‘Türkiye’ye adil davranılmadı’

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Japonya’nın Osaka kentinde yapılan G20 Liderler Zirvesi kapsamında dün gün boyunca liderlerle önemli görüşmeler gerçekleştirdi. Erdoğan, S-400 krizi gölgesinde hem ABD Başkanı Donald Trump ile hem de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir araya geldi. İlk olarak Putin ile bir araya gelen Erdoğan, basına kapalı olarak 55 dakika süren görüşmenin başında kısa bir açıklama yaptı. Erdoğan, “İş birliğimizin S-400’ler sevkiyatıyla, bunu Duşanbe’de de görüşmüştük, mutabakata vardığımız gibi yol haritasının devamını şu anda izliyoruz. Füzenin ortak üretimi başta olmak üzere teknoloji transferini de içerecek şekilde ilerletilmesi bizim için de malum öncelik taşıyor. Şu anda öyle zannediyorum ki gözler bu işin sevkiyatıyla ilgili olan sürecin içerisinde de zaten bunda mutabakatımızda herhangi bir aksama söz konusu değil” dedi.

Erdoğan, Akkuyu Nükleer Santrali ile ilgili olarak da “Santralin ilk ünitesinin 2023 yılında devreye alınması hedefini yakalayabilmemiz bizim için çok büyük önem arz ediyor. Ayrıca nükleer olmayan malzemelerin Türkiye piyasasından tedariki hususuna da önem atfediyoruz. 8. Üst düzeyli İstişari Konsey Toplantısı’nda vardığımız mutabakatın neticesinde resmi pasaportlarla ilgili teknik çalışmaların başlatıldığını öğrendim. Bunun kısa süre içerisinde sonuçlandırılmasını da bekliyoruz. Bununla birlikte vize muafiyetinin sağlanması konusunda henüz istediğimiz noktada değiliz. Bunu hızlandırırsak çok çok daha memnun olacağız” ifadelerini kullandı.

‘Projeler sürüyor’

Putin de G20 Liderler Zirvesi kapsamında Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmesi öncesi yaptığı açıklamada, iki ülke arasında karşılıklı büyük çaplı enerji projelerinin devam ettiğini söyledi. Putin, 2018’de iki ülke arasındaki ikili ticaret hacminin yüzde 15 arttığını belirterek, “Her iki taraftan da yaklaşık 10 milyar dolar ciddi miktarda karşılıklı yatırımlar söz konusudur. Buna ilaveten 900 milyon avroluk bir ortak yatırım platformu üzerinde çalışmalar devam etmektedir” diye konuştu.

Rusya ile Türkiye arasındaki karşılıklı turizmin ciddi oranda arttığına işaret eden Putin, “Geçen sene 6 milyon Rus turist Türkiye’yi ziyaret etmiştir. Bu da rekor bir seviyeydi. Bizim turistler Türkiye’de oldukça fazla para harcamaktadır. Türk tarafının bundan geliri toplamda yaklaşık 5 milyar dolar olmuştur. Karşılıklı Rus-Türk Kültür ve Turizm Yılı devam etmektedir. Bu yılın yeni başarılara vesile olmasını diliyoruz. Bir kez daha sizi gördüğüme çok mutlu olduğumu belirtmek istiyorum” ifadesini kulandı. Erdoğan-Putin görüşmesinde, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, MİT Başkanı Hakan Fidan ve AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Cevdet Yılmaz da hazır bulundu.

Zirvenin en dikkat çekici anlarından birinde, Erdoğan, Trump ve Putin bir araya geldi ve sohbet etti.

‘Stratejik ortak’ vurgusu

Erdoğan, Putin’in ardından ABD Başkanı Trump ile 35 dakikalık bir görüşme gerçekleştirdi. Erdoğan’a, aynı isimler eşlik etti. Erdoğan görüşmenin başındaki kısa açıklamasında, Trump ile zirvede bir araya gelmelerini çok anlamlı bulduğunu ifade ederek, “Şu anda 75 milyar dolarlık bir ekonomi ticaret hacmi noktasındaki zirveye doğru ilerleme hamlemiz var. Savunma sanayisine yönelik attığımız adımlar, atacağımız adımlar var ama her şeyden öte bir stratejik ortaklığımız var. Bu stratejik ortaklığımız birçok alanda dayanışmamızı adeta teşvik ediyor. Bundan sonraki süreçte de dayanışmamızın aynı şekilde devam edeceğine olan inancım tamdır” dedi.

‘Farklı çözüm arıyoruz’

ABD Başkanı Trump da, Erdoğan ile tekrar bir araya gelmekten mutlu olduğunu söyledi. Bir gazetecinin Türkiye’nin S-400 savunma sistemini alması halinde ABD’nin Türkiye’ye yaptırım uygulayıp uygulamayacağını sorması üzerine Trump şunları söyledi: “Cumhurbaşkanı Erdoğan, Obama yönetiminden Patriot almak istedi fakat izin verilmedi. Obama döneminde Türkiye’ye adil davranılmadı. (S-400) Karışık bir konu. Farklı çözümler arıyoruz. (Türkiye’ye karşı) Adil olmak zorundasınız. Türkiye, NATO üyesi ve ABD’nin dostu. Beraber harika işler yaptık ve büyük ticaret ortağımız. Bunu daha da büyüteceğiz. İkili ticaret hacmi 75 milyar dolar, çok az. 100 milyar doların çok üzerinde olması gerekir. Ticaretimizi dört katına çıkarmayı hedefliyoruz. Türkiye’nin çok iyi üretimi ve ürünleri var. İlişkilerimiz askeri alanda da gelişiyor. Aynı zamanda bizden çok miktarda askeri alım yapılmasını bekliyoruz”. Türkiye’yi ziyaret edeceğini söyleyen Trump, bu ziyaret için net bir tarih vermedi.

Çözüm arzusu vurgulandı

Görüşmenin ardından Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamada, Erdoğan ve Trump’ın ikili ilişkiler ve Suriye’deki son gelişmeler başta olmak üzere bölgesel meseleleri ele aldığı belirtildi. Açıklamada şunlar kaydedildi: “İki lider tarafından daha önce belirlenen 75 milyar dolarlık ticaret hedefi yeniden teyit edilerek, atılacak adımlar değerlendirilmiştir. Sayın Cumhurbaşkanımız, ülkemizin ulusal güvenliğinin gereklerini yerine getirme hususundaki kararlılığının altını çizmişler, stratejik ortaklığımıza zarar verebilecek çabalarla ilgili endişelerini paylaşmışlardır. Sayın Trump, ülkemizin hava savunma sistemi alımı hususunda ABD nezdindeki girişimlerinin geçmiş ABD yönetimleri tarafından reddedildiğini hatırlatarak, konunun ikili ilişkilere zarar vermeyecek bir şekilde çözülmesini arzu ettiklerini vurgulamışlardır.”

Beyaz Saray’dan açıklama

Beyaz Saray’dan yapılan yazılı açıklamada ise Erdoğan ve Trump’ın savunma alanında iş birliği, S-400 meselesi, Suriye’deki durum ve ticaret gibi konuları değerlendirdiği belirtildi. İki liderin, karşılıklı ticareti geliştirmek ve Suriye’de ortak hedeflere ulaşmak gibi bir dizi konuyu ele aldığı belirtildi. Açıklamada, “Görüşmede Başkan Trump, Türkiye’nin, Rusya’dan alacağı S-400 hava savunma sistemiyle ilgili endişelerini dile getirdi ve Türkiye’yi, NATO İttifakını güçlendirecek savunma iş birliği konusunda ABD ile birlikte çalışmaya teşvik etti” ifadelerine yer verildi.

S-400’e teknoloji transferi de dahil

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Türkiye’yle yapılan S-400 hava savunma sistemi anlaşmasının, alıcı ülkeye kısmi teknoloji transferi öngördüğünü söyledi. Peskov, bununla birlikte transferin kısmi olacağına bir defa daha vurgu yaptı. Teknoloji transferinin, daha önce ABD ile yapılan Patriot görüşmelerinde de Ankara’nın en önemli şartlarından biri olduğunu biliniyordu.

Suriye’de durum ‘kontrol altında’

G20 zirvesi sonrası basın toplantısı düzenleyen Rusya lideri Vladimir Putin, Suriye’de olanlarla ilgili Türkiye’yle günlük iletişim kurduklarını belirtip bu ülkede olan her şeyden haberdar olduklarını, olayların kökenini Ankara ile beraber bulmaya çalıştıklarını söyledi. Putin, Suriye’deki son durumu Osaka’da Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la görüştüğünü, ancak görüşmenin içeriğiyle ilintili detay vermeyeceğini belirtirken, “Durum kontrol altında” ifadesini kullandı. Putin’in açıklaması, İdlib’de TSK’ya ait gözlem noktasına gerçekleşen saldırının Osaka’da en üst düzeyde ele alındığı şeklinde yorumlandı.