GSM'in parası gelmeden uçtu

Tütünde kota kaldırılınca ortaya 100 bin ton fazla tütün sattı. Hükümet bu fazla tütünü yakacak ve 50 trilyon zarar edecek. Bu arada kamu bankaları son yıllarda 50 trilyon para battı. Sırf bu iki kalem Hükümetin sattığı ancak hala parasını tahsil etmediği bir GSM şebekesine denk geliyor

ÜÇ yıl üst üste uygulanan ve geçen yıl Refahyol döneminde sona erdirilen tütünde kota uygulamasının kaldırılması, Türkiye'ye çok pahalıya patlayacak. Kotanın kaldırılması nedeniyle Türkiye'nin yakmak zorunda kalacağı tütün miktarı tam 100 bin ton olarak kesinleşti. Bu tütünü almak zorunda olan devlet 50 trilyon lirayı yakmış olacak. Bu yüzden üretici de istediği fiyatı alamayacak. Hükümet, üreticinin 1 milyon 200 bin lira beklediği tütün için 760 bin lira fiyatı tartışıyor.
Kotanın, en ateşli savuncularından biri olan Refahyol'un Tekel'den Sorumlu Devlet Bakanı Nafiz Kurt tarafından geçen yıl Ege Ekici Tütün Piyasası'nın açılışı sırasında kaldırıldığını ilan etmesinden sonra tütün üretimi yüzde 50'ye yakın arttı. 1996 yılında 220 bin ton olan ve Türkiye için ideal sayılan bu miktar, tam 100 bin ton artışla 320 bin tona çıktı. Bu 100 bin tonluk fazla üretimin tamamına yakını Güneydoğu'dan geldi.
Tekel, almak zorunda olduğu bu 100 bin ton fazla tütün için, ortalama 50 trilyon lira ödeme yapmak zorunda kalacak. Bu tütünlerin ihracat şansı olmadığı ve iç piyasada değerlendirilemediği için geçmiş yıllarda olduğu gibi yakılacak.

Tekel Genel Müdürü Mehmet Akbay, konuya ilişkin olarak konuşmaktan kaçınırken; tütün fiyatlarının 22 Aralık tarihinde yapılacak Para Kredi Kurulu toplantısında belirlenmesi bekleniyor. Hazine'nin, kurula 820 bin liralık baş fiyat önerdiği belirtilirken; kurul üyelerinin, önümüzdeki yıl istikrar programı uygulanacağını dikkate alarak, 760 bin liralık fiyat üzerinde durduğu öğrenildi.
Üreticiler arasında 1 milyon 200 bin liraya kadar fiyat beklentisi olduğu hatırlatan Türkiye Ziraat Odaları Birliği Başkanı Dr. Faruk Yücel, "Eğer 1 milyon liradan aşağı olursa kıyamet kopar" uyarısında bulundu.
Kotanın kaldırılmasıyla hem üreticiye hem ülkeye kötülük yapıldığını da ifade eden Yücel, "Güneydoğu'da 100 bin ton tütün var. Bunun en fazla 50 bin tonu değerlendirilebilir. Türkiye'nin ihtiyacı 220 - 230 bin ton. Fazla 100 bin ton. Ne yapılacak bu tütün?.. Yakılacak" dedi.

Devlet Bakanı Yücel Seçkiner, RP Karaman Milletvekili Zeki Ünal'ın yazılı soru önergesine verdiği cevapta, 1983 yılından 1997 yılının Haziran ayına kadar geçen 14,5 yıl içinde, Türkiye Kalkınma Bankası, Halk Bankası ve Emlak Bankası'nın ise yaklaşık 50 trilyon lira tahsili gecikmiş alacağının bulunduğunu bildirdi.
Türkiye Kalkınma Bankası'nca kredilendirilen firmalardan (Borç Ödemeden Aciz) belgesi alan 21 firmaya ilişkin olarak, bu belgeler karşılığı çeşitli tarihlerde ayrılan karşılık tutarının toplam 9 milyar 281 milyon 569 bin 442 lira olduğunu ifade etti.
Devlet Bakanı Seçkiner'in verdiği bilgiye göre, Türkiye Kalkınma Bankasının 1983 yılından 1997'nin Haziran ayına kadar verdiği kredinin 26.094 trilyon lirası battı. Bu bankadan 1993 yılında alınan kredilerden 1.026 milyar lirası
ödenmedi. 1984-85-86 ve 1987 yıllarında alınan kredilerden 10.5 milyar lirası geri dönmedi. Günümüze kadar ödenmeyen temerrüt faizleri hariç defter kayıtlarına göre, borcun miktar ve yılları ise şöyle oldu:
1988: 2.787 milyar, 1989: 6.053 milyar, 1990: 9.069 milyar, 1991: 106.541 milyar, 1992: 477.924 milyar, 1993: 707.009 milyar, 1994: 4.156 trilyon, 1995: 7.070 trilyon, 1996: 6.355 trilyon, 1997'nin ilk altı ayında 7.189 trilyon.

Emlak Bankası'nın 1983 yılından 1997 yılının Haziran ayına kadar batık kredisi 17.862 trilyon lira oldu. Seçkiner'in verdiği bilgiye göre, Emlak Bankası'nın yıllar itibarıyla tahsili gecikmiş alacak bakiyesi şöyle:
1983: 6.781 milyar, 1984: 25.474 milyar, 1984, 33.177 milyar, 1986: 27.468 milyar, 1987: 23.172 milyar, 1988: 147.641 milyar, 1989: 239.858 milyar, 1990: 266.653 milyar, 1991: 754.567 milyar, 1992: 824.584 milyar, 1993: 820.489 milyar, 1994: 1.782 trilyon, 1995: 2.849 trilyon, 1996 4.304 trilyon ve 1997'nin ilk altı ayında 5.755 trilyon lira.
Devlet Bakanı Seçkiner, aynı döneme ait Halk Bankası'nın takipteki alacaklarının toplamının ise 6.255 trilyon liraya ulaştığını bildirdi.