Devlet 24 saat hizmetinizde

Bilgi teknolojisi daha az memurla daha iyi hizmet verme olanağı sağlıyor


BRÜKSEL - Bilgisayar uzmanı yolda yürürken konuşan bir kurbağaya rastlar ve söylediğine kulak verir. "Beni alıp bir defa öpersen dünyalar güzeli bir prensese dönüşürüm ", der kurbağa. Adam eğilir, kurbağayı alır ve öpmeden cebine koyar. Birkaç adım sonra kurbağa yeniden konuşur: "Beni öpersen güzeller güzeli bir prensese dönüşür ve bir hafta seninle kalırım", der. Adam gene aldırmayınca kurbağa bir kez daha seslenir: "Beni öpersen şahane bir prensese dönüşür ve bir hafta boyunca her istediğini yaparım". Adam daha fazla dayanamaz ve kurbağaya cevap verir: "Kafam teknolojideki başdöndürücü gelişmelerle dolu ve güzel bir prensesle bir hafta geçirmeye vaktim yok, ama konuşan bir kurbağa ilgimi çekiyor".
Lotus firmasının yetkililerinden Mickey Hollison'un Amerika'nın ünlü ekonomistlerinden, eski çalışma bakanı Robert Reich'ı konuşmacı olarak takdim ederken anlattığı bu öykü, kendisini bilgi teknolojisindeki başdöndürücü gelişmelere kaptırmış olanların halini yansıtıyor. Böyle birisi için konuşan bir kurbağa, güzel bir prensesten daha ilginç olabiliyor galiba.
IBM grubunda yer alan ve bilgisayar yazılımı alanındaki iddiasını gizlemeyen Lotus'un bu yıl Brüksel'de düzenlediği Küresel Kamu (Devlet) Yönetimi Forumu'nda, bilgi teknolojisindeki gelişmelerin devlet yönetiminde gündeme getirdiği yeni yaklaşımlar tartışıldı.

24 saat çalışan devlet

Toplantıda sıkça dile getirilen kavramlardan biri "24 saat çalışan devlet"ti. Vatandaş devletle ya da yerel yönetimlerle ilgili işlemlerini dilediği saatte, bir bilgisayar terminali başında yapacak duruma geldiğinde "devlet" kavramı onun gözünde bir sürü form doldurmak ya da uzun kuyruklarda sıra beklemek şeklinde belirmeyecekti artık. Gerekli kolaylık sağlandığı takdirde vatandaş evinden ya da işyerinden dilediği saatte vergi formunu dolduracak, işyeri açma başvurusunu yapabilecek, otosunun ruhsatını yenileyebilecekti.
Forumda konuşan İngiliz milletvekili David Clark bu uygulamanın İngiltere'de denenmeye başlandığını ve vatandaşların yüzde 90'ının resmi işlemlerini iş saatleri dışında gerçekleştirmeyi tercih ettiğini söyledi. Örneğin bizim KOBİ diye nitelendirdiğimiz küçük işletmelerin büyük çoğunluğuyla KDV formlarını pazar akşamları 18.00 - 23.00 saatleri arasında doldurmayı tercih ediyordu.

Dışlananlara erişen devlet

Tony Blair'ın ilk kabinesinde bakanlık da yapmış olan David Clark, "elektronik - devlet"in vatandaş - devlet ilişkilerini geliştirmede ve toplumun dışlanan kesimlerine erişmede de yeni olanaklar sağladığını vurguladı. Örneğin ingiltere'de sosyal yardıma muhtaç kişilere verilen hakediş çeklerinin hak sahiplerine ulaşmasında yaşanan zorlukları aşmak için bu kişilere kendilerine en yakın postaneye giderek paralarını banka kartıyla alma olanağı sağlanmış. Bu sayede hem devlet 6 milyar sterlin tasarruf etmiş, hem hak sahiplerinin sorunu çözümlenmiş, hem de 4.5 milyon kişi hayatlarında ilk kez bir banka hesabı sahibi olmuş.
Elektronik devleti (kısa deyimle e - devleti) hayata geçirmede iddialı olan Tony Blair 2002 yılında İngiltere'de devletle ve kamu yönetimiyle ilgili işlemlerin %25'inin, 2008 yılında ise tümünün bu yöntemle gerçekleşeceğini, "kuyruklarda insan bekleten devlet" imajının yıkılacağını iddia ediyormuş.

6 ayda ilaç ruhsatı

ABD eski çalışma bakanı Robert Reich'ın verdiği örnek de ilginçti. Amerika'da yeni keşfedilen bir ilaçın piyasaya sürülebilmesi için kısaca FDA diye anılan Food and Drug Administration'un onayı gerekir. Bu kuruluş son derece titiz bir inceleme yaptığı için bir ilacın keşfedilmesiyle piyasaya sürülmesi arasında geçen süre 5 yıla kadar uzayabiliyormuş. Ancak şimdi interaktif bilgisayar teknolojisinin devreye girmesi sonucunda FDA ile ilacı üreten firma ve diğer ilgililer arasındaki iletişim o denli hızlanmış ki bir ilacın 6 ayda FDA engelini aşması ve piyasaya çıkması mümkün hale gelebilmiş.
Lotus'un müşterileri arasında başta ABD silahlı kuvvetleri olmak üzere çeşitli ülkelerin silahlı kuvvetleri önemli bir yer tutuyor. ABD silahlı kuvvetlerinde 17.000 subayın ordu içi haberleşmesinin tam güvenlikli olarak elektronik ortamda gerçekleştiğini ve orduda edinilen e - posta adresinin söz konusu kişilere hizmet dönemi sonrasında da erişme olanağı sağladığını anlatan Amerikalı subaylar, bu uygulamanın daha az personelle daha çok iş yapma olanağı yarattığını da vurguladılar.

Az memurla iyi hizmet

Birçok ülkenin kamu harcamalarını kısmaya zorlandığı bir ortamda devletin daha az memurla ve daha az harcamayla vatandaşa daha iyi hizmet sunmasını sağlayan uygulamaların giderek daha çok ilgi görmesi kaçınılmaz görünüyor. Bilgi teknolojisinin devlete ve yerel yönetimlere bu olanağı vermesi bu tür uygulamalara duyulan ilgiyi artırıyor. Bu arada bu alandaki uygulamalarıyla öne çıkan ülkelerin sağladığı başarı, diğer ülkelere örnek oluşturuyor.
Lotus'un Başkan Yardımcısı Pierre Van Beneden, bu konuda Avrupa'da ciddi bir rekabet ortamı doğduğunu ve çeşitli ülkelerde hükümetlerin elektronik devleti gündemlerine aldığını söyledi.
Sonunda ben de güzel prensese boşverip konuşan kurbağayla ilgilenen adamın durumuna mı düştüm bilmiyorum ama bilgi teknolojisi sayesinde devletin daha az maliyetle vatandaşa daha iyi hizmet götürmesi, yabana atılmayacak bir seçenek gibi görünüyor. Devletin tüm sorunlarının bilgi teknolojisiyle çözümlenemeyeceği açık. Ancak 21. yüzyıla girerken bu olanağı da gözardı etmemek gerekiyor. Bankaların nasıl "otomatikleştiklerini" bangır bangır haykırdıkları Türkiye'de yeni hükümetin "24 saat hizmet" kavramını gündemine alması fena olmaz herhalde.