Şeker gibi model

Dünyanın en önemli tarım ülkelerinden Türkiye, bu gücünü pandemi sürecinde de artan tarım ürünleri ihracatıyla göstermeye devam ederken yurt içinde ise çiftçiye ve tüketiciye kazandıracak çalışmalar hız kesmedi.

Hatta pandemi dönemi, bu çalışmaların hız kazanmasını tetikledi. Yeni Ekonomi Programı’nı (YEP) açıklayan Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, tarım ülkesi Türkiye’de yeni bir modelle, sözleşmeli tarım ve girdi finansmanı ile gıda fiyatlarında istikrar sağlanacağına vurgu yaptı. Albayrak, bu model için ise Türkşeker’i işaret etti.

Buna göre, girdi finansmanı ve avans mekanizmasında pilot uygulamanın yapıldığı Türkşeker modeli, yılsonuna kadar birçok ürünle kapsamını genişletecek.

Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ’nin (Türkşeker) sözleşmeli üretim modelini de Bakan Berat Albayrak açıklamıştı. Buna göre, münavebe sistemi gereğince pancardan sonraki iki yıl aynı tarlada farklı ürün ekmek zorunda olan çiftçilere Türkşeker destek oluyor. Çiftçinin pancardan sonra ekeceği ürünün (buğday, mısır, arpa ve ayçiçeği) tohumunu, gübresini ve nakit avansını Türkşeker karşılıyor. Faizsiz bu sistemle alım garantisi de veriliyor. Alınan hasatlar ise işlenerek raflara geliyor.

Arpadan kapyaya...

Şekerdeki 100 yıllık kültürünün desteğiyle sözleşmeli tarım ile bitkisel üretimde yeni bir model oluşturan Türkşeker, pandemi etkisiyle piyasaya hızlı girdi.

Türkşeker Genel Müdürü Mücahit Alkan, Bakan Albayrak’ın talimatıyla, pek çok üründe modeli büyüteceklerini söyledi. Arpa, mısır, ayçiçeği, buğday düzenlemeleri ardından domates ve patateste de çalışmalar yaptıklarını hatırlatan Alkan, şu anda ise kapya biber alımı yaptıklarını ifade etti.

Alkan, “Temel kurgumuz, çiftçi kazanacak, tüketici uygun fiyata ulaşacak ve kurum bunları yaparken zarar etmeyecek. Bunların hepsinin başlangıç yeri ise tarla. Ekim, söküm girdi maliyetleri çok önemli. Gömleğin ilk düğmesini doğru iliklerseniz diğerleri de doğru devam eder. Bizim işimiz de burada başlıyor” dedi.

“Piyasaya fiyatlar regüle edilirken, aynı zamanda kâr edilebildiğini göstermemiz lazım” diyen Alkan, “Bu ekosistemde kim varsa hakkaniyetli kazansın. Diğer yandan ise enflasyona olumlu bir etki sağlayalım” yorumunu yaptı.

TARLADAN SOFRAYA 5 STRATEJİK ADIM

Türkşeker, çalışmalarını 5 temel hedef/kazanç ilkesinde yapıyor. Bu kapsamda üreticiye kazandırırken, zarar etmeden; tüketicinin sofrasına uygun fiyatlı ürünün getirilmesi mücadelesi var. Mücahit Alkan, 5 stratejiyi şöyle anlattı:

1 - Girdi maliyetleri minimize ediliyor: “Biz neredeyse her üründe, toplu alımla yüzde 15 oranında avantaj oluşturuyoruz. Örneğin; tohumda sadece maliyet düşmüyor. Aynı zamanda hangi toprağa hangi tohum ekilecekse onu sağlıyoruz. Hangi gübre hangi alanda ne kadar kullanılmalı ise ziraat mühendislerimiz buna göre çalışıyor. Toprağı yorgunluğundan da kurtarmak istiyoruz.”

2 - Türkşeker faiz uygulamıyor: “Hiçbir çiftçiye faiz uygulanmıyor. Finansal maliyeti biz üstleniyoruz. Yeter ki çiftçi üretmeye devam etsin. Ne kadar arazisi varsa ekinine talibiz. Bazı ürünlerde ithalat sorunu olduğu açık. Mesela soya. Hangi bölgede hangi ürünü üretebilir ve planlı şekilde verimini artırabilirsek, ülkemiz için kârdır.”

3 - Alım garantisi veriyor: “Çiftçi üretiyor ama satacağı doğru piyasa oluşmayınca ürünü para etmiyor, tarlada kalıyor. Yıllık geçimini bile sağlayamıyor. Hem şekerde, hem de münavebe gereği iki yıl ektiği farklı ürüne garanti veriyoruz. Paydaşların beklentilerini takip ederek, nerede ne ihtiyaç olduğunu da anlık analiz ediyoruz.”

4 -  Ürünü değerinde alıyor: “Üretici, tarlasında ürettiği ürünün geliri ile yıl boyu geçiniyor. Önünü görebilmesi, sürdürülebilir tarım politikası için ürettiğini endişe etmeden değerinde satabilmesinin değerinin farkındayız. Hatta Türkşeker sayesinde, kurumun olmadığı yerler bile bu alımlardan etkileniyor ve ürünler değerini buluyor.”

5 - Anında ödeme yapıyor: “Aldığımız ürün karşılığında haftalar aylarca çiftçiyi bekletmek yok. Bazı tüccarların üreticiyi oyalama sorunu ne yazık ki çiftçiyi daha fazla kredi çekmeye, borçlanmaya itiyor. Türkşeker, aldığı ürünün karşılığında ödemesini hemen yapıyor.”

Markalı ürünler rafta

Sözleşmeli tarımla ürettirip depolanması sağlanan ürünler, son mamule dönüştürülerek rafa çıkıyor. Hatta bunun için özel sektörün boş kapasitesi kullanılıyor.

Bu sayede sanayiciye de fayda sağlandığını anlatan Mücahit Alkan, “Fason ürettiyoruz, Türkşeker olarak markamızla satıyoruz. Zincir marketlerde olacak. Bir de bu amaçla Vakıf Katılım ortaklığıyla Türkşeker Tarım AŞ kuruldu” dedi. Alkan yakında bitkisel üretim yanı sıra süt ve et üretiminde de modeli uygulamaya alacaklarını vurguladı.