana ilk kez İşçi Partisi ya da Muhafazakarlar bir seçimden birinci çıkmadı. Ödün vermez AB karşıtlığıyla tanınan siyasetçi Nigel Farage’ın partisi UKIP oyların yüzde 27.5’ini aldı. ‘Avrupa’yı AB’den kurtaracağım’ diyen Farage, İngiliz siyasetinde artık ‘üçüncü bir gücün’ ortaya çıktığını söyledi. Fransa’da ise Sosyalist Başbakan Manuel Valls’ın ifadesiyle ‘deprem’ yaşandı. Yerel seçimlerin ardından yükselişini sürdüren aşırı sağcı ve Müslüman karşıtı Front National (Ulusal Cephe) yüzde 25 oy oranıyla Fransa’nın AP’deki 74 sandalyesinden 24’ünü aldı. Danimarka’da aşırı sağcı Halk Partisi’nin de birinci çıkması Avrupa’nın genelindeki yükselişle birleşince ‘AB karşıtı kalıcı bir parlamenter grup kurulabilir mi’ sorusu tartışılmaya başlandı. Sağ eğilimin farklı kanatlarının baskın olduğu seçimde; Yunanistan’da radikal sol blok SİRİZA’nın birinci olması sol adına nadir iyi haberlerden oldu.

‘Fransız siyaseti 2017’de değişebilir’

* Tolga Bilener (Galatasaray Üniversitesi-Uluslararası İlişkiler): Avrupa entegrasyonuna karşı çıkan siyasal akımlar bu seçimin galibi. Avrupa halkları, mevcut ekonomik kriz ortamında Brüksel’in tek tipçi tutumuna, Almanya’nın giderek artan etkisine tepkili, bütün bu resme yaygınlaşan yabancı düşmanı havayı da eklemek gerekiyor. AB’nin her şeyden önce bir barış projesi olduğunu kitleler unutmuş gibi görünüyor. Avrupalı seçmenin yarıdan fazlası sandığa gitmeye tenezzül bile etmedi, aşırı sol ve sağ akımların oy oranının yüksek olmasının bir sebebi de bu. Front National’in oy oranı, Fransa iç siyasetinde deprem anlamına geliyor. 2017 cumhurbaşkanlığı seçimi öncesi Fransa siyasetinin yeniden yapılanmasına tanık olabiliriz.
* Prof. Meltem Müftüler Baç (Sabancı Üniversitesi): Seçimlere katılanların daha çok AB karşıtı görüyoruz. AP’de ilk defa bu kadar büyük bir anti-AB grubu var. Fransa’da 2009’daki yüzde 6.5 civarı oy alan Front National bu sefer 25’e çıktı ve artık siyasi bir güç olduğunu gösterdi. Sonuç olarak, seçimler anti-AB hislerinin güçlendiğini ve AB halklarının entegrasyon sürecine dair hoşnutsuzluklarını yansıttıkları bir seçim oldu. Bu gruba İngiltere ve Yunanistan da dahil.

dipnot

Avrupa’da, AB karşıtlığı ve aşırı sağ büyük oranda kesişse de aralarında farklar bulunuyor. AB karşıtlığı (euroscepticism), Birlik çerçevesinde siyasi entegrasyona karşı çıkarak ulusal egemenliği savunuyor. AB karşıtları sıklıkla ülkelerinin ‘Brüksel tarafından yönetildiği’ eleştirisini gidiyor. Ekonomik krizin körüklediği göçmen karşıtlığını ön plana çıkaran AB karşıtları en çok bu alanda aşırı sağla çakışıyor. Fransa’da Müslüman karşıtı Front National, Macaristan’da Yahudi ve Romanlara karşı nefret söylemleri kullanan Jobbik aşırı sağ ve ırkçı olarak değerlendiriliyor. İngiltere’de seçimi kazanan UKIP AB karşıtı olsa da bazı üyeleri ‘yükselen ırkçılık’ nedeniyle partiden ayrılmıştı. Bu örneklerin tam tersine AB karşıtı duruşa sahip Yunanistan’daki SİRİZA bloku radikal solu temsil ediyor.