WAF 2025 Finalistleri Belirlendi

Küresel mimarlık ortamının nabzını tutan World Architecture Festival WAF (Dünya Mimarlık Festivali) 2025 kapsamında Miami’de, canlı jüri değerlendirmesi ile 12-14 Kasım tarihlerinde yarışacak olan 468 adet projeyi içeren kısa liste açıklandı. Toplamda 781 adet katılımcı proje arasından seçilen finalistlerin arasında Türkiye’den de tasarımlar yer alıyor. Dünyanın dört bir yanında tasarlanan projelerin yanı sıra, festival katılımcılarına küresel bağlantılar kurma fırsatı ve diğer etkinlikler ile kendilerini geliştirme şansı sunuluyor.

Tamamlanmış Yapılar kategorisinde finale kalan 235 proje içerisinde Kültür Yapıları alt kategorisinde MAA – Melike Altınışık Architects tasarımı Seul Robot ve Yapay Zeka Müzesi; Otel ve Eğlence Yapıları alt kategorisinde GEOMİM imzalı Ritual Space; Ev ve Villa alt kategorisinde Atelier Hakan Demirel tasarımı Atelier Ahmet Oran ve GAD Architecture tasarımı Vourla House; Yüksek Eğitim ve Araştırma Yapıları kategorisinde ise EAA-Emre Arolat Architecture imzalı ODTÜ Araştırma Parkı yer alıyor.

GEO_ID tarafından tasarlanan Maxx Royal Bodrum Resort ise WAF Interiors kapsamında Otel kategorisinin içerisinde finalist olarak açıklandı.

Henüz inşa edilmemiş projelerin ödüllendirildiği Geleceğin Projeleri kategorisi içerisindeki 157 projenin arasında Türk mimarlar tarafından tasarlanmış sekiz adet proje bulunuyor. Mental Design Works tasarımı Bolu Yeşil Camii Kamusal Projeler kategorisinde; Bilgin Architects tasarımı Bursa Hızlı Tren İstasyonu Altyapı Projeleri kategorisinde; Atelier Hakan Demirel imzalı Inside Out Houses Ev alt kategorisinde ve GAD Tasarımı Polat Levent ise Konut Projeleri alt kategorisinde finalist olarak belirlendiler. EAA-Emre Arolat Architecture tarafından tasarlanan dört adet proje Geleceğin Projeleri kapsamında kısa listeye seçildi. Kültür Projeleri alt kategorisinde, Abdraev Concert Hall and Music School ve Dunescape Masterplan For The Historical Center of Badr Battlefield; Ticari ve Karışık Kullanım Projeleri alt kategorisinde The Park; Rekreasyon Odaklı Yatırım Projeleri alt kategorisinde ise Le Meridien Antalya seçildi. Foster + Partners tarafından geliştirilen Hatay Masterplan önerisi de Geleceğin Projeleri kapsamında, Masterplan alt ketegorisinde finale kalan projeler arasında bulunuyor.

2026 Sharjah Mimarlık Trienali

Sharjah Mimarlık Trineali’nin 2026 yılında gerçekleşecek olan üçüncü edisyonu için tema “Başka Türlü Mimarlık: Ortak Gelecekler İçin Kamusal Altyapılar İnşa Etmek” olarak belirlendi. 2026 yılında üçüncü kez düzenlenecek olan Sharjah Mimarlık Trienali’nin genel amacı, Körfez Bölgesi’nin ve Küresel Güney’in mimarlık ve tasarım alanında gerçekleşecek olan tartışmalarına ve üretimlerine bağlam ile ilişkili bir zemin sağlamak. Trienalin bu edisyonu için Vyjayanthi Rao küratör ve Tau Tavengwa da yardımcı küratör ortak açıklanmıştı. Küratöryal metin ana hatlarıyla, bugün içerisinde yaşadığımız dünyanın ihtiyaçlarına ve öncelikli olarak tartışılması gereken sorunlara mimarlık pratiğinin eski yolları ile yaklaşmak yerine, karşılıklı bağımlılık ve özen üzerinden kurulan, birlikte yaşama biçimlerimizi kolaylaştıran yöntemler üzerine düşünmeye davet ediyor.

İçerisinde yaşadığımız ve her an değişerek başkalaşan küresel ağların ortasında mimarlığın ve ilişkili meslek alanlarının rolünü sorgulayan metinde; “Bazı yerlerde yeni mega-altyapı ağlarıyla birbirine gevşek bağlarla bağlanan, bazı yerlerde ise çöken ya da yetersiz kalan bu dinamikte, mimarlığın rolü nedir? Kesin tanımların ve mutlak doğruların artık yeterli olmadığı bir ortamda, mimarlık nasıl yeni bağlantı biçimlerini besleyebilir?” soruları soruluyor. Her zamanki gibi mimarlık yapmak yerine “başka türlü” bir mimarlığın sınırlarını keşfetmek amaçlanıyor.

Mekan Anlatımı Metin Yarışması 2025

KTMMOB Mimarlar Odası tarafından organize edilen ve geleneksel hale gelmiş olan Mekan Anlatımı Metin Yarışması’nın yedincisi düzenleniyor. Yarışmaya gönül vermiş jüri üyelerinin deneyimleri ve ekibe yeni katılanların enerjisiyle zenginleşen yarışma 2018 yılından beri artan bir heyecan ile sürdürülüyor.

Bu yıl jüri üyeleri; Mimarlar Odası Başkanı Onur Olguner, Yarışma Düzenleme Komitesi Üyesi Devrim Yücel Besim, kent araştırmacısı Özlem Ünsal, Editör-Küratör Müge Cengizkan, Şair-Yazar Neşe Yaşın, Prof. Dr. Suha Özkan ve 2024 yılının yarışma birincisi Ozan Öztepe. Yarışmanın amacı daha önceki yıllardaki gibi; mekana ait çeşitli duygu, deneyim ve birikimleri paylaşacak farklı bir ortam yaratmak; dolayısıyla toplumsal belleği güçlendirecek bilgi ve görgüyü çoğaltmak. İletişim aracı ise Türkçe yazın dili. Yarışma, mekansal çevre tasarımının çok disiplinli yapısına olan inançla, KTMMOB veya TMMOB içindeki meslek örgütlerinden birine üye olan herkese açık. “Mekan” veya “mekansal çevre” üzerine düşünüp bu üretimlerini yazıya dökenler yarışmaya davet ediliyor. Değerlendirmeler sonucunda birinciye 30.000 TL, ikinciye 20.000 TL ve üçüncüye 15.000 TL ödül verilecek. Ayrıca 2020 yarışma birincisi Çelen Mirata Birkan adına 10.000 TL değerinde özel ödül verilecek. Yarışma birincisi, bir sonraki Mekân Anlatımı Metin Yarışması’nda, asli jüri üyesi olma hakkını elde edecek. Yarışmaya son başvuru tarihi 3 Ekim 2025 olarak duyuruldu, sonuçlar 4 Kasım 2025'te açıklanacak.

Ulus Arkeopark Tamamlandı

Ankara Büyükşehir Belediyesi, Ulus Tarihi Kent Merkezi’ni kültür ve turizm odaklı bir çekim noktası haline getirmek amacıyla yürüttüğü “Roma Tiyatrosu ve Arkeopark Projesi”ni tamamladı. 1. ve 2. derece arkeolojik sit alanı üzerinde yer alan projede restorasyon, çevre düzenlemesi ve aydınlatma çalışmaları başarıyla tamamlanarak geçici kabul işlemleri gerçekleştirildi.

Proje kapsamında Ankara Roma Tiyatrosu’na ait özgün taşlar, tiyatronun kuzeydoğu aksında sergileniyor. Bu alanda oluşturulan aydınlatmalı yürüyüş yolları, ziyaretçilere tarihsel dokuyu estetik bir ortamda keşfetme fırsatı sunuyor. Belediye, bu projeyle sadece tarihi yapıları korumayı değil, aynı zamanda Ankara’nın turizm potansiyelini artırmayı ve tarih bilincini güçlendirmeyi hedefliyor.

Yeni açılan Arkeopark, yalnızca bir arkeolojik alan değil; seyir terasları, bilgi panoları, çocuk oyun alanı, sergi ve peyzaj alanları gibi donatılarla çok yönlü bir kültürel cazibe merkezine dönüşüyor.

Şehrin İtirazı

1. Bursa Uluslararası Fotoğraf Festivali’nden bir seçki, Şehrin İtirazı temasıyla 14 Eylül 2025 tarihine kadar İstanbul’da sanatseverleri bekliyor. İstanbul’un en işlek noktalarından biri olan Mecidiyeköy Meydanı’nın kültür, sanat ve buluşma noktası Mecidiyeköy Sanat, küratörlüğünü Laleper Aytek’in üstlendiği sergiye ev sahipliği yapacak. “Şehrin İtirazı” sergisi, festivalde solo sergileriyle yer alan 17 fotoğrafçının 58 eserinden oluşuyor. Sergide, bu yıl festivalde ilk kez yer verilen “Gençlere Saygı” bölümünde eserleri sergilenen 6 genç sanatçının fotoğrafları da İstanbullularla buluşuyor.

“Şehrin İtirazı”nda A. Nur Türk, Cem Ersavcı, Denef Huvaj, Dersu Saral, Dina Ogavona, Ece Nur Saygın, Emre Baykal, Gülbin Özdamar Akarçay, Murat Aslan, Mustafa Mesut Şık, Nur Sevim Başar, Reyhan Mente, Savaş Onur Şen, Sevil Alkan, Suzan Pektaş, Şafak Hacaloğlu ve Yasemin Çinal’ın çalışmaları yer alıyor. Sergi, 14. Bursa Uluslararası Fotoğraf Festivali’nin sürdürülebilirlik, yaygınlık ve görünürlük olmak üzere 3 ana eksen üzerinden kurgulanan yaklaşımını Bursa dışına taşıyarak İstanbul’da da sürdürüyor.

Bursa Büyükşehir Belediyesi, Bursa Kültür, Bursa Kent Konseyi ve BUFSAD ortaklığında ve Laleper Aytek’in küratörlüğünde düzenlenen 14. Bursa Uluslararası Bursa Fotoğraf Festivali kapsamında 10 farklı mekanda, 33 davetli solo sergide 1000’den fazla fotoğraf; açık çağrılı sergide ise 100 ulusal ve uluslararası fotoğrafçının katılımıyla 245 fotoğraf sergilendi. Küratör Laleper Aytek sergiyi: "Şehrin itirazı, şehre itirazımızdır aslında; bireysel/toplumsal itirazlarımızın, güncel/tarihsel itirazların; şehrin dokusu, mekanları, sokakları, sesleri, insanları, yüzleri, kimlikleri kısaca şehrin bizdeki karşılığı ve duygusu üzerinden sesidir, çığlığıdır. Birbirimizin sesini duymak, şehre katılmak, insanlarıyla buluşmak, kendi (iç) seslerimizi duymak ve duyurmaktır. Kendimizi, birbirimizi, hayatı, zamanı anlamak ve anlamlandırmak için bilmediğimiz hikayeler duymaya çok ihtiyacımız olduğunu düşünüyorum" sözleriyle açıklıyor. “Şehrin İtirazı” sergisi, 14 Eylül 2025'e kadar pazartesi hariç her gün 10.00 – 18.00 saatleri arasında Mecidiyeköy Sanat’ta ücretsiz olarak sanatseverleri bekliyor.

Praemium Imperiale Ödülü’nün Kazananı Eduardo Souto de Moura

Portekizli mimar Eduardo Souto de Moura, zamansız ve yerle güçlü bağ kuran mimari yaklaşımıyla 2025 Praemium Imperiale Mimarlık Ödülü’ne layık görüldü.

1988 yılında kurulan Praemium Imperiale, eserleriyle küresel kültürel mirasa önemli katkılarda bulunan kişileri takdir etmek amacıyla veriliyor. Bu yıl 36.’sı düzenlenen ödül, resim, heykel, mimarlık, müzik ve tiyatro/sinema alanlarında sanatçıların yaşam boyu başarılarını onurlandırıyor. Japon Sanat Derneği, 2025 Mimarlık Praemium Imperiale Ödülü’nü Portekizli mimar Eduardo Souto de Moura’ya verdiğini açıkladı. Souto de Moura, hem zamana direnen nitelikte hem de bugünün ruhuyla güçlü bir ilişki kuran mimari üretimi nedeniyle bu ödüle layık görüldü.

Souto de Moura, 1952 yılında Porto’da doğdu; Porto Güzel Sanatlar Yüksekokulu’nda mimarlık eğitimi aldı ve 1980 yılında kendi ofisini kurmadan önce Álvaro Siza ile çalıştı. Çalışmaları, özel konutlardan kamu binalarına kadar farklı ölçek ve tipolojilerde çeşitlilik gösteriyor. Bu projeler malzeme kullanımı, strüktür ve yerle kurduğu güçlü ilişkiyle öne çıkıyor. Önemli projeleri arasında, eski bir taş ocağına oyularak inşa edilen Braga Belediye Stadyumu; terakota renkli kütleleriyle tanınan Casa das Histórias Paula Rego ve bir binadan çok bir makineyi andıracak şekilde tasarlanan Viana do Castelo Kültür Merkezi yer alıyor.

Birlikte İnşa Etmek

Mısırlı mimar Hasan Fethi‘nin (1900-1989) Birlikte İnşa Etmek, Yeni Gurna’nın Öyküsü adlı kitabı, Serpil Özaloğlu Merzi‘nin çevirisi ve Aykut Köksal’ın editörlüğüyle, Arketon Yayınları arasındaki yerini aldı.

Hasan Fethi, kitabında, mimarlık serüveninin iki boyutunu iç içe anlatıyor: Bunlardan ilki, geleneksel bir yapı malzemesi olan kerpici güncel uygulamalara taşımak; ikincisi ise, arkeolojik bir alan üzerinde olduğu için yeri değiştirilen Gurna köyünü, yeni yerinde köylülerle birlikte inşa etmek. Hasan Fethi, 1946’dan 1952’ye dek süren inşa sürecini anlatmakla kalmıyor, köylülerin yaşam ve sağlık koşullarını iyileştirme çalışmalarından, süreci yürütmek için devlet bürokrasisiyle girdiği mücadeleye uzanan geniş bir anlatı çerçevesi kuruyor. Hasan Fethi, kitaba yazdığı önsözde: “Bu kitap, kırsal kesimin yaşam koşullarını iyileştirmeye yönelik yeni bir yaklaşım için çağrıdır.  Önerilerim özellikle köylüyü ilgilendirdiği için kitap ona ithaf edilmiştir." diyor.

18. İstanbul Bienali

İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından, 2007–2036 Bienal Sponsoru Koç Holding’in desteğiyle düzenlenen 18. İstanbul Bienali, “Üç Ayaklı Kedi” başlığıyla 20 Eylül–23 Kasım 2025 tarihleri arasında ziyaretçilerle buluşacak. Bienal kapsamında 40’ın üzerinde sanatçının eserleri Beyoğlu-Karaköy hattında, 8 farklı mekanda (Elhamra Han, Eski Fransız Yetimhanesi Bahçesi, Galata Rum Okulu, Galeri 77, Muradiye Han, Külah Fabrikası, Zihni Han, Meclis-i Mebusan 35) sergilenecek. Sabit bir sergi mekanı olmayan İstanbul Bienali, her edisyonunda farklı mekan kullanımıyla İstanbul’la ilişkisini yeniden tanımlıyor. İlk ayağı 20 Eylül’de başlayacak üç yıllık 18. İstanbul Bienali’nin mekanları da küratör Christine Tohmé’nin oluşturduğu kavramsal çerçeveyle ilişkili bir yaklaşımla belirlenmiş.

MARUF25

Marmara Belediyeler Birliği (MBB) tarafından “Çözüm Üreten Kentler” mottosuyla düzenlenen Marmara Urban Forum (Marmara Uluslararası Kent Forumu – MARUF), bu yıl dördüncü kez 1-3 Ekim 2025 tarihlerinde Haliç Kongre Merkezi’nde düzenlenecek.

2025 yılında dördüncüsü düzenlenecek.

MARUF’un ana teması “Tüm Mümkünlerin Kıyısında/On The Shores of All Possibilities” olarak belirlendi. Bu tema ile herkes, derinleşen konut krizinden çatışmalara, afetlerden zorla yerinden edilmelere, gelir dağılımındaki dengesizliklerden iklim krizine, dünyanın farklı köşelerinde yaşanan krizlerin toplumları nasıl kaygıya sürüklediği; birlikte yaşam imkanlarının nasıl kısıtlandığı; kentlerin kucaklayan bir yuva olmaktan ziyade nasıl yaşam mücadelesi alanına dönüştüğünü sorgulamaya davet ediliyor.

MARUF’un “Çözüm Üreten Kentler” mottosu, sorunların düğüm noktası olan kentleri aynı zamanda çözümler için bir kuluçka merkezi olarak konumlandırmakta ve şehirlerin dönüştürücü gücünün keşfedilmesi ve kutlanması için bir buluşma alanı sunuyor.

Sardes Antik Kenti UNESCO Dünya Mirası’nda

Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Sardes Kazı Başkanlığı’nın hazırladığı dosya, Fransa’nın Paris kentinde gerçekleştirilen 47. Dünya Miras Komitesi Toplantısı’nda değerlendirildi. Toplantıda alınan kararla, Sardes ve Bin Tepeler, UNESCO Dünya Miras Listesi’ne dahil edildi. 2013 yılından bu yana UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi’nde bulunan arkeolojik alan, 47. Dünya Miras Komitesi Toplantısı’nda oy birliğiyle kalıcı listeye alındı. Böylece Türkiye’nin listedeki miras alanı sayısı 22’ye yükseldi. Lidya uygarlığının başkenti olan Sardes, sahip olduğu mimari dokusu, kültürel birikimi ve dünyanın ilk madeni parasının burada basılması gibi özellikleriyle öne çıkarken; Marmara Gölü kıyısındaki Bin Tepeler Tümülüsleri de yaklaşık 7.500 hektarlık alanda yer alan, 119’dan fazla mezar yapısıyla dünyanın en büyük antik nekropollerinden biri olarak kabul ediliyor. Sardes Kazı Başkanlığı tarafından yürütülen çalışmalar kapsamında arkeolojik kazıların yanı sıra interdisipliner koruma faaliyetleri de sürdürülüyor. Kültürel mirasın yaşatılması ve gelecek nesillere aktarılması amacıyla bölgedeki bilimsel çalışmalar, ulusal ve uluslararası iş birliğiyle devam ediyor. Türkiye, bu yeni kayıtla birlikte UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndeki yerini daha da güçlendirirken, Anadolu’nun zengin tarihsel katmanlarını evrensel miras çatısı altına taşımayı sürdürüyor.