Türkiye 2021'de yüzde 11 büyüdü

Türkiye ekonomisi geçen yıl yüzde 11 büyüdü. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2021 dördüncü çeyrek ve yıllık büyüme verisini açıkladı. Üretim yöntemine göre dört dönem toplamıyla elde edilen yıllık gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH), zincirlenmiş hacim endeksi olarak (2009=100), 2021 yılında bir önceki yıla göre yüzde 11 arttı. Türkiye ekonomisi pandemi koşullarının en ağır etkilerinin hissedildiği 2020'de yüzde 1.8 büyümüştü. 2021 büyümesinin gerek baz etkisi nedeniyle, gerekse de pandemi şartlarının büyük ölçüde geride bırakılmış olmasıyla çift haneli olacağı, ekonomi yönetimi ve uzmanlar tarafından tahmin ediliyordu.

7.2 trilyonluk GSYH

Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH, 2021 yılında bir önceki yıla göre yüzde 42.8 artarak 7 trilyon 209 milyar 40 milyon TL oldu. Kişi başına 2021 yılında kişi başına GSYH cari fiyatlarla 85 bin 672 TL, doları cinsinden de 9 bin 539 olarak hesaplandı.

Hizmet öne çıktı

GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde 2021 yılında bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak hizmet faaliyetleri toplam katma değeri yüzde 21.1, diğer hizmetler yüzde 20.3, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 20.2, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 17.3, sanayi yüzde 16.6, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 7 ve gayrimenkul faaliyetleri yüzde 3.5 arttı. Finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 9, tarım sektörü yüzde 2.2 ve inşaat sektörü ise yüzde 0.9 azaldı.

Dördüncü çeyrek %9.1

GSYH 2021 yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 9.1 yükseldi. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre yüzde 1.5 arttı. GYSH tahmini, dördüncü çeyrekte cari fiyatlarla bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 51.8 artarak 2 trilyon 313 milyar TL oldu.

4. çeyrekte OECD 3.’sü

OECD ülkeleri arasında büyüme hızı açısından hep ön sıralarda yer alan Türkiye, bu geleneğini 2021 dördüncü çeyrekte de sürdürdü. Türkiye dördüncü çeyrekteki yüzde 9.1’lik büyüme oranıyla yüzde 10.7 büyüyen Kolombiya ve yüzde 9.2 büyüyen İsrail’in ardından üçüncü oldu. Türkiye’yi yüzde 7.6’yla Polonya ve yüzde 7.2’yle Macaristan izledi. İngiltere, Almanya, Fransa gibi Avrupa’nın güçlü ekonomileri listenin daha alt sıralarında kendilerine yer buldu.

Büyümenin yarısı vatandaşın harcamasından oluştu

Yerleşik hanehalklarının nihai tüketim harcamaları, 2021 yılında bir önceki yıl zincirlenmiş hacim endeksine göre yüzde 15.1 arttı. Hanehalkı tüketim harcamalarının GSYH içindeki payı yüzde 55.1 oldu. Yerleşik hanehalklarının nihai tüketim harcamaları 2021 yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 21.4 arttı. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 1.9, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise yüzde 0.8 azaldı.

‘İstikrarla sürecek’

Ekonomi yönetimindeki bakanlar, 2021 büyüme verisini Twitter'dan değerlendirdi.

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati: "Ekonomimiz 2021 yılı son çeyreğinde yıllık bazda reel olarak yüzde 9.1 oranında büyüdü. Böylece 2021 yıl genelinde büyüme yüzde 11 olarak gerçekleşti. Bu performans ile 2021 yılında verisi açıklanan G-20, OECD ve AB ülkeleri arasında en yüksek büyüme sağlayan ülke olduk. 2021 yılında iç ve dış talebin büyümeye katkısı dengeli bir görünüm sergiledi. Makine-teçhizat yatırımları yüzde 20,5 artarak kuvvetli seyrini sürdürdü. Çift haneli büyüme yakaladığımız bu dönemi düşük bir cari açık ile kapatırken işsizlik oranını da önemli ölçüde azalttık. Türkiye Ekonomi Modeli ile dengeli ve istikrarlı büyüme eğilimini önümüzdeki dönemde de devam ettireceğiz. Yatırıma, üretime ve ihracata odaklanarak, yüksek istihdam sağlayan katma değerli büyüme hedefimize ulaşacağız."

Ticaret Bakanı Mehmet Muş: "İhracatımız büyümenin itici gücü olmaya devam ediyor. Türkiye ekonomisi 2021’de yüzde 11 büyüyerek son 10 yılın en güçlü büyümesini gerçekleştirdi. Net mal ve hizmet ihracatının büyümeye katkısı 4.9 puan oldu. 2021 yılı büyümemizin yüzde 44.2’si net ihracat katkısıyla gerçekleşti."

İhracat lokomotif oldu

2021 yılında bir önceki yıl zincirlenmiş hacim endeksine göre mal ve hizmet ihracatı yüzde 24.9, ithalatı ise yüzde 2 arttı.

Mal ve hizmet ihracatı, 2021 yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 20.7, ithalatı ise yüzde 2.6 artış kaydetti.

Sanayi pozitif ayrıştı

İstanbul Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan şunları söyledi:

“Türkiye ekonomisi 2021 yılında yüzde 11 ile son 10 yılın en yüksek büyüme performansını gösterdi. Aynı yılda sanayi sektörümüz yüzde 16.6 ile ekonominin genelinden pozitif ayrıştı ve GSYH içindeki payını da yüzde 22.8’den yüzde 26’ya yükseltti. Bu noktada asıl önemli olan konu ekonomimiz açısından büyümenin sürdürülebilirliğidir. Bu büyümede ihracatın önemli bir katkısı var ama kur ve enerji maliyetleri kaynaklı yaşanan yüksek enflasyon, bu büyümenin ciddi bir yan etkisi olarak ortaya çıktı. Dolayısıyla gelecekte öncelikle enflasyonu düşürerek, büyümeyi kalıcı ve sürdürülebilir kılarak toplumsal refaha yansıtabilmeliyiz.”

İşgücüne yüzde 30 pay

İşgücü ödemeleri 2021 yılında bir önceki yıla göre yüzde 31.4 artarken, net işletme artığı/karma gelir yüzde 53.2 yükseldi. 2021 yılının dördüncü çeyreğinde ise işgücü ödemeleri bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 37.7, net işletme artığı/karma gelir yüzde 62.9 arttı.

İşgücü ödemelerinin cari fiyatlarla gayrisafi katma değer içerisindeki payı 2020’de yüzde 33.1 iken bu oran 2021 yılında yüzde 30.2’e geriledi. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 49.3’ten yüzde 52.6’ya yükseldi.