O yasayı imzaladı

ABD Başkanı Donald Trump, 2020 Ulusal Savunma Yetki Yasası’nı (NDAA) imzalayarak, ABD’nin yeni savunma bütçesini hayata geçirdi. Noel tatilini geçirmek üzere Florida’ya hareketinden önce Joint Andrews Havalimanında düzenlenen törene katılan Trump, Kongre’den kısa süre önce geçen savunma bütçesini imzaladı. Başkanlığı döneminde her yıl Savunma Bakanlığına (Pentagon) daha fazla bütçe ayırdığını anlatan Trump, bu yılki 738 milyar dolarlık bütçenin bir rekor olduğunu belirtti. İki F-35 savaş uçağının arasına kurulan sahnede attığı imza ile aynı zamanda ABD Uzay Komutanlığının da kurulduğunu vurgulayan Trump, bunu gerçekleştiren ABD Başkanı olmaktan büyük bir gurur duyduğunu söyledi. Yasa, Pentagon’a 635 milyar doları temel harcama, 71.5 milyar doları Denizaşırı Muhtemel Operasyonlar fonu, 23.1 milyar doları Enerji Bakanlığı bünyesinde yapılacak savunma ve 8.1 milyar doları diğer savunma harcamaları olmak üzere toplam 738 milyar dolarlık bütçe tahsis ediyor.

S-400 yaptırımı

Yasanın Türkiye ile ilgili kısmında, Ankara’nın S-400 hava savunma sistemlerini alım işlemlerine devam ettiği gerekçesiyle Türkiye’ye F-35 uçaklarının teslim edilmemesi öngörülüyor. Aynı zamanda Türkiye’ye ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırım Yoluyla Mücadele (CAATSA) Yasası kapsamında yaptırım uygulanması gerektiği de belirtiliyor.

Bütçenin, “Ulusal Savunma Stratejisi Kapsamında Modernizasyon Programları” kısmında da Türkiye tarafından sipariş edilen uçakların alımı için 440 milyon dolarlık fon ayrılacağı kaydediliyor. Yasada, Türkiye’nin F-35 programından çıkarılması gerektiği de vurgulanıyor. Yasa, Pentagon’a, F-35 üretim bantları olan Lot 12, 13 ve 14 kapsamında, Türkiye’nin siparişlerini en üst seviyeye çıkararak üretime sokması ve ABD Hava Kuvvetleri için yapılandırılarak satın alması için ek fon sağlıyor.

Kuzey Akımı hedefte

Yeni yasa, Rus gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıması öngörülen, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 8 Ocak’ta İstanbul’da açılışını yapacağı TürkAkım ve Rusya’nın Kuzey Akımı 2 projesine yönelik yaptırım da öngörüyor. Yasada, Rus enerji ihracatına katkı sağlayan enerji boru hatlarının inşasında çalışan bazı gemi şirketlerine yaptırım uygulanması şartı getiriliyor. Bütçede, “Bu yasanın kanunlaşmasından sonraki 60 ve sonraki her 90 günde Dışişleri Bakanlığı, Hazine Bakanlığına danışarak Kuzey Akımı 2 ve TürkAkım projeleri veya bu projelerin yerine inşa edilecek projelerin inşası için boru hattı döşeyen gemilerin tespitine ilişkin raporu, ilgili kongre komitelerine sunacaktır” hükmü bulunuyor. Bu projelere gemi sağlayan yabancı kişi ve kuruluşların da tespit edilmesi gerektiği vurgulanıyor. Yasada Trump hakkındaki azil soruşturmasının odağındaki Ukrayna’ya askeri yardım da yer alıyor.

‘Uzay kuvvetleri’ kuruldu

ABD Başkanı Donald Trump’ın 2020 savunma bütçesini onaylaması ile birlikte ABD Uzay Kuvvetleri Komutanlığı da resmen kurulmuş oldu. Ağustos ayında “birleşik muharip komutanlık” olarak ABD Uzay Kuvvetleri Muharip Komutanlığının kurulmasının ardından söz konusu yasa kapsamında Uzay Kuvvetleri, 6’ncı “ana askeri hizmet kuvveti” olarak faaliyetine başladı. ABD ordusu, kara, hava, deniz, deniz piyadeleri ve sahil güvenlik komutanlıkları olarak 5 ana askeri hizmet komutanlığına ayrılıyordu. Uzay Kuvvetleri Komutanlığı ile birlikte bu komutanlıkların sayısı 6 oldu.

Güney Kıbrıs’a ambargo kalkıyor

Yasada, Türkiye’yi ilgilendiren diğer bir nokta ise Güney Kıbrıs Rum Yönetimine (GKRY) yönelik silah ambargolarının kaldırılması oldu. Trump, Kongreden geçen yasa tasarısına eklenen “Doğu Akdeniz Güvenlik ve Enerji İşbirliği Yasası”nı da imzaladı. Yasanın ilgili bölümünde, ABD’nin GKRY, Yunanistan ve İsrail ile Doğu Akdeniz’deki iş birliklerine vurgu yapılıyor. Türkiye’nin adada 40 bin askerinin bulunduğu aktarılan yasada, ABD’nin ambargosundan dolayı GKRY’nin Rusya ve başka ülkelerden silah aldığı ve bunun ABD’nin çıkarlarıyla uyuşmadığı belirtiliyor. Yasada ABD’nin 1987’den bu yana bu ülkeye uygulamakta olduğu silah ambargosunun şartlı olarak kaldırılması öngörülüyor. Bu bölümde satılan silahların son alıcısının GKRY yönetimi olması gerektiğine vurgu yapılırken, GKRY’nin kara para aklamayla mücadeleye devam ettiğinin ve Rus askeri gemilerinin Rum limanlarını kullanmadığının Kongre’ye tescil edilmesi şartı getiriliyor. Aynı metinde ayrıca İsrail, Yunanistan ve GKRY ile Doğu Akdeniz’deki enerji iş birliğini kolaylaştırmak için ABD-Doğu Akdeniz Enerji Merkezi kurulması öngörülüyor.

Rusya ve Avrupa’dan tepki

Yeni yasanın özellikle Kuzey Akımı projesiyle ilgili kısımları hem Rusya’nın hem de Avrupa’nın tepkisini çekiyor. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova yaptığı açıklamada, Rus enerjisinin Avrupa’ya taşınmasını öngören projelere yönelik yaptırım uygulanmasını hedefleyen savunma bütçe yasasının onaylanmasına tepki gösterdi. Sözcü, “Kamu borcu 22 trilyon dolar olan bir devlet (ABD), kredi değeri olan ülkelerin ekonomilerinin reel sektörünü geliştirmelerini yasaklıyor. ABD’nin ‘borç veren hayat ideolojisi’ dünyadaki rekabete dayanamadı” değerlendirmesinde bulundu. ABD Hazine Bakanlığının sürekli “ekonomi tutuklama emri” çıkarttığını belirten Zaharova, “Yakında nefes almamayı da talep edecekler ve buna çoğu uyacak” ifadelerini kullandı.

Yasaya Almanya’dan da sert tepki geldi. Federal Hükümet Sözcüsü Yardımcısı Ulrike Demmer “Federal Hükümet bu tarz egemenlik sahasını aşan yaptırımları reddeder” dedi. Avrupa Birliği Komisyonu da “hukuka uygun faaliyetlerde bulunan” Avrupa şirketlerine yönelik yaptırımları reddettiğini açıkladı.