BOTAŞ: Doğal gaz bu fiyat artışına rağmen en ucuz yakıt

BOTAŞ Genel Müdürü Saltuk Düzyol, doğalgazın yapılan en son fiyat artışına rağmen, hala en ucuz yakıt olduğunu belirterek, "Kömüre dönmenin bir hata olacağını düşünüyorum" dedi.

Düzyol, TBMM’de basın mensuplarının son doğalgaz zammına ilişkin sorularını yanıtladı.

Bir gazetecinin EGO’nun BOTAŞ’a olan borçlarına dönük sorusu üzerine Düzyol, konuyla ilgili çıkarılmış bir yasa olduğunu, EGO’nun BOTAŞ’a olan ana para borcunun sabitlendiğini ve faizlerin de silindiğini hatırlattı.

Şu anda EGO’nun doğalgaz bölümünün, özelleştirme ihalesi sonrasında devir sürecinin gerçekleşmesini beklediklerini belirten Düzyol, devir bedeli ödenmediği için EGO’nun, şu an için kendilerine ödeme yapma yükümlülüğü olmadığını, devir işlemi gerçekleşir gerçekleşmez yine kanunda belirlenen çerçeve dahilinde ödemenin yapılacağını söyledi.

"(GÖKÇEK’İN DİLİ SÜRÇMÜŞTÜR) DİYE DÜŞÜNÜYORUM"

Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek’in, "Doğalgaz zammının sorumlusu EGO’nun borçları değil, BOTAŞ’ın iyi yönetilememesidir" sözlerinin hatırlatılması üzerine Düzyol, "(Gökçek’in dili sürçmüştür) diye düşünürüm; öyle bir şey kastettiğini zannetmiyorum" dedi.

Zam oranlarının çok yüksek olduğunun belirtilmesi üzerine Düzyol, gelecek dönemde petrol fiyatlarının düşüş trendlerini devam ettirmesi ve döviz kurlarında çok fazla bir hareketlenme olmaması durumunda, maliyetlerde ciddi bir azalmanın söz konusu olacağını ifade etti. Düzyol, bunu da satış fiyat formülü çerçevesinde vatandaşa aynen yansıtacaklarını söyledi.

Bir gazetecinin zammın geri alınmasının söz konusu olup olmadığının sorması üzerine Düzyol, bu konuyla ilgili kendilerini bağlayan Yüksek Planlama Kurulu (YPK) kararı olduğunu hatırlatarak, "Otomatik fiyat mekanizması, oradaki fiyat formülü, YPK kararınca belirlenmiş. Bir fiyat formülü var. Bizim onu uygulamama gibi bir şansımız yok bir KİT olarak. Ancak, Hükümetimiz aksi bir karar alabilir, başka bir YPK kararı ile bunu değiştirebilir. Tabii ki öyle bir değişiklik olursa ona uyarız" diye konuştu.

"Yani her şey Hükümette diyorsunuz?" sorusuna Saltuk Düzyol, "gayet tabii" karşlığını verdi.

Doğalgaza yapılan zam oranının yüksek olmasını hatırlatarak, bunu nasıl değerlendirdiğinin sorulmasına üzerine de Düzyol, zam oranının yüksek olduğunu, ancak bunun nedenlerinin bulunduğunu söyledi. Şu anda kullanmakta oldukları satış fiyat formülünün, geçmiş iki aylık alım fiyatlarındaki ve döviz kurlarındaki değişimleri yansıtan bir fiyat formülü olduğunu anlatan Düzyol, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Son iki ay içerisinde özellikle döviz kurunda yüzde 32’lere varan bir artış söz konusu oldu. Bunu ister istemez yansıtmak zorundaydık. Zaten şu anda yaptığımız fiyat artışının yaklaşık yüzde 50’si, hatta daha yüksek oranı tamamen döviz kurundaki hareketlenmeden kaynaklanıyor. Geri kalan kısmı ise petrol fiyatlarının geçmiş 6 ve 9 aylık dönemler içerisinde ortalamalarının oldukça yüksek bir seviyede seyretmiş olmasından kaynaklanıyor. Bizim açımızdan şu anki petrol fiyatları esas alınmıyor. Satış fiyatı belirlenirken, ortalamalar esas alınıyor. 9 aylık ortalamalara baktığımız zaman, 110 dolarlık varil başına petrol fiyatını görüyoruz. Şu anda 60 dolarlara düşmüş durumda, devam ederse zaten bu bir fiyat indirimi olarak vatandaşımıza yansıyacak ama gecikme etkisi olduğu için şubat veya mart ayından sonra görebileceğiz. Eğer, kur bize yardım ederse bu daha da erken olabilir."

Ne kadarlık bir indirimin söz konusu olabileceğine dönük soru üzerine de Düzyol, kesin bir şey söylemenin çok zor olduğunu, bunun tamamen kur ve petrol fiyatlarının seyrine bağlı olduğunu belirtti.

"TÜKETİCİLERİ SABIRLI OLMAYA DAVET EDİYORUM"

Zamdan sonra kendilerine dönük eleştirilerin de olduğunun hatırlatılması üzerine Düzyol, bunu normal karşıladığını, kendisinin de bir tüketici olduğunu ve bu tip fiyat artışlarının hiç bir zaman tüketiciler tarafından hoş karşılanmadığını ifade etti.

"Ama ben, tüketicileri sabırlı olmaya davet ediyorum, bir iki aylık bir maliyet artışını göğüslemelerini ve sabırlı olmalarını tavsiye ediyorum" diyen Düzyol, doğalgazın bu fiyat artışına rağmen de hali hazırda en ucuz yakıt olduğunu, LPG’den yüzde 157, motorinden yüzde 109, kalorifer yakıtından yüzde 47 oranında daha ucuz satıldığını, kömüre dönmenin kendilerine göre bir hata olacağını kaydetti.

Düzyol, "bunu hepimiz göğüslemek zorundayız, bütün kuruluşlarımızı ekonominin kurallarına göre işletmek zorundayız. Petrol fiyatlarını da döviz fiyatlarını da biz belirlemiyoruz, dolayısıyla hep beraber buna katlanmak durumundayız" dedi.

"BOTAŞ’ın finans durumu iyi olsaydı bu zammı absorbe etme şansınız olur muydu?" şeklindeki soru üzerine de Düzyol, satış fiyatı formülünde kesinlikle finansman giderleri ile ilgili bir kalem olmadığını, tamamen alım maliyetleriyle döviz kuruna endeksli bir satış fiyat formülü bulunduğunu, bunun da YPK kararıyla belirlendiğini hatırlattı.

"ZAMMI HAKSIZ GÖRENLER FORMÜLE BAKSIN"

BOTAŞ’ın alacaklarının sorulması üzerine Düzyol, şu anda özel sektörden yüzde 99’ın üzerinde bir tahsilat oranına sahip olduklarını, alacak sorunlarının sadece enerji KİT’lerinden ve bazı belediye ile dağıtım şirketlerinden kaynaklandığını, kamudan 15 milyar YTL civarında alacaklarının olduğunu, bunda da Elektrik Üretim A.Ş (EÜAŞ) ve Hamitabat Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş’nin (HEAŞ) başı çektiğini belirtti.

Zamların haksız görüldüğünün ifade edilmesi üzerine Düzyol, haksız görenlere Yüksek Planlama Kurulunun belirlediği satış fiyat formülüne bakmalarını önerdiğini söyledi.

Bu tip tartışmaların hiç bir zaman bitmeyeceğini ifade eden Düzyol, kendileri gibi KİT’lerin maliyet altında satış yapamayacağını ve yapmaması gerektiğini, ekonominin kurallarını işletilmek zorunda olduğunu vurguladı.

Düzyol, şöyle devam etti:

"Her zaman bu tip tartışmalar oluyor. Geçmişte de tartışmalar oldu. Zam yapmadığımız dönemlerde de eleştirildik. ’2007 yılında neden zam yapmadınız’ diye eleştirenler var, sübvansiyon vermekle de itham edildik. Ama biz, bu dönemde döviz kurlarındaki gerilemeden istifade ettik, vatandaşımıza zam yapmamak için onu bir enstrüman olarak kullandık, 2007 yılı rakamlarına bakarsanız, karlılığımızı koruduğumuzu göreceksiniz, hiç bir şekilde da sübvansiyon vermiyoruz.

Dolarda sürekli dalgalanmalar oldu. İki aydaki bu yükseliş tamamen satış fiyat formülünün yapısından dolayı bu aya zam olarak yansıdı. Şu anda yapılan yüzde 22,5’luk zammın yarısından fazlası tamamen döviz kurundaki hareketlenmeden kaynaklanmıştır. Bu piyasa uzun dönemli anlaşmalarla işleyen bir piyasa. Dolayısıyla benzin fiyatları gibi, hemen inen çıkan fiyatlar değil doğalgaz fiyatları. Niye böyle? Hem satıcı tarafına hem de alıcı tarafına güven vermek için, fiyat istikrarını sağlayabilmek için."

Petrol fiyatlarındaki artışın hemen doğalgaz fiyatlarına yansımadığına, bunun da alıcı ülke açısından bir avantaj olduğuna dikkati çeken Düzyol, "Artarken yavaş yavaş yansıdı, satış fiyatlarımıza, düşerken de aynı şekilde yansıyacak, yavaş yavaş düşecek" dedi.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, Mart ayında indirim olacağına dönük açıklamasının, yerel seçim yatırımı olarak algılandığı yönündeki iddiaların hatırlatılması üzerine, Düzyol, tamamen ekonominin kurallarına uygun şekilde döviz kurlarındaki ve petrol fiyatlarındaki düşüşe bağlı olarak, maliyetlerin düştüğü noktada kendilerinin bunu satış fiyatlarına yansıtacaklarını söyledi.

Formül değişikliği yapıldı yönündeki iddialarla ilgili soruya da Düzyol, "Bizim en son yaptığımız zeyilname, Kasım 2003’te imzalanmıştır. Sayın Bakanımız, zaten o konuda defalarca açıklamalarda bulundu, ondan sonra fiyat formülü üzerinde oynanma olmadı, herhangi bir değişiklik olmadı. Hala o fiyat formülü üzerinden satışlarımızı devam ettiriyoruz" diye konuştu.