Dünyaya ilaç bırakmadı

Çin, Vuhan’dan ortaya çıkan yeni tip koronavirüs Kovid-19 salgınının başladığı günden bu yana dünya genelinde virüsün bulaştığı kişi sayısı 10 milyon 700 bini geçti. 517 bin kişi de Kovid-19 nedeniyle yaşamını yitirdi. Virüsün yayılması Batı Avrupa ve Asya’da kısmen kontrol alınsa da Amerika kıtası ve bazı bölgelerde Kovid-19’un yayılma hızı arttı. Salgını tamamen kontrol altına alamayan ülkelerin ikinci dalga korkusu yaşadığı bir dönemde ABD’den tüm dünyayı etkileyecek bir hamle geldi. Vaka sayısının 2.7 milyonu, can kaybının da 130 bini aştığı ABD, yeni tip koronavirüs hastalarının tedavisinde olumlu sonuç veren “remdesivir” adlı antiviral ilacın neredeyse tüm dünyadaki stokunu satın aldı.

500 bin doz

The Guardian’ın haberine göre Trump yönetimi, 500 bin doz ilaç satın aldı. Bu miktar, ilacı üreten Amerikan Gilead şirketinin temmuz ayı kapasitesinin tamamına, ağustos ve eylül üretim kapasitesinin de yüzde 90’ına tekabül ediyor. Böylece, dünyanın geri kalanı için en az üç boyunca ilaç bulmak neredeyse imkânsız hale geldi. ABD Sağlık Bakanı Alez Azar, “Başkan Trump, onay alan ilk ilaca Amerikalıların erişimi için inanılmaz bir anlaşma yaptı. Mümkün olması halinde her Amerikalı hastanın ilaca erişiminin olmasını istiyoruz” dedi. Ebola için geliştirilen ancak başarısız olan ilacın patenti ABD’de merkezli biyoteknoloji firması Gilead’a ait olduğu için başka ülkeler tarafından üretilmesi mümkün değil. ABD hükümetine göre altı tozluk tedavinin maliyeti 3200 dolar civarında. İlacın virüsün hücrelerin içinde üremek için ihtiyaç duyduğu bir enzimi hedef alarak virüsün çoğalma yeteneğini sekteye uğrattığı belirtiliyor.

Avrupa’dan tepki

Avrupa ve İngiltere’deki sağlık yetkilileri, ABD’nin bu hamlesini tehlikeli buldu. Liverpool Üniversitesi’nden Andrew Hill, “Remdesivir stoklarının tamamını aldılar. Yani Avrupa’nın ilaca erişimi artık kalmadı” dedi. Avrupa İlaç Kurumu bir kaç gün önce remdesivir’in Kovid-19 tedavisinde kullanılmasını önermişti. Uzmanlar, ABD’nin Remdesivir konusundaki tavrının olası bir koronavirüs aşısı için de kaygı verici olduğunu, bu ülkenin kendi tıbbi ihtiyaçları için diğerlerine şans tanımayabileceğini öne sürdü. Gilead tarafından geliştirilen ilacın koronavirüs hastalarının daha çabuk iyileşmesini sağladığı belirtiliyor. Denemeler için dünya genelinde 140 bin doz ilacın dağıtıldığı ve bunların tükendiği söyleniyor. Türkiye de remdesivir’i yeni tip koronavirüs hastalarının tedavisinde kullanmayı düşünüyordu. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, geçen ay yaptığı açıklamada “Remdesivir önümüzdeki günlerde kullanmayı planladığımız bir ilaç. Antiviral bir ilaç” demişti...

Beş günlük tedavi 2340 $

Remdesivir’i üreten ABD merkezli Gilead, “gelişmiş ülkelerde” ilacın bir ampulünün 390 dolardan, kişi başına 5 günlük tedavinin 2340 dolara mal olacağını açıkladı. Söz konusu fiyatlar, ilacın üretildiği ABD’de de bu şekilde geçerli olacak. İlaç sadece ağır Kovid-19 hastalarının bir kısmı üzerinde etki yapıyor. Bu fiyatın gelişmiş ülkelerde ve ABD’inde sağlık sigortası olanlar için geçerli olduğu belirtiliyor. Cleveland Clinic Enstitüsü’nden Dr. Steven Nissen ise “Ölüm oranını azaltmayan bir ilaç için bu fiyat oldukça yüksek. Hükümetin durumu ele alıp hastalara bu ilacı ücretsiz dağıtması daha etkili olacaktır” dedi.

186 gazeteci Kovid-19 kurbanı oldu

İsviçre’nin Cenevre kenti merkezli sivil toplum kuruluşu Press Emblem Campaign (PEC), mart başından bu yana 35 ülkede en az 186 gazetecinin görevi başında yeni tip koronavirüs nedeniyle yaşamını yitirdiğini bildirdi. PEC’ten yapılan açıklamada, haziran ayının salgın nedeniyle en çok gazetecinin yaşamını yitirdiği ay olduğuna dikkat çekildi. Açıklamada haziran ayında günde neredeyse iki gazetecinin öldüğü bu ayda 59 gazetecinin yaşamını yitirdiğinin altı çizildi. PEC’in araştırmasına göre, Latin Amerika ülkelerinde 93, Asya’da 34, Avrupa’da 26, Afrika’da 19 ve Kuzey Amerika’da da 14 gazeteci virüs nedeniyle öldü. 37 gazetecinin hayatını kaybettiği Peru listede ilk sırada yer alırken, Brezilya’da 16, Meksika’da 14, ABD’de 13 ve Ekvador’da 12 gazeteci yaşamını yitirdi. Pakistan’da 10, Bangladeş ve Hindistan’da 9’ar, Nijerya’da 8, İngiltere’de 7, Rusya ve Bolivya’da 5’er, Nikaragua ve Fransa’da 4’er, Kamerun, Dominik Cumhuriyeti, İtalya ve İspanya’da ise 3’er, Cezayir, Kolombiya, Mısır ve İsveç’te 2’şer, Afganistan, Avusturya, Belçika, Kanada, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, İran, Japonya, Kazakistan, Fas, Panama, Güney Afrika Cumhuriyeti, Togo ve Zimbabve’de ise birer gazeteci hayatını kaybetti. PEC ayrıca Kovid-19 dışında son 6 ayda 18 ülkeden 33 gazetecinin öldürülmesini kınadı.

ÇEKYA

KORONAYA VEDA PARTİSİ

Dünya Sağlık Örgütü kovid-19 salgınında sona gelinmediği uyarısını yinelemesine rağmen Çekya’da binlerce kişi slı akşamı sokaklara çıkarak Kovid-19’a veda partisi düzenledi. Başkent Prag’daki Charles Köprüsü üzerine 500 metre uzunluğunda masa kuruldu. Evlerinden yiyecek getiren binlerce insan masanın etrafında sosyal mesafe gözetmeksizin oturdu. Salgın nedeniyle ülkenin en turistik yerlerinden biri olan köprüde kalabalık bulunmuyordu. Partiyi organize edenler, turist azlığı nedeniyle vedayı yapabildiklerini aktardı. Organizatörlerden Ondrej Kobza, “Koronavirüs krizinin sona ermesini kutlamak, insanlara bir araya gelmenin ya da komşudan bir parça ekmek almanın korkutucu olmadığını göstermek istedik” dedi. Koronavirüse karşı önlemleri erken almayan başlayan Çekya hükümeti salgını komşularına göre iyi atlattı.

Çekya’da 12 binden daha az vaka görüldü, 349 kişi de hayatını kaybetti.

Tayland’da Kovid-19’a karşı alınan önlemlerin gevşetilmesinde beşinci aşamaya geçildi. Ülkede mart ortasından bu yana kapalı olan okullar ve eğlence mekânları açıldı.

OXFORD’DAN AŞI MÜJDESİ

İNSAN ÜZERİNDE BAŞARI SAĞLANDI

Kovid-19’a karşı çok sayıda ülkede aşı çalışmaları devam ederken İngiltere’deki Oxford Üniversitesi’nden sevindirici haber geldi. Üniversite, mayıs ayında denemelerine başladığı Kovid-19 aşısının 8 bin kişi üzerinde denendiğini ve olumlu yönde sonuç elde ettiklerini açıkladı. Aşıyla birlikte insan vücudunun virüse karşı direnç göstererek kendini koruyacak güce geldiğinin altını çizen üniversite yetkilileri, her koşulda kendi hijyen kurallarına dikkat edilmesinin gerektiğini belirtti. Oxford Üniversitesi’nden Prof. Sarah Gilbert, “Yaptığımız çalışmalar neticesinde virüse karşı bağışıklık geliştiren aşı da son noktaya geldiğimizi belirtebiliriz” ifadelerini kullandı. Daha önce aşının eylül ayında hazır olabileceğini söyleyen Prof. Gilbert, “Aşının kış aylarında hazır olacağını varsaymayın. En kötüsüne hazır olun” diyerek insanların salgından korunmak için sosyal mesafe ve hijyen önlemlerini devam ettirmesini istedi.

Maskesiz mesafe 3.7 metre olmalı

ABD’de yapılan bir araştırma, maske takmanın Kovid-19’un yayılmasına karşı önleyici etkisini bir kez daha ortaya koydu. Florida’daki Atlantic Üniversitesi’nin mühendislik ve bilgisayar bilimi bölümünün gerçekleştirdiği araştırmada, öksürükle yayılan damlacıkları simule etmek için bir mankenin başına yapay sis makinesi bağlandı. Manken bu şekilde öksürürken farklı maske türleri takılarak damlacıkların hangi koşulda ne kadar uzağa gidebildiği hesaplandı. Laboratuvar ortamında, damlacıkların fosforlu yeşil buhar gibi gösterilmesiyle gerçekleştirilen araştırmada, şu sonuçlara varıldı:

Koton maske korudu

- Hiç maske takılmadığı zaman, virüs bulaştıran damlacıklar 50 saniye içinde yaklaşık 3.7 metre kadar uzağa gidebiliyor, maske takıldığında bu mesafe sadece santimetrelerle ölçülüyor.

- Deneyde, ev yapımı, çok katmanlı olarak dikilmiş ve sıkı oturan bir koton maske, damlacıkları en iyi koruyan seçenek oldu. Bu maskede damlacıklar yüzden sadece 1 santimetre uzağa gitti.

- Koni şeklindeki bir maskede, damlacıklar yüzden 20 santimetre uzaklaştı.

- Virüsün bulaşmasını engellemek açısından en yanlış maskeninse, elastik t-shirt kumaşından yapılmış, tek katmanlı bandana maskeler ile katlanmış mendiller olduğu tespit edildi. Damlacıklar bandana maskelerde 1 metre uzağa, mendil maskelerde de 30 santimetre uzağa kadar gitti.