12 yıl sonra iptal kararı

İstanbul Fatih’te yaklaşık 5 bin Roman vatandaşın yaşadığı Sulukule’de Neslişah ve Hatice Sultan mahallelerinde, 2006 yılında kentsel dönüşüm başlatıldı. Yıkımına başlanan bölgede mahalle sakinlerinin çoğunun evleri satın alınarak, vatandaşlar 60 km uzaklıktaki Kayabaşı’na gönderildi. Roman vatandaşların boşalttığı bölgede ortaya çıkan proje yerel halk, sivil toplum kuruluşları ve uluslararası kurum ve kuruluşların itirazlarına neden oldu. O dönem Roman Kültürünü Geliştirme ve Dayanışma Derneği projeyle ilgili “iptal” ve “yürütmenin durdurulması” davaları açtı. Yenileme projesi ilk kez, 2012’de İstanbul 4. İdare Mahkemesi tarafından kamu yararı olmadığı gerekçesiyle iptal edildi. Ancak Fatih Belediyesi inşaata devam edebilmek için ilkinden farkı olmayan yeni bir proje hazırladı ve proje Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından onaylandı. Bu arada mahallenin hukuk mücadelesi de ve ikinci projenin de iptali için dava açıldı. İstanbul 9. İdare Mahkemesi, gerek 51 sayılı Koruma Kurulu Kararını, gerekse de bu kararın uygulanmasına onay veren Fatih Belediyesi’nin 10.08.2012 tarihli 2012/60 sayılı meclis kararını geçtiğimiz ay ikinci kez iptal etti. Gerekçe, projenin 5366 sayılı yasaya ve kamu yararına uygun olmaması ve ortada bir ‘koruma’ bulunmaması olarak gösterildi. Davacılar, Sulukule Roman Kültürünü Geliştirme ve Dayanışma Derneği ile uzun yıllardır mahallede yaşayan Asım Avlaç, Gülsüm Bitirmiş, Şükrü Pündük’tü. Ancak, iptal kararında, davacılardan ikisi için belediyeye karşı dava açma hakkı tanınmadı. Gerekçe olarak da, artık mülklerini kaybetmiş olmaları gösterildi.

Hak kavramı daraltıldı

Milliyet’e konuşan davanın avukatı Hilal Küey, şu değerlendirmede bulundu: “4 kişi adına dava açmıştık. Biri Sulukule Roman Derneği, bir de 3 kişi. Dava sürecinde hepsinin tapusu vardı. Ama kamulaştırma döneminde, dava sonunda tapusuz kaldılar. Dolayısıyla “İki kişiye dava açamazlar” denildi. Temyiz ettim. Dernek ve diğer kişi üzerinden proje iptal edildi. Güzel bir karar, ama literatürde hak kavramı daraltıldı. O yönüyle kötü. Temyiz ettim, Danıştay’a gidecek. Artık zaten tazminata yöneldim.”

‘Haklı olan bizdik’

Sulukule Roman Kültürünü Geliştirme ve Dayanışma Derneği Başkanı Şükrü Pündük kararı şöyle değerlendirdi: “Bir toplumun nasıl yerinden, örfünden, adetinden edildiğini mahallemizde yaşadık. Yüzyıllar boyunca burada kalmış bir topluluğuz. Bu İstanbul’un gerçek sahipleri biziz. Yuvamızı yıktılar. Davayı kazanmamız haklılığımızı gösteriyor. Bu tazminatı aldığımızda bütün kardeşlerimize emsal teşkil edecek. Hayalim, yeniden o kültürün, yaşandığı bir Sulukule Mahallesi’nin kurulması.”