Wilders sandıkta kaldı, Yeşiller boy attı...

Hollandalılar, ırkçı söylemler, İslam karşıtlığı, yabancı düşmanlığı ve Türk bakanlara yönelik skandal tavrın gölgesinde seçime gitti. Hollanda genel seçimlerini, 33 milletvekili çıkaran Başbakan Mark Rutte’nin liderliğindeki Özgürlük ve Demokrasi için Halk Partisi (VVD) kazanırken, aşırı sağcı Geert Wilders liderliğindeki Özgürlük Partisi (PVV) ikinci sırada kaldı. Başbakan Rutte’ye, seçim sonrası Türkiye ile krizde “gerilimi düşürme” tavsiyesi geldi.
Bin 114 aday ve 28 partinin 150 sandalye için yarıştığı seçime katılım oranı, 2012 seçimlerindeki 74.6’yı geçerek yaklaşık yüzde 78 oldu. Rutte, Avrupa Birliği’ni (AB) rahatlatan başarısına rağmen 41 milletvekili kazandığı 2012 seçimlerinin gerisine düştü. Bu sonuçlara göre, en az 4 partili bir koalisyon kurulması bekleniyor. Sonuçlara ilişkin konuşan Rutte, VVD’nin seçimlerden üçüncü kez en büyük parti olarak çıktığını belirterek, “Brexit ve ABD’de Trump’ın kazanmasından sonra Hollanda yanlış bir popülizme ‘Hayır’ dedi. Artık kampanya bitti. Beraber olup istikrarlı bir hükümet kurmamız lazım” dedi.
Türkiye etkisi
Rutte’nin seçimi kazanmasında ekonomik faktörlerin yanı sıra, Türkiye ile yaşanan krizdeki sert tutumunun da önemli rol oynadığı belirtiliyor.
VVD’yi, 20 sandalyeye ulaşan Wilders’in liderliğindeki PVV takip etti. 2012’de 15 milletvekili çıkaran PVV’nin gücünü artırması dikkati çekti. Wilders, “Rutte’yi yenmek isterdim ama ne yazık ki olmadı. Açıkçası daha çok oy bekliyordum ve daha çok olabilirdi” dedi. Milletvekili sayısını artırarak kazanç elde ettiklerini söyleyen Wilders, “Teklif gelirse koalisyon için görüşmelere açığım ve hazırım. Dileğimiz hükümette bulunmak ama gelmezse, o zaman önümüzdeki dönem daha sert muhalefet edeceğiz. Rutte benden henüz kurtulmadı” diye konuştu. Wilders’in partisinin oy oranının tahminlerin altında kalması Avrupa’yı rahatlattı.
Yeşil Sol sürprizi
Seçimin en büyük sürpriziyse, Yeşil Sol Partisi’nden (GL) geldi. 2015’ten beri partinin başında olan ve Kanada Başbakanı Justin Trudeau’ya benzetilen 30 yaşındaki Jesse Klaver, daha çok gençler arasında popüler. Klaver, umut ve hoşgörü içerikli söylemleriyle ülkedeki sosyal demokratların da sempati duyduğu bir isim. Parti, 2012’de 4 olan milletvekili sayısını 14’e yükseltmeyi başardı. Klaver, Trudeau’ya benzerliği konusunda “Onun kaslarını kıskanıyorum. Onun kadar kaslı değilim” ifadesini kullanmıştı.
Hükümet ortağı Lodewijk Asscher liderliğindeki İşçi Partisi (PvdA) ise hezimet yaşadı. 2012’de 38 milletvekili kazanan parti, 29 sandalye kaybederek 9’da kaldı. Bu gerilemede kemer sıkma politikasının yanı sıra alternatif söylem geliştirememesinin etkin olduğu belirtiliyor.
‘Gerilimi düşür!’
Öte yandan parlamento seçimlerinin galibi Özgürlük ve Demokrasi İçin Halk Partisi (VVD), Başbakan Rutte’ye Türkiye’ye karşı daha uzlaşmacı ton kullanılmasını önerdi. Hollanda Savunma Bakanı Jeanine Hennis-Plasschaert, Türkiye ile yaşanan gerginliğin azaltılmasını istediklerini dile getirirken, bunun, son günlerde yaşandığı gibi devam etmemesi gerektiğini vurguladı. Bakan, bununla birlikte Rutte’nin, oylarını Wilders’e
kaptırmamak için Türkiye ile gerginliği tırmandırdığı suçlamasını da geri çevirdi. Hennis-Plasschaert, “Kırmızı çizgiyi göstermek zorundaydık” diye konuştu.

Aşırı sağcılar bayram etti!

Göçmen karşıtı Özgürlük Partisi’nin (PVV), oy oranını yüzde 3 artırması ve millevekili sayısını 15’ten 20’ye çıkarması, Avrupa’daki diğer aşırı sağcı partileri memnun etti. Fransa’daki Ulusal Cephe partisinin Genel Sekreteri Nicolas Bay, PVV lideri Geerk Wilders seçimleri kaybetse de, sonuçların “gerçek bir başarı” olduğunu açıkladı. İtalyan aşırı sağcı Kuzey Ligi partisi de, Hollanda’daki sonuçların Avrupa’daki “popülist hareketlerin” sağlıklı çıkışına bir işaret olduğunu savundu. Parti lideri Matteo Salvini, Avrupa’yı değiştirmek, işleri korumak, (göçmen) işgalini engellemek için “iyi fikirler”in yükselişe geçtiğini söyledi.

Türk siyasilerin sürpriz başarısı

Türkiye kökenli siyasetçiler Tunahan Kuzu ve Selçuk Öztürk’ün 2015’te kurduğu DENK Partisi, girdiği ilk seçimde yüzde 2.1 oyla meclise 3 vekil soktu. 2014’te göçmen politikaları nedeniyle İşçi Partisi’yle yaşadıkları sorunun ardından partiyi bırakan iki siyasetçi, parti programında ağırlıklı göçmen meseleleri ve aşırı sağın yükselişine yer veren DENK Partisi’ni kurmuştu. Partinin ismi olan “Denk”, Flemekçe’de “düşün” anlamının yanı sıra Türkçe’deki “eşitlik”i de temsil ediyor. Partinin lideri Kuzu, “Ülkede artan ırkçılık ve İslamofobiye karşı en güzel cevabı oylarınızla verdiniz. Hollanda hepimizin” yorumunu yaptı.