‘Cihatçı John’dan bir farkınız yok!’

Suudi Arabistan’da Şii lider Nimr el-Nimr’in idam edilmesi, İran ve Suudi Arabistan arasında yıllardır süregelen gerginliği farklı bir boyuta taşıdı. İran’ın dini lideri Ali Hamaney, Suudi Arabistan’ın Nimr’in ölümü nedeniyle ‘ilahi bir intikamla’ cezalandırılacağını söyledi.

Hamaney, “Baskı altındaki şehidin haksız şekilde dökülen kanı, kısa sürede etkisini gösterecek ve ilahi intikam Suudi politikacıların başına gelecek” dedi. Hamaney’in internet sitesinde, Suudi bir cellat ile IŞİD’in rehineleri başlarını keserek öldüren militanı Cihatçı John’u yanyana görüldüğü bir fotoğraf paylaşıldı. Fotoğrafın başlığında ‘Herhangi bir fark var mı?’ ifadesi kullanıldı.

İran Devrim Muhafızları ise, ‘terörist destekçisi, İslam karşıtı’ diye nitelediği Suudi kraliyet ailesinin ‘sert bir intikamla devrileceğini’ söyledi.

40 kişi gözaltında

Başkent Tahran’daki Suudi Arabistan Büyükelçiliği’nin ateşe verilmesinin ardından 40 kişinin gözaltına alındığı açıklandı. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, büyükelçiliğe saldırıyı kınasa da, Suudi Arabistan’daki idamları ‘insanlık dışı’ olarak niteledi.

İran ve Suudi Arabistan dışişleri bakanlarıyla görüştüğünü açıklayan Avusturya Dışişleri Bakanı Sebastian Kurz ise, iki bakanın da tansiyonun yükselmesini istemediğini açıkladı. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Aden bin Ahmed el-Cubeyr’in Pakistan’a düzenleyeceği ziyaret, artan gerginlik nedeniyle iptal edildi.

‘İttifak tehlikede’

Reuters haber ajansı, Suudi Arabistan ve İran arasındaki tansiyonun yükselmesi nedeniyle Suriye ve Irak’ta IŞİD’e karşı kurulacak geniş tabanlı koalisyonda iki ülkenin aynı safta yer almasıyla sağlanacak muhtemel bir yakınlık için umutların yok olduğu yorumunda bulundu. Irak’ta ise birçok politikacı, ülkenin Suudi Arabistan’ın ‘teröre’ karşı kurmaya çalıştığı ittifakta yer almasının sorgulanmasını istedi. Lübnan Hizbullahı’nın lideri Hasan Nasrallah ise Nimr’in idamının ‘hafife alınmayacağını’ söylerken, idamların ‘kan mesajı’ içerdiğini belirtti. Tahran ve Riyad arasında artan gerilim IŞİD’e karşı geniş tabanlı bir koalisyon kurmaya çalışan Batılı ülkeleri de açıklama yapmaya itti.

ABD Dışişleri Bakanlığı Nimr’in idamının ‘acil olarak düşürülmesi gereken mezhepsel tansiyonu artırma riski yarattığını’ açıkladı. Bakanlık, Suudi Arabistan’ın insan haklarına saygı duyması ve koruması gerektiğini belirtti. Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini de ‘mezhepsel tansiyon’ uyarısında bulundu.

Fransa Dışişleri Bakanlığı, idamlar nedeniyle üzüntü duyulduğunu açıklarken, bölgesel liderlere artan tansiyondan kaçınmak için gereken her şeyin yapılması çağrısında bulundu. İdama Almanya’dan da kınama geldi.

Irak da öfkeli

Irak’ta ise Nimr’in idam edilmesine karşı sert açıklamalar sürüyor. Şiiler için kutsal kabul edilen Necef kentinde yaşayan Şii lider Ali Husaini Sistani, “İnanç kardeşlerimizden birkaçının saf kanlarının haksız bir saldırıda döküldüğü bir bölgede şehit edildikleri haberini esef ve keder içinde aldık” açıklamasını yaptı. Sistani’nin konuşmaları dünya üzerindeki milyonlarca Şii kökenli insan için büyük bir önem arz ediyor. Iraklı politikacılardan bir kısmı Suudi Arabistan’la ilişkilere zarar verilmesi önerisinde bulundu.

Suudi Arabistan, Ortadoğu’da oldukça saygı gören Şii lider Nimr el-Nimr’in de aralarında olduğu 47 kişiyi terör suçlamasıyla idam etmişti. İnfaz edilenlerin 43’ünün El Kaide’ye bağlı Sünni cihatçılar olduğunu, el Nimr dahil 4 kişinin ise Şii azınlığa mensup olduğu açıklanmıştı. Suudi Arabistan’ın 43 Sunni El Kaide militanını idam etmekle ülkedeki ‘Sünni şiddetine’ göz açtırmayacağı mesajı vermek istediği düşünülüyor.