İyi büyüdük: %7.4

Son çeyrekte ulaştığı yüzde 7.3’lük rakamla büyümede yılın zirvesini gören Türkiye ekonomisi, 2017’yi yüzde 7.4’lük güçlü bir büyüme oranıyla kapattı. Büyüme 2016’de yüzde 3.2 ile sınırlı kalmıştı. Ulaşılan yüzde 7.4’lük rekor büyümüde, 15 Temmuz darbe girişiminin ardından hükümetin ekonomiyi canlandırmak adına attığı istihdam ve Kredi Garanti Fonu (KGF) başta olmak üzerine getirdiği teşviklerin önemli etkisi hissedildi. Yüzde 7.4’lük büyüme yakalayan Türkiye ekonomisi, OVP hedefini de 1.9 puan aştı.Gelen ilk veriler ile yatırım teşvik paketinin vereceği destekle, analistlerin 2018 yılı büyüme tahminleri yüzde 4 ile yüzde 5 aralığına işaret ediyor.

‘Tarım’ toparlandı

2017 yılında yakalanan güçlü büyüme performansında özel tüketim ve yatırım harcamalarında iyileşmeye kamu harcamalarının eşlik etmesi etkili oldu. Özel tüketim harcamaları büyümede ana rolü üstlendi. Yatırım harcamalarındaki toparlanma devam etti. Tüketime yönelmede yüksek getiri sunmayan mevduat faizleri yüzünden tasarruf yapılmaması etkili oldu. Kamu tüketim harcamaları ise büyümeye diğer bir destek unsuru olarak öne çıktı. Net ihracat büyümeye negatif katkı yaptı.

Geçen yıl üretim verileri büyüme oranı tahmininde tekrar öncü gösterge rolüne geri dönerken, sanayi üretimindeki artışın altında bir katma değer artışı dikkat çekti. Tarım sektöründe, 2017’de yüzde 4.7’lik büyüme gerçekleşirken, önceki yılın yüzde 2.6’lık daralmasınının karşıladığı görüldü. İnşaat ile bilgi-iletişim diğer öne çıkan sektörler oldu.

Büyüklük: 851 milyar $

Kişi başına GSYH cari fiyatlarla 38.660 TL, dolar cinsinden 10.597 dolar oldu. Yüksek büyümeye rağmen, TL’deki değer kaybı nedeniyle dolar bazında milli gelir azaldı. 2016’da 862 milar dolar olan ekonomik büyüklük, 2017’de 851 milyar dolar oldu. Tüketim harcamaları, 2017’de yüzde 6.1 arttı. Hanehalkı tüketim harcamalarının GSYH içindeki payı yüzde 59.1 oldu. Devletin nihai tüketim harcamalarının GSYH içindeki payı 2017 iyibarıyla yüzde 14.5 olurken, sabit sermaye oluşumunun payı yüzde 29.8 olarak gerçekleşti.

GSYH: 3.1 trilyon TL

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) dün yayımladığı verilerine göre üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH, 2017’de bir önceki yıla göre yüzde 19 artarak 3.1 trilyon TL oldu. 2017’de tarım sektörünün katma değeri yüzde 4.7, sanayi sektörü yüzde 9.2, inşaat sektörü yüzde 8.9 arttı. Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinin toplamından oluşan hizmetler sektörünün katma değeri ise yüzde 10.7 artış gösterdi.

Tüketim yılın ikinci yarısında coşkulu

Özel tüketim, ilk 2 çeyrekteki zayıf artışının ardından, son 2 çeyrekte büyümenin en önemli destekleyicisi oldu. 4. çeyrekte % 6.6 artan tüketim, büyümeye 4.1 puan destek verdi.

Yukarı revize!

TÜİK 2017 yılının 3. çeyreği için daha önce yüzde 11.1 olarak açıkladığı büyümeyi yüzde 11.3 olarak revize etti. İlk çeyrek için daha önce yüzde 5.3 olarak açıklanan büyüme de yüzde 5.4 olarak revize edildi.

Gayrimenkul yavaş

2017’de yıllık olarak en hızlı büyüyen sektör bilgi ve iletişim sektörü oldu. 2017’de yıllık olarak sektör yüzde 12.4 büyüme kaydetti. En yavaş büyüme ise gayrimenkul faaliyetlerinde oldu. Verilere göre sektördeki büyüme % 2.6 büyüdü.

Yatırımda hareket var

Yatırımlar büyümeye olumlu katkı yapmaya devam ediyor. 4. çeyrekte yatırımlar yüzde 6 artış kaydederken, büyümeye 1.8 puan katkı yaptı. 2016’nın 3. çeyreğinden 2017’nin 3. çeyreğine kadar aralıksız gerileyen makine-teçhizat yatırımlarının artışını 2. çeyreğe taşıması büyüme açısından olumlu bir gelişme oldu. İnşaat yatırımları % 12 artış ile son 4 yılın en yükseğine çıktı.

İş dünyası ‘tek ses’: Büyüme kalıcı bir hal almalı

İş dünyasının temsilcileri 7.4’lük büyüme rakamlarını değerlendirdi.

TOBB Başkanı rifat hisarcıkoğlu: Yüksek büyüme hedefimize ulaşarak, kriz beklentisinde olanların beklentilerini boşa çıkarttık. Olumsuz beklentilerini boşa çıkartmak suretiyle verdiğimiz rahatsızlıktan dolayı derecelendirme kuruluşlarından özür dilemiyoruz.

İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan: Son zamanlarda sanayiye ve üretime verilen hiçbir destek boşa gitmiyor. 2017’deki ekonomik büyüme, bunu herkese somut olarak göstermiştir.

MÜSİAD Genel Başkanı Abdurrahman Kaan: Başta KGF olmak üzere birçok teşvik paketleri güçlü büyümede etkili oldu. Türkiye’nin büyüme öngörülerini düşük tutan uluslararası kuruluşlara önemli bir cevap olduğunu düşünüyoruz.

DEİK Başkanı Nail Olpak: Yüzde 7.4 sürpriz değil. Üstelik sanayi üretimi, reel kesim güven endeksi ve ihracat verileri ekonomistlerin 2018’in ilk çeyreğine ilişkin büyüme beklentilerini de olumlu yönde destekliyor.

KONUTDER Başkanı Altan Elmas: Büyüme barajını aşarak 7.4’lük bir büyüme sağladık. Gayrimenkul sektörü olarak da bu büyümede lokomotif sektörlerden biri olarak rol aldığımız için mutluyuz.

Limak Holding Başkanı Nihat Özdemir: En büyük isteğimiz bu büyümenin kalıcı ve sürdürülebilir olması. Gelen rakamlara baktığımızda Türkiye’nin ekonomisinin en az yüzde 6 şeklinde büyümesini bekliyoruz.

Kale Grubu Başkanı Zeynep Bodur Okyay: Türkiye’nin, olağanüstü jeopolitik ve ekonomik riskler altında elde ettiği yüzde 7.4 büyüme, bu ülkenin yönetimiyle, üreticisiyle, girişimcisiyle ve tüketicisiyle nasıl dinamik bir ülke olduğunun somut göstergesi.

Akfen Holding Başkanı Hamdi Akın: Son derece iyi bir büyüme geldi. Konuşulanlara bakmayın, rakamlar her zaman en doğruyu söyler.

Kibar Holding Başkanı Ali Kibar: Türkiye’nin büyüme performansı oldukça başaralı. 2018 için büyüme tahminim yüzde 5.8-6 seviyesinde.

Orka Holding Başkanı Süleyman Orakçıoğlu: Bu büyüme büyük bir başarı. Burada hem siyasetin, hem yapılan yatırımların, hem iş dünyasının birlikte ortaya koyduğu performans önemli.

Analist notları

Ak Yatırım: KGF ve teşviklerin verdiği desteğikle son dört yılın en yüksek büyümesi yakalandı. Son iki çeyrektir makina yatırımlarındaki artış dikkat çekti.

Halk Yatırım: Özel tüketim harcamaları ön planda olurken, yatırım harcamalarında toparlanma dikkat çekti. Bu yıla ait yüzde 4’lük büyüme tahminimizi koruyoruz.

QNB Finansinvest: Önceki çeyreğe kıyasla yatırımlar yavaşlasa da 2017’nin dördüncü çeyreğinde hem özel sektörün hem de kamunun tüketim talebi çok ama çok güçlü oldu.

İş Yatırım: 2017’de büyümede en büyük katkı “iç tüketimden” geldi. Planlanan yeni teşviklere bağlı olarak büyümede yukarı yönlü bir revizyona gidebiliriz.

İntegral Yatırım: Büyümede teşvikler etkili oldu. Yüksek faizlerle bu seviyede bir büyümeyi ilginç buluyoruz. Bu ekonominin kendi haline bırakılmadığını gösteriyor.