Birleşik Sözcükler Nasıl Oluşur? Birleşik Sözcüklerin Yazımı Konu Anlatımı
06.06.2021 - 02:01 | Son Güncellenme:
Türkçenin içerisinde yer alan önemli konularından olan birleşik kelimeleri günlük hayatta farkında bile olmadan sıklıkla kullanırsınız. Bazen birleşik kelimeleri okuduğunuzda ya da duyduğunuzda bu kelimenin anlamını veya nasıl yazıldığını merak edebilirsiniz. Türkçede en fazla yanlış yapılan konulardan biri olan birleşik kelimeler ile ilgili merak ettiğiniz kelimeler hakkında detayları derledik.
Yeni bir kavramı karşılayabilmek üzere, birden çok daha fazla kelimenin bir araya getirilerek kaynaştırılması ile oluşturulan sözcüklere birleşik sözcük adı verilir.
Birleşik Kelime Nedir?
Birleşik kelime ya da birleşik sözcük, dil içerisinde yeni bir kavramın karşılanabilmesi amacı ile iki ya da daha fazla kelimenin kaynaştırılarak oluşturulmuş olduğu kelimeleri ifade eder. Bu söz öbeklerini ortaya çıkaran sözcükler ses türemesi, ses düşmesi, sözcük türü kayması ya da anlam kayması kapsamında aralarına ek kelimeler giremeyecek düzeyde kalıplaşmış olan sözcüklerdir.
Birleşik Kelime Örnekleri Nelerdir?
Belirtisiz olan isim tamlamaları, ikilemeler, birleşik fiiller, sıfat tamlamaları, kalıplaşmış çekimli fiillerden meydana gelmiş olan ifadeler yeni bir kavramı ortaya çıkarıyorlarsa bileşik kelime şeklinde ifade edilirler. Birleşik sözcükler en az iki kelimeden oluşur. Kelimelerden en az bir tanesi manasını kaybetmişse ya da sözcüklerin birleşmesi ses türemesine ya da ses düşmesi uğramış ise bitişik kaleme alınırlar. Örnek olarak verilirse: affetmek, azletmek, yalıçapkını, sivrisinek, hanımeli, alıvermek, açıkgöz ve benzeri örnekler verilebilir.
Birleşik Kelimelerin İsim, Fiil ve Sıfat İle Oluşturulması
Birleşik sözcükler çeşitli yollar ile oluşturulabilirler. Bu oluşumlar kullanılan sözcüğün isim, fiil ya da sıfat olmasına göre değişiklik gösterir. Bahsedilen bu oluşumlar kapsamında çeşitli birleşik fiil örnekleri vermek mümkündür. En sık kullanılan birleşik kelimeler şu şekilde ifade edilebilir:
İsim tamlaması yolu ile oluşturulan birleşik fiillere örnek olarak; öğretmenevi, aslanağzı, tavukgöğsü, balıksırtı şeklinde yazılabilir.
Sıfat tamlaması yolu ile oluşturulan birleşik fiillere örnek olarak; açıkgöz, Kızılırmak, sivrisinek, Kahramanmaraş, Sarıyer şeklinde yazılabilir.
İki fiilin birleşmesi ile oluşturulan birleşik fiillere örnek olarak; kapkaç çekyat, biçerdöver, gecekondu, uyurgezer ve benzeri kelimeler verilebilir.
İsim ve fiilin birleşmesi ile oluşturulan birleşik fiillere örnek olarak; ateşkes, gecekondu, uçaksavar gibi örnekler verilebilir.
