Sınırda yerleşik tüccara teşvik!

Hükümet, yaşam standartlarının düşük, işsizliğin ciddi boyutlara ulaştığı Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da sınır ticaretini canlandırmak için düğmeye bastı.
Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın “Sınır Ticaretinin Uygulanmasına İlişkin Tebliği”nin Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla, Suriye, İran, Irak, Gürcistan ve Nahçıvan’a sınırı olan 12 ile gümrük vergisi alınmaksızın ithalat imkânı getirildi.
Hatay, Kilis, Gaziantep, Şanlıurfa, Mardin, Şırnak, Hakkâri, Van, Ağrı, Iğdır, Ardahan ve Artvin’i kapsayan ilgili düzenleme komşu ülkelerle ticareti canlandırmayı ve sınır kaçakçılığını bitirmeyi amaçlıyor. Ermenistan’la komşu olmasına rağmen, bu ülkeyle sınır kapalı olduğundan Kars ili uygulamanın dışında tutuldu.
Sınır ticareti konusunda ilgili valiler sorumlu olacak. Sınır ticareti, merkezi, ilgili sınır ilinde olan ve en az iki yıldan beri yerleşik olarak faaliyet gösteren esnaf ve tacir tarafından yapılabilecek.
Bu iş için “Sınır Ticareti Belgesi” alınacak ve bu belgenin geçerlilik süresi bir yıl olacak. Süre sona erdiğinde, talebi halinde ilgiliye valilikçe yeniden belge düzenlenebilecek. 

50 bin dolar sınırı
Ancak petrol ve petrol ürünleri kapsam dışı tutulacak. Söz konusu uygulamadan yararlanmak için kapsam dahili illerde iki yıl yerleşik olarak vergiye tabii faaliyette bulunma şartı da var.
Ülke bazında yıllık azami ithalat sınırı 100 milyon dolar. Bunun 70 milyon dolara kadarı sanayi ürünleri, 30 milyon dolar kadarı da tarım ürünleri olacak.
Karara göre, sınır illerindeki işadamları komşularından ayda toplam 50 bin dolarlık ithalat (gümrüksüz) yapabilecek. İthal ürünler ve miktarları, Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından belirlenecek.
Gerektiğinde ithal kotası yerine tarım ve sanayi ürünü ithali mümkün olacak. Sınır ticaret merkezleri İl Özel İdaresi’nce işletilecek.
İlgili karar gereğince serbest ithalattan faydalanmak isteyenler de İl Değerlendirme Komisyonu tarafından belirlenecek.

Hacim küçük, hedef büyük
Sınır ticareti kapsamında, geçen yıl İran’a 165 milyon dolar, Irak’a 9 milyon dolarlık ihracat yapılırken, sadece İran’dan ithalat yapıldı. İran’dan geçen yıl bu kapsamda 600 bin dolarlık ithalat yapılırken, mal alımı karpuz ve kivi üzerinde yoğunlaşıyor. İhraç edilen ürünler arasında, inşaat-yapı malzemeleri, oto yedek parçası, ev tekstili, ev eşyaları var. Bu arada çay sınır ticaretine konu edilmeyecek ürünler arasında yer aldı.
Yeni uygulamayla Ağrı Sarısu (İran), Hakkâri Esendere (İran), Van Kapıköy (İran) ve Iğdır Dilucu’nda (Nahçıvan) sınır ticaret merkezleri kurulacak. Bunun yanı sıra Artvin Sarp (Gürcistan), Ardahan Türkgözü (Gürcistan), Ağrı Gürbulak (İran), Şırnak Habur (Irak), Mardin Nusaybin (Suriye), Şanlıurfa Akçakale (Suriye), Gaziantep Karkamış (Suriye), Kilis Öncüpınar (Suriye), Hatay Cilvegözü (Suriye) yetkili sınır gümrük kapıları durumunda.

‘Sınır artırılsın, en çok Şırnak faydalanır’
Doğu ve Güneydoğu Sanayici ve İşadamları Dernekleri Federasyonu (DOGÜNSİFED) Başkanı Tarkan Kadooğlu:
50 bin dolarlık sınır yeterli değil. Bu en az 200 bin dolara çekilmeli. Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun ekonomik durumu malum.
Buraların ekonomik olarak kurtuluşu, sınır ticaretine bağlı. 12 il arasında bu yasadan en fazla yararlanacak olan iller Şırnak ve Kilis olur.
Çünkü buralarda Irak ve Suriye ile oturmuş bir sınır ticareti var. Şanlıurfa ve Mardin için de çok olumlu. Iğdır da Nahçıvan’la ticaretini geliştirir. Bu bölgede genellikle kamyonlarla gelen kaçak şeker ve çay var. Yeni yasa bunu da engeller. Bu kararla yetinmemeli, Silopi Habur’da serbest bölge kurulmalı. Türkiye ve Irak’tan işadamları burada fabrika açsın, vergisiz mal alınıp satılsın. Bölge ekonomisi bu durumdan çok olumlu etkilenir.

‘Küçük Laleli olduk, şarap ve meyve gelir...’
Artvin Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Kurtul Özel:
Gürcistan’la bavul ticareti büyük ivme kazandı. Kemalpaşa adeta ‘küçük Laleli’ oldu. Pazarın kurulduğu gün 10 bin Gürcü buraya geçiyor.
Ancak yeni yasa gümrüksüz ithalatı kapsıyor. Gürcistan’da şarap ve organik meyve - sebze çok gelişmiş. Bizde de tarım yok. Tarımsal ağırlıklı ticaret canlanacaktır.