Salgın sonrası sporcuları bekleyen tehlikeler, önlemler ve öneriler burada: Yeni normalde bireysel sorumluluk şart'

Türkiye Futbol Federasyonu (TFF), Kovid-19 salgını nedeniyle tüm liglerin 19 Mart’ta ertelemiş ve ardından düzenlenen genel kurul sonrası 10 Mayıs’ta bütün yönleriyle açıklanan ‘Futbola Dönüş Protokolü’yle yeşil sahalara dönüleceğini duyurmuştu. 19 Mart’tan, Süper Lig’in ilk karşılaşmasının oynanacağı yarına kadar geçen süreç sonrasında kas, tendon ve bağ yaralanma riskinin arttığını belirten Türkiye Spor Hekimleri Derneği Başkanı Prof. Dr. Metin Ergün, “Bu dönemde eski performans düzeyine ulaşma amacıyla zorlanmalar olabilir. Sıcak ve nem gibi faktörler sporcularda yaralanma riskini artıracaktır. Riski azaltmak için psikolojik destek sürdürülmeli” dedi.

Yeni dönem için ne düşünüyorsunuz?

Doğru bir karar olarak müsabakalar seyircisiz oynanacak fakat gerek sahada mücadele edecek olan futbolcular ile hakemler ve gerekse saha kenarında görev yapacak olan teknik ekip, diğer saha görevlileri, akredite olarak maçı izleyecek olan yöneticiler ve basın mensupları, risk altında olmaya devam edeceklerdir. Bu kişilere virüs ve hastalık bulaşma riskini en aza indirmek adına organizasyonda görev alacaklara, kulüp yönetimlerine ve takım doktorlarına ciddi sorumluluklar düşmektedir. En önemlisi ise bireysel sorumluluktur. Her bireyin tedbirlere azami gayretle uyması korunmada anahtar rol oynayacaktır.

Türkiye Futbol Federasyonu’nun aldığı önlemleri nasıl değerlendiriyorsunuz?

TFF Sağlık Kurulu’nun hazırlamış olduğu ‘Futbola Dönüş Öneri Protokolü’ kaynak alınarak TFF, bu dönemde müsabakalara katılacak kulüplerden ve görev alacak kişilerden uymaları istenen kriterlere yönelik talimatlar hazırladı. Özenle hazırlanan ve her ayrıntının değerlendirildiği bu öneriler protokolüne azami uyumun gösterilmesi gerekiyor. TFF Sağlık Kurulu, öneriler ile ilgili olarak hem Süper Lig hem de TFF 1. Lig takımlarının doktorlarıyla internet üzerinden toplantılar yaptı. Bunu çok faydalı buluyorum, çünkü uygulama önerileri ile saha pratiğinde yaşananların uyması çok önemli. Üst liglerdeki kulüplerde tedbirleri uygulama imkanı olsa da alt liglerde pratikte zorlukların olacağı açık. Alt liglerde izlenecek sürece yönelik kararların gözden geçirilebileceği düşüncesindeyim.

TFF Sağlık Kurulu’nun hazırlamış olduğu Futbola Dönüş Öneri Protokolü nelere işaret ediyor?

Protokole göre ev sahibi kulüplerden statların ve statların içerisinde bulunan tüm odaların maçtan bir gün öncesinde ve sonrasında dezenfekte edilmesi istenmiş ve bu alanlar ile saha kenarlarına belli aralıklarla el antiseptiklerinin konulması zorunlu kılınmıştır. Maçı akredite olarak izleyecek olan kişilerin ve görevlilerin fiziksel mesafeye dikkat ederek oturmaları gerekmektedir. Kulüpler müsabaka sırasında görev yapacak kişilerin sayısını mümkün olan en az sayıda tutmalı. Maç sırasında kullanılacak top sayısı artırılmalı ve top toplayıcı sayısı azaltılmalıdır. Top, dışarıya çıktığında da dezenfekte edilmiş yeni bir topun kullanılması sağlanmalıdır. Ev sahibi kulüpler ayrıca sahaya girecek olan tüm kişilerin ateşini ölçerek kontrollerini yapmak ve uygun olmayan kişilerin sahaya girişine engel olmalıdır. Futbolcular ve hakemler dışındaki herkesin müsabaka boyunca maske takması zorunludur. Bu işlemler, kulüplerin sorumluluğundadır ve takım doktorlarının gözetiminde yapılması gerekmektedir.

Bu süreçte testler nasıl planlanacak?

TFF’nin hazırladığı talimatnameye göre kulüpler tüm futbolcularına, teknik ve destek ekiplerine ve müsabaka operasyonu içerisinde çalışacak tüm görevlilerine her müsabakadan iki gün önce T.C. Sağlık Bakanlığı’na bağlı kuruluşlar ile bakanlık tarafından akredite olan laboratuvarlarda Covid-19 PCR testi ve Antikor testi yaptırılması zorunludur ancak şu anda bakıldığında bu testler hala tarama amaçlı yapılan testler değildir ki bu durum kuralın uygulanmasını zorlaştırmaktadır. Uygulanabilir olması ve özellikle Antikor testi için T.C. Sağlık Bakanlığı’nın ve dolayısıyla İl Sağlık Müdürlükleri’nin kulüplere gerekli desteği sağlaması şarttır. Bu konuda hazırlıklar olduğunu biliyorum fakat henüz somut bir adım yok.

Ulaşım nasıl sağlanmalı, nelere dikkat edilmelidir?

Kulüpler, yakın deplasmanlara gidiliyorsa özellikle 6 saate kadar olan mesafelerde ulaşım için takım otobüslerini tercih etmelidir. Takım otobüsüne futbolcular ve teknik ekip dışındaki kişilerin alınmaması, diğer kişilerin de kulübe ait farklı bir araçla seyahati sağlanmalıdır. Yolculuk sırasında mümkünse herkes tek oturmalı ve maske kullanmalıdır. Yolculuk uçakla yapılacaksa maske kullanılmalı ve fiziksel mesafe kurallarına göre kişilerin yolculuk etmesi sağlanmalıdır. TFF’nin Türk Hava Yolları ile iş birliği içinde olduğunu biliyorum ki bu durumun uygulamalarda kolaylık ve izolasyon sağlayacağına inanıyorum.

Konaklamalarda nelere dikkat edilmelidir?

Takım doktoru, hijyen kurallarına uyulmasını sağlamanın yanında bu dönemde gidilecek deplasmanda kalınacak otelin de bu şartlara uyduğundan emin olmak zorundadır. Bu nedenle kalınacak otelin yetkilileri ile görüşerek mümkünse otele başka misafir alınmamasını, futbolcuların ve kulüp personelinin kalacağı odaların dezenfekte edilmesini, yemeklerde fiziksel mesafe kurallarına göre oturulmasını ve otel çalışanlarının maske ve eldiven kullanmalarını sağlamaya çalışmalıdır. Odalarda birer kişi kalmalı, bu imkân yoksa oda içinde maske takılmalı, odalar havalandırılmalı.

Sahada kimlere sorumluluk düşmektedir?

Müsabaka döneminde kulüplere ve takım doktorlarına büyük sorumluluk düşmektedir ancak virüs bulaşma ve hastalık riskini en aza indirebilmek adına bireysel sorumluluk çok önemlidir. Başta futbolcular olmak üzere görev yapacak herkes ilk önce kendisi sonra da etrafındaki kişilerin sağlığını düşünmek zorundalar. Saha içine tükürmekten ve sümkürmekten kaçınılmalıdır. Gol sevinçlerini sosyal mesafeye dikkat ederek yaşamaları, maç öncesi ve sonrasında gerek kendi takım arkadaşları ile gerekse de rakip takım oyuncuları ile tokalaşmaktan kaçınmaları enfeksiyon riskini azaltabilmek adına önemlidir.

Takım doktorlarının işi zorlaşıyor mu, sorumlulukları ne düzeyde?

Müsabaka döneminde testlerin organize edilmesi, futbolcular ve kulüp personelinde riski en aza indirmek için uymaları ve almaları gereken önlemler ile ilgili bilgilendirilmeleri ve tüm sürecin yönetilmesinde en büyük sorumluluk takım doktoruna aittir. Takım doktorunun, futbolculara ve tüm kulüp personeline periyodik olarak bilgilendirme toplantıları yapmasında ve süreç ile ilgili olarak bilgilendirildiklerine dair kişilerden onam formları almasında, test sonuçlarının TFF yetkilileri ile paylaşılmasına yönelik kişilerden izin verdiklerine dair yazılı ve imzalı belgeleri almasında büyük fayda olacaktır.

Sporcular, yaralanma riski açısından ne durumda olacak?

Spora verilen uzun aralardan sonra antrenman ve müsabaka döneminde kas, tendon ve bağ yaralanma riskinin arttığını gösteren araştırmalar mevcut. Eski performans düzeyine tam olarak ulaşma amacıyla fiziksel olarak zorlanmalar olmaktadır. Yaralanma riskini azaltmak amacıyla sporcuların fiziksel kapasitelerine yönelik çalışmaların yanında özellikle de kaygı düzeyi yüksek sporcular için psikolojik desteğin sürdürülmesinin çok önemli olduğunu düşünüyorum. Saha içinde ya da dışında görev yapacak herkes için sağlıklı ve sorunsuz bir dönem olmasını temenni ediyorum. Salgının henüz bitmediği bilinciyle hareket edilerek önerilere uyulmasının ve sorumlulukların yerine getirilmesinin şart olduğunu hatırlatıyor, tüm takımlara ve sporculara başarılar diliyorum.