'Barış atmosferi için çabalıyoruz'

Brüksel’de NATO Liderler Zirvesi’ne katılan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, zirvenin ve ikili görüşmelerinin ardından basın toplantısı düzenledi. Erdoğan, şunları kaydetti:

BİRLİK MESAJI ANLAMLI: 25 Şubat’ta video konferans yöntemiyle düzenlenen zirvenin ardından NATO’nun bir kez daha birlik ve dayanışma mesajı vermesi anlamlıdır. Türkiye’nin, Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne ve egemenliğine 2014’ten bu yana sergilediği kuvvetli destek, herkesin malumudur. Kırım’ın ilhakını tanımadığımızı ve tanımayacağımızı her fırsatta ifade ettik, etmeyi sürdürüyoruz. Zirve vesilesiyle Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne yönelik desteğimizi bir kez daha güçlü biçimde vurguladım. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısıyla ilgili tutumumuz da bu ilkeli politikamızla uyumludur ve nettir. Savaşın neden olduğu yıkım ve insani trajedi ortadadır.

MONTRÖ’YÜ GERİLİMİ DÜŞÜRMEK İÇİN KULLANIYORUZ: Bu süreçte Türkiye, gerek coğrafi konumu, gerekse NATO müttefiki olarak özel ve istisnai bir yerde duruyor. Öncelikle Ukrayna ve Rusya, Karadeniz’den komşumuz olan iki ülkedir. Savaşın bir an önce sona erdirilmesine yönelik olarak iki ülkeyle de yoğun temas halindeyiz. Taraflar arasındaki müzakereleri yakından takip ediyor ve destekliyoruz. Müzakere sürecini kolaylaştırmak için şimdiye kadar birçok adım attık. Antalya’da dışişleri bakanlarını bir araya getirmemiz ve bilahare Dışişleri Bakanımın Moskova ve Lviv temasları, birer dönüm noktası oldu. Nihai çözümün, her iki ülkenin ve uluslararası kamuoyunun kabul edeceği muteber bir formüle dayanması gerektiğini düşünüyoruz. Müzakerelerde bazı noktalarda ilerleme kaydedilmesini ihtiyatlı bir iyimserlikle karşılıyoruz. Savaşın başından itibaren Montrö Sözleşmesi’nin ülkemize sağladığı yetkileri Karadeniz’de gerilimi düşürmek amacıyla kullanıyoruz.

HERKES ELİNİ TAŞIN ALTINA KOYMALI: Türkiye’ye giriş yapan Ukraynalıların sayısı ise 60 bine yaklaştı. AFAD, Kızılay gibi resmi kurumlarımız sahada büyük özveriyle çalışıyorlar. Son 8 yıldır dünyada en fazla mülteciye ev sahipliği yapan ülkeyiz. Dostlarımızın içinde bulunduğu zorluğu iyi anlıyoruz. Mültecilere sahip çıkma konusunda uluslararası toplumun başarısız olduğunu tecrübemizle iyi biliyoruz. Başta Avrupa ülkeleri başta olmak üzere herkes kapısına gelen mültecileri desteklemeli, elini taşın altına koymalı.

REFERANDUM ÇAĞRISINA DESTEK: Gerek Sayın Putin’le gerek Sayın Zelenskiy ile görüşmelerimizi bundan sonra da devam ettireceğiz ve bütün gayretimiz bu iki lideri bir araya getirmek suretiyle özellikle de bir barış atmosferini oluşturmak. Zaten malum, Beyaz Rusya’da devam eden süreçle ilgili bir teknik altyapının devam ettiği bu çalışmalarda gerek NATO gerek silahsızlanma gerek kolektif güvenlik gerekse Rusçanın resmi dil olarak kullanılması gibi konularda adeta bir ittifak söz konusu. Ama bunun dışında bir Kırım, bir Donbas meselesi var ki burada tabii buna Ukrayna’nın sıcak bakması adeta mümkün değil. Burada da haklı olarak, Zelenskiy’nin ifade ettiği bunu referanduma getirme anlayışı da ‘Tüm Ukrayna halkının vereceği karardır’ demek suretiyle bence akıllı bir liderlik uygulamasını ortaya koymuştur.

ZELENSKİY ARABULUCU OLMAMIZI BİZZAT İSTİYOR: Zelenskiy, Türkiye’nin arabulucu rolünü üstlenmesini bizzat istiyor. Rusya’nın da buna olumsuz yaklaşma gibi bir durumu söz konusu değil. Temennimiz odur ki bu sürecin içerisinde yine liderlerle yapacağımız görüşmelerde inşallah buradan eğer Türkiye’nin arabuluculuğuna yönelik olumlu bir talep, teklif gelirse biz zaten buna hazırız. Bu ister Ankara olur, İstanbul olur, farklı bir vilayetimiz olur, buralarda bu görüşmeyi yapmak suretiyle bu adımı atmaya hazır olduğumuzu söyledik.

‘Müttefikler arasında ambargo olmamalı’

Zirvede aldıkları kararların tamamen NATO’nun caydırıcılık ve savunma yapılanmasını güçlendirmeye yönelik adımlar olduğunu vurgulayan Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:

“İttifakın, Rusya’ya ya da başka bir üçüncü ülkeye tehdit oluşturacak bir yapılanma içinde olmadığının altını bu şekilde bir kez daha çizmiş olduk. Muhtemel çatışmalar ve krizler karşısında, müttefiklerin etkin biçimde korunmasına yönelik tedbirler alınırken, güvenliğin bölünmezliği ilkesinin önemine özellikle dikkat çektim. 360 derece güvenlik anlayışının temel düstur olduğunu vurguladım. Bu vesileyle terörizmle mücadele dahil olmak üzere milli önceliklerimizi ve hassasiyetlerimizi müttefiklerimiz nezdinde bir kez daha dile getirdim. Türkiye, ittifak dayanışması ruhunu esas alarak, NATO’nun caydırıcılık ve savunma tedbirlerine gerekli katkıyı vermeye devam edecektir. Müttefiklerimizden de aynı dayanışmayı bekliyoruz. Türk savunma sanayi ürünlerinin başarıları ortadayken, bu alanda karşılaştığımız engellemelerin hiçbir makul gerekçesi olamaz. Savunma sanayimizin önüne bizzat bazı müttefiklerimiz tarafından konan kısıtlamaların artık kaldırılması ortak menfaatimizedir. Müttefikler arasında gizli-açık ambargoların bırakın uygulanmasını, konuşulmaması, hatta gündeme dahi gelmemesi gerekir. Bu konudaki beklentilerimizi liderlerle açıkça paylaştım.”

NATO’da görüşme trafiği

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dün Belçika’nın başkenti Brüksel'de NATO Olağanüstü Liderler Zirvesi'ne katıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan'a Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar eşlik etti. Toplantı öncesi 30 müttefik ülkenin devlet ve hükümet başkanları bir araya gelerek aile fotoğrafı çektirdi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, zirve kapsamında pek çok liderle ikili görüşmeler gerçekleştirdi. Erdoğan, Avrupa Birliği (AB) Dönem Başkanı olan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile yaklaşık 50 dakika görüştü. Cumhurbaşkanı Erdoğan, ayrıca İtalya Başbakanı Mario Draghi, İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Bulgaristan Cumhurbaşkanı Rumen Radev, Estonya Başbakanı Kaja Kallas ile bir araya geldi.