Peşin vergi geri geliyor asgari ücret 78 milyon

IMF'nin kabul ettiği niyet mektubunda, altı ayda bir ödenen peşin vergi süresinin üç aya indirilmesi ve asgari ücretin de hedef enflasyon oranında artırılması sözü verildi


       Türkiye'nin Uluslararası Para Fonu'na (IMF) verdiği niyet mektubuna göre, yılbaşından itibaren altı aya çıkartılan peşin vergi (Geçici Vergi) beyan ve ödeme süresi, 1 Temmuz 200'den itibaren yeniden üç aya inerken, asgari ücretin de hedef enflasyon oranına paralel olarak artırılacağı belirtiliyor. Buna göre 68 milyon lira olan asgari ücret ilk altı ayda yüzde 15'lik artışla 78 milyona çıkacak.
       Birçoğu IMF ile yapılacak stand - by anlaşmasının ön koşulu olan olan ve son zamanda TBMM'den geçirilen yasal düzenlelerin anlatıldığı niyet mektubu önceki gün IMF yönetimi tarafından kabul edilerek uygulamaya geçti.
       Niyet mektubunun satırları arasında yapılanlar yanında, hükümetin yapacakları da anlatıldı. Bunlardan birisi de 1 Ocak 2000'den sonra değişecek olan peşin vergi uygulamasında halen uygulanmakta olan sistemin 1 Temmuz 2000'den itibaren yeniden hayata geçirilmesi oldu.
       Mektubun 16'ncı maddesinde, "Bakanlar Kurulu'nun, 2000 yılının üç ayı içinde 4444 sayılı kanunun 2'nci maddesinin, 2'nci pragrafında kendisine verilen yetkiyi 1 Temmuz 2000'den geçerli olmak üzere kullanacağı" bildiriliyor. Bu madde, Bakanlar Kurulu'na peşin vergi dönemlerini üç aya indirmesini, peşin verginin beyan ve ödeme dönemlerini de üç aylık dönemi izleyen ikinci ayın 15'inci günü akşamı olarak belirlemesini öngörüyor. Buna göre 2000 yılının ilk yarısında altı ay için beyanname ve vergi ödeyecek olan Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefleri, ikinci yarı yılda ödemelerini üç aylık olarak yapacaklar. Niyet mektubuna göre hükümet bu yolla gayri safi milli hasılanın yüzde 0.4'ü kadar gelir elde edecek.

Ek tedbirler gelebilir

       Niyet mektubunda enflasyonla mücadele çabalarının güçlendirilmesi ve döviz kuru tahhütlerinin desteklenmesi için, gerektiğinde , IMF uzmanlarıyla görüşülerek ek tedbirlerin de alınabileceği bildiriliyor.
       Niyet mektubuna göre tarım politikalarında destekleme orta vadede tamamen kaldırılacak. Çiftçilere yönelik doğrudan gelir desteği uygulanacak. Bunun için 2000'de pilot uygulama yapılacak, 2001'de de tamamen bu sisteme geçilecek.

Memurlar ayakta

Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu'na (KESK) üye binlerce memur dün 2000 yılı bütçesi ve yüzde 15'lik maaş zammını protesto etmek amacıyla yurt genelinde toplu viziteye çıkarak, protesto gösterileri düzenledi.
       Ankara'da üç koldan yürüyüşe geçen sendika üyeleri Kızılay Meydanı'na alınmadı. Kızılay Meydanı'na gelen sendika üyeleri, burada polisin aldığı geniş güvenlik önlemleri ile karşılaştı.
       Barikat ve panzerlerle geniş güvenlik önlemi alan Çevik Kuvvet, eylemcilerin Kızılay'a girmesini engelledi. Sendika yöneticileri miting yapma taleplerini emniyet yetkililerine bildirdi. Bunun üzerine polis hoporlörlerinden göstericilerin dağılması yönünde anonslar yapıldı. Sendika üyeleri polis anonslarına karşılık, "Emekçiye değil, çetelere barikat", "Direne direne
       Kayseri'de vizite eylemi yapan KESK üyelerinden ikisi göz altına alındı.

       İstanbul'da da Avrupa yakasında İstanbul Üniversitesi (İÜ) Çapa Tıp Fakültesi, Anadolu yakasında ise Sögütlüçeşme'de toplanan kamu çalışanları, protestolarını dile getirdi. Çapa Tıp Fakültesi Temel Tıp Bilimleri binası önünde biraraya gelen kamu çalışanları, Aksaray Metro İstasyonu'na doğru yürüyüşe geçti. Millet Caddesi'nin kenarındaki kaldırımların üzerinden soğuğa ve yağan yağmura karşın yürüyen memurlar, yol boyunca "Savaşa değil, emekçiye bütçe", "IMF emreder hükümet uygular", "Sefaletke teslim olmayacağız", "Yüzdelik zam değil, toplu sözleşme", "Vekile kıyak, emekçiye sefalet, bu böyle gitmeyecek" sloganları attı. Memurlar arasındaki "Ankara nesi meşhur: Milletvekili, Ne yaparlar: Uyurlar, Nerede: Mecliste, Ne zaman uyanırlar: Saat 3:00'de, Neden: Kıyak emeklilik için. Aferin, aferin" diyalogu dikkat çekti.
       KESK Başkanı Siyami Erdem Türkiye'nin dört bir yanında kamu çalışanlarının bugün viziteye çıkarak alanları doldurduğunu belirterek, "Çünkü bu bütçe biz emekçileri hasta etti. Çünkü bu ücretlerle yaşamamız mümkün değildir" dedi.
       Hükümetin, memurları enflasyona karşı koruyacağı yönündeki açıklamasını da eleştiren Erdem, "Ne alıyoruz ki neyi koruyorsunuz? Sizin korumak istediğiniz, bizim yoksulluğumuz. Sizin korumak istediğiniz, bizim düşük ücretlerimiz. Madem enflasyon yüzde 25 olacak, niye rantiyeye yüzde 100'lere yakın faiz veriyorsunuz?" diye sordu. Erdem'in konuşmasının ardından kamu çalışanları olaysız bir şekilde dağıldı.

Rapor: Anormal faize sarıldılar

       El konan beş banka, takipteki alacak miktarı yükseldikçe, ortaya çıkan likidite sorununu aşmak için yüksek faizle fon topladı
       Kadife Şahin

       Devletin el koyduğu Esbank, Yaşarbank, Egebank, Sümerbank ve Yurtbank'ın 1998 yılı sonu itibarıyla bilanço rakamlarına bakıldığında, kredilerde kısır döngüye girdikleri görülüyor.
       Beş bankanın özkaynak, kredi, mevduat ve kar rakamlarını yorumlayan uzmanlar, bilançoların makyajsız olduğu kabul edilse dahi, bankaların karlılık oranlarının çok düşük olduğunun belirtti. Mali durumu bozuk olan bankaların takipteki alacaklarının yüksek olması nedeniyle likidite sorunu yaşadığını belirten uzmanlar, bankaların bu sorunu aşmak için mevduata yöneldiklerini ve yüksek faizle fon topladıklarını vurguladı.
       Yüksek maliyetlerle toplanan mevduatların tekrar kredi olarak kullanıldığını söyleyen uzmanlar, dönmeyen kredinin bankalar için bir kısır döngü yarattığını, bunun tek çözümünün de sermayedarın bankaya sermaye koyması olduğunu söyledi.

Aktiflerde aşırı büyüme

       Uzmanlar, bankaların içinde bulunduğu mali durumun bozukluğuna dikkat çekerken henüz 1999 yılı rakamlarının elde edilmediğini belirtti.
       El konulan beş bankanın görülenen karlarının, zorlama karlar olduğunu (makyajlı) ifade eden uzmanlar, bu bankaların özkaynak varlığının aktiflerine olan oranlarının da çok az olduğuna dikkat çekti.

Çiller'e ter döktüren murakıp, Yurtbank'ın başında

GİDENLER

       Muhittin Fisunoğlu: Eski Karakuvvetleri Komutanı emekli Orgeneral Fisunoğlu, Sümerbank'ta yönetim kurulu üyeliği yaptı.

       Akın İlkin: Esbank yönetim kurulu üyeliği yapan İlkin, 1992 yılında DYP'den aday gösterildi fakat seçilemedi. İlkin, Türk Eximbank'ta yönetim kurulu başkanlığı yaptı.

       Ersin Çamoğlu: Egebank'ta yönetim kurulu üyeliği yapan Çamoğlu, 1985 yılında hukuk profesörlüğünden emekli oldu.

       Ali Paya: Egebank'ta yönetim kurulu üyeliği yapan Paya, Pınar Su Ürünleri eski Genel Müdürü.

       Mesut Erez: Esbank'ın Yönetim Kurulu Başkanı olan Erez, 1965 yılında Kütahya AP listesinden miletvekili seçildi. Erez ayrıca Tarım ve Sanayi Bakanlığı Başkan yardımcılığı ve Eskişehir Ticaret Odası başkanlığı yaptı.

       Atilla Candır: Esbank'ta yönetim kurulu üyeliği yapan Candır, Tekel eski genel müdürüydü.

       Yılmaz Mazlumoğlu: Esbank'ta genel müdürlük ve murahhas üye görevlerinde bulunan Mazlumoğlu, eski bankalar yeminli murakıbıydı.

       Fehmi Gültekin: Yaşarbank'ta yönetim kurulu başkan yardımcılığı yapan Gültekin, Vakıflar Bankası eski Genel Müdürü. Refahyol Hükümeti döneminde bu görevden alındı. Bayındır Holding İcra Komitesi Üyesi oldu. Holding'in Yönetim Kurulu Başkanı Kamuran Çörtük ile anlaşmazlığa düştüğünden bu görevinden ayrıldı.

       Muhittin Bilget: Yaşarbank'ta yönetim kurulu üyeliği yapan Bilget, Hazine Murakıpları Kurulu eski başkanı. Bilget, bu görevden dört yıl önce ayrıldı.

       Rüşdü Saracoğlu: 1987 - 1993 yılları arasında Merkez Bankası Başkanlığı görevinde bulunan Saracoğlu hakkında Merkez Bankası'nı 465 milyar zarara uğratmaktan dava açıldı. Saracoğlu 53'üncü Yılmaz Hükümeti'nde İzmir Milletvekili oldu ve Devlet Bakanlığı yaptı.

       Bayram Eser: Yurtbank'ın yönetim kurulu üyesi Eser de bankalar yeminli murakıplığı yapmış bir eski kamu görevlisi.

       Kadriye Şişman: Şişman, Hazine tarafından gözetleme görevi ile Sümerbank'a atanmış olan bir bankalar yeminli murakıbı.

       Jale Oktay: Egebank'ta yönetim kurulu üyeliği yapan Oktay, Merkez Bankası eski Krediler Genel Müdürü, Merkez Bankası eski bankacılık Genel Müdürü.

GELENLER

       Yurtbank
       Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdür: Onur Arı

       Özer Uçuran Çiller'e ait İstanbul Bankası hakkındaki raporların en ağırlarından birini yazan Bankalar Yeminli Murakıbı Onur Arı, Tansu Çiller tarafından Türkiye Kalkınma Bankası Genel Müdürlüğü görevine vekaleten getirmişti. Çiller, Arı'yı birkaç ay içinde bu görevden aldı.

       Yönetim kurulu üyeleri: Vedat Aksu, Doğan Pektaş, Selçuk Baran, Ali Taşpolat, Metin Aytaç

       Denetleme kurulu üyeleri: Nevzat Acar, Andıç Doğankurt

       Yaşarbank
       Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdür: Nur Aydınlıoğlu

       İnterbank yönetim kurulu üyesi olan Aydınlıoğlu, İş Bankası Krediler Bölge müdürlüğünden emekli.

       Yönetim kurulu üyeleri: Rıfkı Güngör, Mustafa Uluğtekin, Atilla Günay, Oktay Aydın

       Denetleme kurulu üyeleri: Şener Başer, Adlan Özen

       Egebank
       Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdür: Ziya Önder

       Yönetim kurulu üyeleri: Muhammet Ünal, Selahattin Yenersoy, Mustafa Akan, Mehmet Karakaş

       Denetleme kurulu üyeleri: Ali Vahit Özbayer, Hasan Aydın Algın

       Sümerbank
       Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdür: Atilla Taşdemir

       1968 yılnda İş Bankası'na müfettiş yardımcısı olarak girdi, Dış İlişkiler Müdürlüğü'ne kadar yükseldi. Daha sonra Türk Dış Ticaret Bankası Yönetim Kurulu Üyesi ve Başkan Vekili oldu. 1989'da Dışbank Genel Müdürlük görevine atandı.

       Yönetim kurulu üyeleri: Selim Kocayusufpaşaoğlu, Cevat İnaltong, İbrahim Yaycıoğlu, Kadriye Şişman

       Denetleme kurulu üyeleri: Serdar Engindeniz, Yusuf Emre Yetkin

       Esbank
       Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdür: Ertuğrul Timur
       İş Bankası Ankara Merkez Şubesi Müdürlüğü'nden iki yıl önce emekli oldu.

       Yönetim kurulu üyeleri: Erdal Arslan, Emin Cam, Atalay Akay, Berra Kılıç

       Denetleme kurulu üyeleri: Mustafa Koç, Erol Akın