02.11.2003 - 00:00 | Son Güncellenme:
DENİZ SİPAHİ
Mc Donald's Türkiye ve Avrupa'ya turşu satan Fersan'ın ürettiği şalgam suyunun kontrolünü Mersinli Saadet Nine yapıyor. Şu sıralar tüketimini artırmak amacıyla ciddi bir kampanya hazırlığında olan ve 3 bin ton şalgam suyu satan Fersan'ın ürettiği şalgam suyunun formülünü sağlayan da Saadet Alter Nine.
Sirke üretirken, ortaklarının anlaşmazlığı sonucu batmak üzere olan Fersan'ı alarak (1986) turşu üretimine giren Arcan Çelengil'in şalgam suyu üretimine girişi tam bir macera!
Çelengil, üretim kararı aldıktan sonra, şirketin laboratuvarında çalışmalara başlanmış. Ama bir türlü 'tamam bu işte' diyebilecekleri bir tat yakalanamamış. Daha sonra yerel tatlara bakmak üzere içinde profesörler de bulunan araştırma ekibi şalgam suyunun 'vatanı' sayılan Adana ve Mersin'e gönderilmiş. Araştırma bir buçuk yıl sürmüş. Ekip, sonunda Mersin'de yaşlı bir kadının (Saadet Alter) yakın çevresi için yaptığı şalgam suyunu keşfetmiş. 'Şalgam suyunun iyisi o bilir' denilen yaşlı kadın hemen bulunmuş. Kendisine olay anlatılmış. "Teyze, biz de senin bu şalgam suyunun aynısı üretmek istiyoruz" denilmiş.
Saadet adındaki bu yaşlı kadının evinde bir ay boyunca şalgam suyu üretilmiş. Ev şartlarında testilerde üretilen bu şalgam 'kimya diline çevrilmek üzere' İzmir'e gönderilmiş. İzmir'de deneme üretimi yapılıp, tekrar tadılmak üzere Mersin'e gönderilmiş. Fabrika koşullarında üretilmiş şalgam suyunu tadan 200'den fazla kişi, 'Iııh' demişler, 'Bunun tadı iyi değil, bu teyzenin ürettiği şalgam suyundan farklı.' Bunun üzerine araştırma ekibi neyi eksik bıraktığını araştırmaya başlamış ve sonunda bulmuş: Urfa biberinin tadı eksik. Hemen Urfa biberi alınarak terkibe eklenmiş ve Fersan'ın bugün yılda 3 bin ton satışını yaptığı şalgam suyu böyle ortaya çıkmış.
Çelengil, şalgam suyunun tadında bir bozukluk olup olmadığını anlamak için hâlâ arada bir Saadet Nine'ye göndererek tattırıyor.
Mc Donald's'ın turşucusu
Arcan Çelengil'in sahibi olduğu Fersan, daha çok turşu ile tanınıyor. Çelengil'in Fersan'ı alışı, Mc Donald's ile anlaşması da ilginç! Şirketi aldıktan sonra Dünya Bankası'nın kredisi ile büyüme kararı alan Çelengil, Mc Donald's'ın Taksim mağazasının açılışına giderek, yetkililerle tanışmış. Şirketin merkezi için adresler temin ederek ABD'ye gitmiş. Bir yetkili ile konuşmak için denemediği yol kalmamış. Kendi anlatımıyla 'On Mc Donald's günü' sonunda bir muhatap bulmuş ve 'Turşucunuz olmak istiyorum, malın iyisi bende' demiş ve zor bela 'Bir deneyelim' sözü kopararak lisans anlaşması imzalamış.
Bu anlaşmadan sonra Türkiye'deki bütün Mc Donald's restoranlarının turşusunu vermeye başlayan Çelengil, 1994 krizinde tekrar Chicago'nun yolunu tutarak, ilk anlaşmayı yaptığı yetkiliyi bulmuş: 'Size daha çok turşu satmamız lazım' demiş ve yine başarmış. Avrupa mağazalarına da satışa başlamış.
Kendisi anlatıyor: "Bizi kaybetmemeleri için daha fazla siparişe ihtiyaç duyduğumuzu anlattım. İsviçre ve Almanya'da turşu aldıkları iki merkez vardı. Yönetim toplandı ve Fersan'ı Avrupa'da üçüncü üretim merkezi yapma kararı aldı. Siparişleri bin 500 tona çıktı. Bugün ise 4 bin tonlardayız. İrlanda, İngiltere, Danimarka, İsveç, Hollanda, Belçika, Lüksemburg, Mısır, Kuveyt ve Suudi Arabistan'ın turşu ihtiyacını ben karşılıyorum. Her yıl bir yeni ülke ekleniyor, son olarak da İsviçre'deki üretim merkezi faaliyetini durdurdu. Avrupa'nın ihtiyacının yüzde 60'ını Almanya, yüzde 40'ını biz yapıyoruz. Ocak ayında Uzakdoğu'da Mc Donald's yetkilileriyle bazı toplantılara katılacağım. Birkaç yıl içinde Avrupa hacmi kadar, Uzakdoğu'ya mal satmaya başlayabiliriz."
Hayali yurtdışında çalışmaktı
Arcan Çelengil'in en büyük hayali yurtdışında çalışmakmış. Kimya fakültesini bitirip, ABD'de master'ını yaptıktan sonra Brezilya'da iki yıl, Arjantin'de de bir yıl çalışmış. Harvard'ın İngiltere'de açtığı bir yıllık eğitim programına katılmış.
Dönüşte Seydişehir Alüminyum, Eczacıbaşı İlaç ve Kutlutaş'ın halıfleks fabrikasında çalışmış.
Nejat Eczacıbaşı'nın teklifi ile holdingin ambalaj üreten şirketi Petaş'ın genel müdürü olmuş, şirketi dokuz yıl yönetmiş. Fersan macerası da bu şirketten ayrıldıktan sonra başlamış.
Şimdi Avrupa'nın
marulcusu olacak
Çelengil, merkezi ABD'de bulunan Tarım Birliği'nin, ayrıca Avrupa'da sebze yıkayan fabrikaların kurduğu konsülün tek Türk üyesi. İki yıldır da konsülün alternatif Iceberg (göbek marul) Yetiştirme Komitesi'nin Başkanı. Türkiye'de iceberg üretimi için İspanyol firmalarla ortak çalışmalar yaptı. Şu anda yıllık üretimi 2 bin 500 ton. Kışın Avrupa'nın marul ihtiyacını karşılayan İspanya bu işten 500 milyon dolar kazanıyor. Çelengil piyasaya girdi. Danimarka'nın marul ihtiyacını karşılıyor. İspanya'nın devre dışı kaldığı dönemlerde Fersan olarak mal veriyor.
BUSINESS