Poşet 1 yılda eridi

1 Ocak 2019’da perakende satış noktalarındaki gözlemlerimize göre tüketicilerin pek çoğu paralı plastik poşet uygulamasına hazırlıksız yakalanmıştı.

Poşetlerin ücretli olduğunu perakende satış noktalarının kasalarında öğrenmişti. 2 Ocak 2019 tarihinde tekrar perakende satış noktalarına baktığımızda vatandaşların file, bez torbayla alışverişe çıktığını gözlemlemiştik.

Hışır poşet gözde

Vatandaşlar ayrıca para vererek satın aldıkları poşetlerde marka ve logonun yer almasını eleştirmiş, böylece Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da düzenleme yaparak poşetlerin bir yüzeyinde çevreci slogan ve sıfır atık logosunu zorunlu hale getirmişti.

Ardından poşet yüzeylerinde marka ve logolar poşetin tek yüzeyinde yüzde 20’lik bir alanda yer almaya başladı. Kişibaşı aylık plastik poşet tüketimi 35 adetten 10 adete düştü. 2020 yılında plastik poşet kullanımında düşüşün sürmesi bekleniyor.

Türkiye’de 2025’te kişibaşı poşet tüketiminin yıllık 40 adete düşürülmesi planlanıyor. Almanya’da yıllık kişi başı poşet tüketimi 20 adet iken, Danimarka ve Finlandiya’da 4 adet.  

Uygulamanın ilk günlerinde büyük poşet 50, küçük poşet ise 25 kuruşa satılıyordu. Yapılan düzenlemeyle birlikte farklı boyutlardaki tüm poşetler tüketiciye 25 kuruşa satılmaya başlandı. Bazı perakende markalar ise 25 kuruşa plastik poşet satmak yerine, tüketiciye 25 kuruşa bez torba ya da ücretsiz olarak karton poşet sundu.

Ayrıca sektör temsilcileri yine de logolu poşet almak istemeyen tüketiciler için kendi alternatif taşıma kaplarını elinde bulundurması gerektiğini belirtti. Tüketiciler marketlerde 25 kuruşa poşet almak yerine sebze - meyve reyonunda ücretsiz sunulan ‘hışır’ poşetlere ilgi göstermeye başladı. Bu poşetlerden birkaç adet alan tüketiciler, taşıyabilecekleri eşyaları hışır poşetlerde taşımaya başladı.

25 kuruşa devam

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı verilerine göre, 1 Ocak 2019’dan bu yana plastik poşet kullanım oranı yüzde 77.27 düştü. 11 ayda yaklaşık 150 bin ton plastik tasarrufu sağlandı. Plastik poşetlerin ücretlendirilmesiyle, 11 ayda yaklaşık 150 bin ton plastik kullanımının önüne geçildi. 2020 yılında plastik poşetler perakende satış noktalarında 25 kuruştan satılmaya devam edecek. Bakanlık ilgili sektör temsilcilerinin görüşünü de dikkate alarak 2020 için plastik poşetlerin satış ücretlerinde zam yapmama kararı aldı.

File ve bez torba çok ilgi görmüyor

Türk Plastik Sanayicileri Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) Başkanı Yavuz Eroğlu, aylık kişi başı 35 olan plastik poşet kullanım miktarının 10’a düştüğünü söyledi. 2020’de plastik poşet tüketiminde daha fazla gerileme beklediklerini belirten Eroğlu, “2020’nin daha dengeli bir yıl olacağını düşünüyoruz” diye konuştu. File ya da bez torbaya çok fazla yönelme olmadığını kaydeden Eroğlu şöyle devam etti:

“Tüketicilerin büyük kısmı plastik poşetleri birkaç kez kullanmayı tercih etti. Özellikle dar gelirli yerlerde meyve - sebze reyonlarında ücretsiz dağıtılan poşetlerin tüketiminde yüzde 100’den fazla artış oldu.”