Keşmir’de tehlikeli adım

Hindistan, büyük tepki çeken bir adım atarak, nüfusunun çoğunu Müslümanların oluşturduğu tek eyalet olan Cammu Keşmir’in 70 yıldır sahip olduğu özel statüyü kaldırdı. Hindistan hükümeti, Cammu Keşmir’e diğer eyaletlerden daha fazla özerklik tanıyan anayasanın 370. maddesinde değişiklik yapılması amacıyla parlamentoya teklif sundu.  İçişleri Bakanı Amit Şah’ın parlamentoya sunduğu ve Cammu Keşmir’i iki birlik toprağına ayıran yasa tasarısı, federal parlamentonun üst kanadı Rajya Sabha’da (Eyaletler Meclisi) 61 ret oyuna karşı 125 evet oyuyla kabul edildi. Böylece özel statüsü kaldırılan bölge, Cammu Keşmir Birlik Toprağı ve Ladakh Birlik  Toprağı olarak ikiye ayrıldı. Muhalefetin bölgede “cehennem yaşanacak” eleştirilerine rağmen Şah, hiçbir şey olmayacağını ve bölgenin Kosova’ya dönmeyeceğini savundu. Gelişmelerin ardından Cammu Keşmir’in eski başbakanlarından Omar Abdullah ve Mehbuba Mufti’nin tutuklandığı bildirildi.

Anayasanın 370’inci maddesi, Cammu Keşmir’e, kendi anayasasına sahip olma, savunma, komünikasyon ve dışişleri meseleleri dışında tüm konularda karar verme hakkı tanıyordu. Yeni düzenlemeyle, bölge sakini olmayan Hintlilerin Keşmir’de arazi ve mülk edinmesinin de önü açıldı. Hindistan Başbakanı Narenda Modi, “Keşmir’in Hindistan’ın geri kalanına entegre olmasını önlediği” gerekçesiyle özel anayasal statüsüne son verilmesini savunuyor. Söz konusu değişikliklerin bölgenin demografik yapısını değiştirebileceği ifade ediliyor. Kararın, Hindistan ile Pakistan arasındaki gerilimi de artırması bekleniyor.

Cammu Keşmir’e günlerdir paramilis güçlerin yığılmasının ardından önceki gece bölgede siyasetçiler ev hapsine alınmıştı. Güvenlik güçleri Srinagar’da yollara ve kavşaklara çelik bariyerler ve dikenli teller döşemişti.

Pakistan yönetimi ise kararı “hukuka aykırı” ve “kabul edilemez” olarak nitelendirdi. Pakistan Dışişleri Bakanı Şah Mahmud Kureyşi, Hindistan’ın “tehlikeli bir oyun oynadığını” söyledi. Pakistan Dışişleri Bakanlığı ise, Hindistan’ın adımlarının şiddetle kınandığını açıkladı. Bunun, tartışmalı bir bölge olan Keşmir’le ilgili tek taraflı alınmış bir karar olduğu belirtilen açıklamada, “Hindistan’ın tek taraflı aldığı kararı Keşmir’in Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nce de kabul edilen ihtilaflı konumunu değiştirmeyecektir. Ne Keşmir halkı ne de Pakistan bunu kabul edecektir” denildi. Açıklamada, “Bu uluslararası anlaşmazlığın tarafı olan Pakistan, atılacak tüm yasa dışı adımlara karşı mümkün olan her türlü karşılığı verecektir” ifadesi kullanıldı. BM Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric ise gerginliğin endişe verici olduğunu bildirerek itidal çağrısında bulundu.

3 kez savaştılar

İngiltere 1947’de Hindistan’dan çekilirken, prenslik şeklinde yönetilen Keşmir’i Hindistan ya da Pakistan ile birleşme konusunda serbest bıraktı. Nüfusunun yüzde 90’ı Müslüman olan Keşmir halkı, 1947’de Pakistan’a katılmaktan yana tavır alsa da dönemin prensi, Hindistan ile birleşmeye karar verdi. Karara, Müslüman Keşmir halkı karşı çıktı. Pakistan ve Hindistan’ın bölgeye asker göndermesiyle taraflar, 1947’de ilk kez savaştı. İki ülke arasında yine aynı nedenle 1965 ve 1999’da savaş çıktı.

Keşmir’in yüzde 45’i Hindistan’ın, yüzde 35’i Pakistan’ın kontrolünde ve bölgenin yüzde 20’sine ise Çin hakim bulunuyor. Hindistan, ele geçirdiği bölgeleri “Cammu Keşmir” eyaleti adında kendine bağladı. Cammu Keşmir, şu anda Hindistan’da Müslüman nüfusun çoğunlukta bulunduğu tek eyalet durumunda. BMGK, 1948’den itibaren aldığı kararlarla Keşmir’in askerden arındırılmasını ve geleceğinin halkoyuyla belirlenmesini öngördü.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ankara’dan taraflara diyalog çağrısı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Pakistan Başbakanı İmran Han ile telefonda görüştü. İletişim Başkanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, görüşme, İmran  Han’ın, Pakistan ile Hindistan arasında Keşmir konusunda yaşanan son gelişmelerle ilgili bilgi vermek için aramasıyla gerçekleşti. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, taraflara diyalog sürecinin güçlendirilmesi çağrısında bulunduğu kaydedildi.

Dışişleri Bakanlığı’ndan da Keşmir’de yaşanan gelişmelerle ilgili açıklama yapıldı. Bakanlığın yazılı açıklamasında, şu ifadelere yer verildi:  “Hindistan Anayasası’nın Cammu-Keşmir eyaletine özerklik statüsü tanıyan 370’inci maddesinin 5 Ağustos 2019 tarihinde ilga edilmesinin mevcut gerilimi artırmasından endişe duyuyoruz. Sorunun diyalogla ve ilgili BM kararları çerçevesinde, tüm Cammu-Keşmir halkı ile Pakistan ve Hindistan’ın meşru çıkarları gözetilerek çözüme kavuşturulması en samimi dileğimizdir. Ülkemiz tarafların rıza göstermesi halinde bölgede gerginliğin azaltılması için katkı sağlamaya hazırdır.” ANKARA Milliyet