Gün batımında gökyüzü neden kızıl görünür?
29.05.2025 - 17:02 | Son Güncellenme:
Hiç gökyüzüne bakıp onun neden bazen mavi, bazen kırmızı, bazen de turuncu göründüğünü merak ettiniz mi? Özellikle gün batımında ya da gün doğumunda gökyüzü adeta bir ressamın fırçasından çıkmış gibi görünebilir. Peki, bu muhteşem renk şöleni nasıl oluyor?
Güneş ışığı, ilk bakışta bembeyaz görünür. Ama aslında bu beyaz ışık, bir gökkuşağının tüm renklerini içinde barındırır. Ünlü bilim insanı Isaac Newton, bir prizma kullanarak güneş ışığını incelemiş ve bu ışığın kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi ve mor renklerine ayrıldığını keşfetmiş. Her bir renk, kendine özgü bir dalga boyuna sahip. Dalga boyu ise ışığın ne kadar "kısa" ya da "uzun" titreştiğini gösterir. Peki, bu renkler gökyüzünde nasıl bir oyun oynuyor?
Güneş gökyüzünde yüksekteyken, ışınları atmosfere daha kısa bir yoldan ulaşır. Bu sırada mavi ışık, havadaki moleküller ve toz parçacıkları tarafından çokça saçılır ve gözlerimize ulaşır. İşte bu yüzden gündüz gökyüzü masmavi görünür. Ama gün doğumu ve gün batımında, Güneş ufka yakın olur. Bu durumda güneş ışınları atmosferde daha uzun bir yol kat etmek zorundadır. Bu uzun yolculuk sırasında mavi ışık o kadar çok saçılır ki, neredeyse tamamen dağılır ve gözlerimize pek ulaşmaz.
Şimdi, bu renk oyununu evde keşfetmek için basit bir deney yapabilirsiniz. İhtiyacınız olan şeyler çok basit: Bir şeffaf kap, biraz su, biraz süt, bir tatlı kaşığı ve bir el feneri. Öncelikle şeffaf kabın içine su doldurmanız gerekiyor. Üzerine bir tatlı kaşığı süt ekleyin ve karıştırın. Süt, suyun içinde tamamen çözünmez ve küçük parçalara ayrılır. Bu durum da atmosferdeki toz ve gaz parçacıklarına benzer.
Deneyin devamında, el fenerini açın ve kabın kenarından içine doğru tutun. Işık, su-süt karışımının içinden geçecek. Önce kabın yanından bakın. Ne görüyorsunuz? Işığın geçtiği yer mavi-beyaz tonlarda görünecek. Çünkü mavi ışık, sütteki küçük parçacıklar tarafından saçılıyor ve gözlerinize ulaşıyor. Şimdi kabın tam karşısına geçin ve el fenerine doğru bakın. Bu sefer ışık turuncu-sarı tonlarda görünecek.
Bu deney, gökyüzünün neden gündüz mavi, gün batımında kırmızı göründüğünü anlamanıza yardımcı olur. Gündüz, gökyüzüne yandan bakar gibi oluruz ve mavi ışığı görürüz. Gün batımında ise ışığa doğru bakarız ve kırmızı-turuncu tonlar gözümüze ulaşır. Gökyüzünün renk değiştirmesi, doğanın bize sunduğu en güzel gösterilerden biri olabilir.
