İstiare Nedir? Edebiyatta İstiare (Eğretileme) Söz Sanatı Konu Anlatımı

İstiare diğer bir ismi ile eğretileme şeklinde ifade edilir. Benzeyen ya da benzetilen olarak iki değişik ve üzerinden öğe alınır ve uygulanır. Edebiyatın önemli bir parçası olması ile beraber, fark etmeden günlük hayatta da kullanılan bir durumdur.

İstiare Nedir?

Bir sözcüğü kendi anlamı dışında kullanmak suretiyle, bir şeyi benzediği başka varlığın adıyla kullanımına istiare denir. Hem benzeyen hem de benzetilen olarak iki değişik öğe üzerinden ele almak suretiyle kullanılır. İstiare ise bunlardan birinin söylenmemesi üzerine ele alınır ve uygulanır. Yani benzeyen veya benzetilen temel öğelerden herhangi bir alınması suretiyle, benzetme amacıyla istiare yapılır. Böylece benzetme amacı altında başka bir söz için kullanım amacı gerçekleştirilmektedir. Diğer yandan teşbih sanatının iki farklı öğesinden biri kullanılmak suretiyle, yapılmış olan söz sanatına da yine istiare denmektedir.

Edebiyatta İstiare (Eğretileme) Söz Sanatı Konu Anlatımı

İstiare özellikle eğretileme olarak diğer anlamı ile beraber edebiyatta kullanılan bir terimdir. Kelime anlamı olarak ödünç şeklinde ifade etmek mümkündür. Yani belli bir kelimeyi kendi anlamı üzerinden ödünç almak suretiyle, cümle içerisinde herhangi bir öğeyi benzetme adına kullanılmasıdır. Aynı zamanda geçici bir kelime için kullanılan söz sanatı olarak da ifade edilebilir.

Eğretileme ya da istiare üzerinden bir benzetme gerçekleşir. Bunu bir örnekle açıklamak daha etkin biçimde anlama imkanı verir. Mesela çok cesur bir insan için, ‘Aslan’ kelimesinin kullanılması en güzel örnekler arasında yer alır. Çünkü Aslan cesur bir canlı olduğu için, insan üzerinden de kendi anlamı doğrultusunda benzetme gerçekleşir.

Başka bir örnek üzerinden ise tilki kullanılabilir. Çok uyanık ya da kurnaz ve sinsi bir insan için, genelde tilki sözcüğü kullanılmaktadır. Böylece bu kişinin aldatılmasının zor olduğu ve birçok olayda çok uyanık davrandığı şeklinde değerlendirilir. Şimdi bu konuda bazı örnekler üzerinden konu daha iyi anlaşılabilir.

- Adam tilki gibi kurnaz.
- Aslan parçası hiçbir korkusu yok.
- O fare gibi korkaktır.

Görüldüğü üzere bu şekilde farklı örnekler üzerinden kolayca istiare yapılabilir. Tabii sadece hayvanlar üzerinden değil aynı zamanda bitkiler ya da birçok eşya üzerinden de örnekler verilebilir. Burada temel unsur sözcüğün gerçek anlamının dışında bir anlam üzerinden değerlendirilmesidir.