7 gün 24 saat canlı ve anlık takip

Milliyet, cezaevi yerine konutu terk etmeme, belirli yerlere gitmekten yasaklanma, alkol kontrolü ve takibi ile mağdur koruma gibi alanlarda adli kontrol tedbiri alınan kişilerin izlendiği Denetimli Serbestlik Elektronik İzleme Merkezi’ne girdi. Elektronik kelepçe takılan 2 bin 674 kişi, bu merkezde 7 gün 24 saat esasına göre 41 personel tarafından izleniyor. Merkez sıkı kontrol altında. Merkezin kapısı önce kartla açılıyor, ardından görevli personel göz taraması veya parmak izi kontrolünden geçerek merkeze girebiliyor.

Avrupa’dan çok

Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü Denetimli Serbestlik Daire Başkanı Burak Ceyhan, elektronik izleme kapsamında dört tür izleme ünitesi olduğunu anlattı. Ceyhan, özetle şunları kaydetti:

“Bunlar, konutun belirli sürelerle terk edilmemesi kararlarında kullanılan ‘ev ünitesi’, belirlenen yerlere gitmekten yasaklanma veya belirli yerlere devam etme yaptırımı için kullanılan ‘GPS ünitesi’, alkole bağlı suçlarda alkol kullanımının takip edildiği ‘alkol ünitesi’, mağduru koruma amaçlı kullanılan ‘mağdur ünitesi’ olarak sıralanıyor.

Mesela, şiddet gören bir kadın... Adli kontrol kapsamında sanığın mağdura yaklaşmaması kararı verildiğinde, bizim yeteri kadar kelepçemiz var ve mutlaka takıyoruz. Burada bir sorun yok. Sayı sınırlaması da yok. Bizim kullandığımız elektronik kelepçe sayısı Avrupa’nın üzerinde. Onlar çok çok yüksek risklilere kelepçe takıyorlar. Biz de çok yüksek riskli gördüklerimize takıyoruz. Yüksek riskte belirli bir suç türü yok. Bir programımız var. Bu programda kişinin risklerini belirleyecek alanının uzmanları var. Bu uzmanlarımız psikolog, sosyolog, sosyal çalışmacı... Bunlar kişiyle temasa geçip sosyal incelemeleri yapıyor. Hem mahkeme kararını hem de UYAP’taki bilgilere bakıyorlar. Sonra ortaya bir tablo çıkıyor. Kişinin hem riskleri ve hem ihtiyaçları belirleniyor. Sonra kelepçeyi takıyoruz ama konutunu terk etmeme kararını mahkemeler veriyor.”

Risk analizi

“Suçun mağduru kadınsa ve kadın ciddi şekilde boyun çevresinden yaralanmışa konutunu terk etmeme kararı varsa onu da elektronik kelepçe ile takip ediyoruz. 24 saat canlı ve anlık takip yapıyoruz. Denetim ekipleri var. Günün belirli saatlerinde düzenli değil; mesele bugün 1’de gittiyse ertesi gün 5’te denetimlere gidiyor ekipler. Mağdurda bir cihaz var bizimle iletişime geçmesini sağlıyor. Nerede olduğunu tespit ediyoruz. Anlık takip ediyoruz, nerede olduğunu adım adım izliyoruz.”

45 bin kişiye kelepçe

Elektronik kelepçenin “caydırıcı” olduğunu söyleyen Ceyhan’ın verdiği bilgiye göre, 10 Mayıs 2019 itibarıyla 2 bin 674 kişi elektronik kelepçe ile izleniyor. Bu kişilerin 264’ü kadın, 2 bin 413’ü ise erkek. Merkezin, elektronik kelepçe takılan 5 bin kişiyi canlı takip ve izleme için alt yapısı bulunuyor. İzleme merkezinin kurulduğu Ocak 2013’ten bu yana toplamda 44 bin 997 kişi elektronik kelepçe takılarak izlemeye alındı.

Yaklaşan uyarılıyor

Merkezde şiddet mağdurları için uygulanan tampon bölgeler ekrana “pembe” renk olarak yansıyor. Mağdurun bulunduğu alan önce kırmızı sonra pembe çemberle işaretleniyor. Mağdura 500 metre yaklaşmama kararı bulunan kişi 7/24 izleniyor. Bu kişinin öncelikli olarak bin 500 metre olarak belirlenen “pembe” çemberden uzak durması gerekiyor. Çembere yaklaşan kişi personel tarafından aranarak “uzaklaşması” talimatı veriliyor.