Katalanlara 5 gün mühlet!

Yasadışı ilan edilmesine rağmen gerçekleştirilen referandum ve ardından imzalanan bağımsızlık belgesiyle devam eden Katalonya krizi, İspanyolların ulusal bayram kutlamalarını gölgelerken, İspanya Başbakanı Mariano Rajoy, Katalan yönetimine bir ültimatom yayınlayarak, 5 gün içinde durumun açıklığa kavuşturulmasını istedi.

İspanya başbakanı Mariano Rajoy, söz konusu ültimatom ile, sonradan askıya alınan bağımsızlık deklarasyonunun geçerli olup olmadığını açıklığa kavuşturması için bölge yönetimine 5 gün süre tanıdığını bildirdi. Rajoy’un, bağımsızlık deklarasyonun geri alınması içinse Katalonya’ya 3 gün ek süre verdiği bildirildi. Rajoy, bu duyurudan birkaç saat önce yaptığı parlamento konuşmasında da, Katalonya’nın özerklik haklarının dondurulmasını öngören ilgili anayasa maddesinin yürürlüğe konulması için çalışacaklarını, gerekirse anayasayı değiştireceklerini ifade etti. İspanya’nın 1978’de kabul ettiği ve yürürlükte olan anayasasının 155. maddesi, ulusal tehdit ve egemenlikle ilgili konularda gerekli görülmesi halinde özerk yönetimlerin haklarının merkezi hükümete devredilmesini öngörüyor.

Bu maddenin şimdiye kadar kadar hiç uygulanmadığı, 155. maddenin yürürlüğe girmesi içinse Senato’da mutlak çoğunluğun onayının gerektiği belirtiliyor. Ana muhalefetteki Sosyalist İşçi Partisi, sağ görüşlü Halk Partisi’nin 155. maddeye ilişkin atacağı adımlara destek olacağını açıklamıştı.

Bayram kutlaması

Bu arada İspanya, Kristof Kolomb’un 1492’de Amerika kıtasını keşfine, parlamenter monarşiyle yönetilen devletin siyasi ve kültürel çoğunlukla inşa edilmesi sürecine atfen ilan edilen, “Hispanidad” olarak adlandırılan ulusal bayramını kutladı.
Katalanların bağımsızlık krizinin de etkisiyle, bu yılki ulusal bayramda milli duyguların daha fazla öne çıkarıldığı gözlendi. Bununla birlikte Katalonya’daki bazı belediyerde protestolar yapıldı.

İspanya Kralı 6. Felipe, eşi Kraliçe Letizia ve kızları Leonor ile Sofia’nın katılımıyla gerçekleşen Madrid’deki askeri geçit töreninde, Başbakan Rajoy, Meclis ve Senato başkanları, bakanlar, özerk yönetim başkanları ve bazı ülkelerin büyükelçileri de hazır bulundu. Ellerinde İspanyol bayraklarıyla töreni izlemeye gelen binlerce İspanyol vatandaşı, “Yaşasın İspanya”, “Yaşasın Kral” diye bağırdı.

Katalonya’daki referandum sırasında Katalan siyasetçilerce “şiddet uyguladıkları” gerekçesiyle eleştirilen İspanyol polisi ise, 30 yıl sonra ilk defa ulusal bayramdaki askeri geçit törenine dahil edildi. Askeri geçidin ana temasının bu yıl “İspanyol olmaktan gurur duyuyoruz” şeklinde açıklanması da dikkati çekti.

Ulusal bayram nedeniyle Katalonya’da da farklı etkinlikler düzenlendi. Gösterilerde Katalan ve İspanyol bayraklarının yan yana taşındığı dikkat çekerken, Badalona, Girona, Manresa, Cervera, La Seu d’Urgell gibi bazı belediyeler resmi tatile rağmen kapılarını halka açıp, İspanya’yı protesto amacıyla çalışmayı tercih etti.

Sandalye savaşı

Barcelona’da, Katalonya’nın bağımsızlığını isteyen göstericilerle başka bir grup arasında sandalye savaşı çıktı. Yerel polisin müdahale ederek ayırdığı gruplar birbirlerine sandalyeler fırlattı. Bağımsızlık hareketine karşı İspanya milliyetçisi 200 kişilik bir grupla Katalonya’nın bağımsızlığını isteyenler arasında tartışma, güvenlik güçleri ve yerel polisin müdahalesiyle sonlandı. Kavganın İspanya milliyetçisi grubun Katalan bayrağı yakmasıyla başladığı belirtiliyor.

Ayrılık talebi Osmanlı arşivinde

Katalonya’nın bağımsızlık isteği, buna yönelik isyanlar ve bu konudaki beklentisinin askıya alınmasının 19. yüzyılda da yaşandığı, Osmanlı belgelerinde ortaya çıktı. Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü bünyesindeki Osmanlı Arşivleri’ndeki 1900 ve 1902 tarihli belgelerde, Katalonya’nın bağımsızlık isteği, buna yönelik isyanlar ve bağımsızlık beklentisinin askıya alınmasının 19. yüzyılda da yaşandığı görülüyor. Belgelerde, Osmanlı Devleti’nin Madrid Başşehbenderliğince, Sultan 2. Abdülhamit döneminin Osmanlı makamlarına bu konuda yapılan bilgilendirmeler yer alıyor. Tarihçi Prof. Dr. Osman Köse,
17. ve 18. yüzyıllarda Katalanların Madrid yönetimine karşı çok sayıda isyan çıkardığını bildirdi. Osmanlı arşivlerindeki belgelerde de bu konudaki bilgi paylaşımlarının yer aldığını vurgulayan Köse, 1900’lere doğru Katalanların isyana yönelik faaliyetlerinin Osmanlılara göre vahim bir noktaya geldiğini söyledi.