Boris Johnson havlu attı

Birleşik Krallık’ta 23 Haziran’da düzenlenen Avrupa Birliği (AB) referandumunda, Birlik’ten çıkışı destekleyen ve Başbakan David Cameron’ın istifası sonrası iktidardaki Muhafazakar Parti’nin yeni lideri ve başbakan olması beklenen Boris Johnson şaşırtan bir açıklamayla aday olmayacağını belirtti. Eski Londra belediye başkanı Johnson, “Başbakanlık yarışına girmemeye karar verdim” dedi. Johnson, açıklamasını bir diğer ‘Brexit’ destekçisi Adalet Bakanı Michael Gove’un liderlik için aday olacağını belirtmesinden sonra yaptı. Gove’un Boris Johnson’ın adaylığını desteklemesi bekleniyordu.

‘Sorumluluktan kaçtı’

Referandumda AB’den çıkış kararı alınmasında büyük etkisi olan Boris Johnson’ın İngiliz siyasetini şaşkına çeviren açıklaması sonrası, ‘sorumluluktan kaçtı’ şeklinde yorumlar yapılırken, Johnson, Muhafazakar Parti’nin kuracağı yeni hükümete mümkün olan her türlü desteği vereceğini söyledi. Johnson kararının nedenini açıklarken ‘partili arkadaşlarıyla görüştüğünü’ ve “Parlamentodaki koşullar ışığında Muhafazakar Parti Genel Başkanı ve Başbakan olamayacağı sonucuna vardığını” belirtti.

Bahis şirketleri tarafından da favori gösterilen Johnson’ın yarıştan çekilmesi sonrası parti liderliği ve başbakanlık için en önemli iki aday olarak AB’den kalınmasından yana olan İçişleri Bakanı Theresa May ile AB karşıtı kampın önemli figürü Adalet Bakanı Michael Gove görülüyor. Diğer adaylar ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Stephen Crabb, eski savunma bakanı Liam Fox ve Muhafazakar milletvekili John Baron.

‘Hükümet oyun değil’

Theresa May dün yaptığı açıklamada, liderliğe seçilmesi durumunda sosyal reform yapacağını vaad etti ve Boris Johnson’a yüklenerek “Hükümetle oyun oynanmayacağının ve yapılanların insanların hayatında ciddi sonuçları olacağının anlatılması gerek” dedi. Michael Gove ise, adaylık konusunda neden fikrini değiştirdiği konusuna, “Johnson’ın bizi bekleyen görevler için liderlik yapamayacağı sonucuna vardım” sözleriyle açıklık getirdi. 2010 yılından bu yana İçişleri Bakanı olan May, bu görevde en uzun süre bulunan politikacı oldu. May, çok açık olmamakla birlikte “kalalım” kampanyasına destek vermiş, ancak ayrılma yanlılarına karşı da tavır takınmamıştı. “Ayrılalım” sonucu çıkmasının en önemli sebeplerinden biri, işçi sınıfının göçe olan tepkisiydi. May ise, yıllık göçü 100 bin kişi seviyesine indirerek göç karşıtlarının takdirini kazanmış bir isim. May, adaylık konuşması sırasında da siyasetin işçi sınıfını yeterince iyi anlayamadığını söyledi.

Yeni lider nasıl seçilecek?

En az iki milletvekilinin önerisiyle üç veya daha fazla aday Muhafazakar Parti milletvekilleri tarafından oylanacak. En çok oyu alan iki aday finale kalacak ve 9 Eylül’de tüm Muhafazakar Parti üyelerinin oylarıyla partinin yeni lideri seçilecek.

Neden aday olmadı?

Boris Johnson’ın aday olmamasının ardındaki en önemli neden olarak Britanya’nın AB’den çıkışının getireceği sorumluluğu tek başına üzerine almak istememesi gösteriliyor. Başbakan David Cameron, istifası sonrası, referandum sonucunun yeni bir lider tarafından uygulanmasına işaret etti. Ancak yeni lideri piyasaların durumu, İskoçya’nın ayrılma ihtimali, Kuzey İrlanda ve Cebelitarık’ın AB yanlısı tutumu, Fransa’nın mültecilerin geçişini önlememesi gibi sorunlar bekliyor. İngiliz basınında yer alan yorumlarda, Johnson’ın, ülkenin AB’den çıkışını sağlarsa bunun getireceği sonuçlar açısından, sağlamazsa kendi duruşu açısından büyük sıkıntıya gireceği ifade ediliyordu.
Independent gazetesi ise, Boris Johnson’ın aday olmamasında, Adalet Bakanı Gove’un kendisine verdiği desteği çekmesinin etkili olduğunu yazdı. Independent’a göre, Johnson düne kadar aday olmayı düşünürken, seçimde son ikiye kalmayı beklediği Theresa May’i yeneceğinden emindi. Ancak Gove’un açıklama yapmasından sadece 2 saat önce verdiği desteği çekmesi, Johnson’a geri çekilmekten başka şans bırakmadı. Kulislere göre, Johnson, AB’den ayrılmalarının ardından ortak pazarda kalmayı ve serbest dolaşımı kabul etmeyi düşünüyordu. Gove ise bu durumun, AB’nin daha az gelişmiş ülkelerinden Britanya’ya çalışmaya gelen işçilere karşı çıkan işçi sınıfını kızdıracağını düşünüyordu. Johnson, “Ayrılalım” kampanyasının yüzü haline gelirken, Gove’un kampanyanın ardındaki “beyin” olduğu biliniyordu. Independent “Boris, Gove’un kampanya müdürü olacağını düşünürken, adaylığını açıklamasına 2 saat kala Adalet Bakanı onu önünden bıçakladı” yorumda bulundu.