Arkeolojik alan evsiz mekânı oldu

Yenikapı batıklarının olduğu alanda eşine ancak Türkiye’de rastlanacak bir görüntü oluşmuş durumda. Marmaray inşaatı sırasında İstanbul’un en eski kalıntılarının bulunduğu alanın bir bölümü, evsizlerin mekanı haline gelirken, söz konusu bölüm adeta çöplüğe döndü. Kent tarihinin 8 bin 500 yıl öncesine dayandığını belgeleyen kalıntıların olduğu alandaki olumsuz görüntüler, uzmanların tepkisini çekerken, söz konusu arkeolojik alanın biran önce temizlenerek, peyzaj çalışmalarının yapılması gerektiği vurgulandı.

‘Sahip çıkmıyoruz’

Yenikapı kazılarının yapıldığı alandaki bir oyuktaki tarihi sütunların içine yerleştirilen eşyaların yanı sıra çevreye saçılan çöpler hoyratlığı gözler önüne sererken, ihmalkârlığı yorumlayan İstanbul Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nden Prof. Dr. Kemal Kutgün Eyüpgiller, şunları söyledi: “Maalesef tarihi yapılardan sonra, tarih öncesi döneme ait kalıntılara da sahip çıkamıyoruz. Yenikapı batıklarının olduğu bir alan baraka ve naylon çadırların olduğu, barınma yeri haline gelmiş durumda.

Oysa ki, söz konusu bu alan son derece kıymetli bir arkeolojik bölge. Burada İstanbul’un 8 bin 500 yıl öncesine dayanan izleri var. Eski liman bölgesi, mendirek kalıntısı çok kıymetli batıklar. Kazılar sırasında çeşitli insan kemikleri de bulunmuştu. Tarihi duvar kalıntılarının olduğu alan bir an önce temizlenerek, müze projesi hayata geçirilmeli.”

Bizans eserleri

Arkeolojik alanın insanlardan arındırılması ve disiplinli bir korumaya ihtiyacı olduğunu belirten Prof. Dr. Eyüpgiller, “8 bin 500 yıllık  geçmişin izi olan bir bölgede ortaya çıkan bu görüntüler gerçekten sinir bozucu. Bölgede hak ettiği peyzaj düzenlemeye kavuşmalıdır. Neolitik ve Demir Çağı’na ait çanak, çömlek, ahşap ve taş aletler, Klasik Döneme tarihlenen kap çeşitleri, siyah astarlı kaplar, Roma, Bizans Dönemlerine ait sikkeler, koku şişeleri ve amforaların bulunduğu bölgede ortaya çıkan olumsuz görüntüler kadim şehrimize yakışmıyor.”

14 yıl önce keşfedildi

Liman arkeolojisi alanında dünyanın en önemli kazılarından biri kabul edilen Yenikapı Batıkları, 14 yıl önce Marmaray kazıları sırasında keşfedilmişti. Theodosius Limanı ve içinde barındırdığı 37 batığın dünyanın en büyük Orta Çağ gemi buluntu topluluğu tespit edilmiş, kazının en alt tabakasında ise Neolitik döneme ait kalıntılar bulunmuştu. Tüm katmanların kazı çalışmaları ise 2013 yılında tamamlanırken, paha biçilemez değerdeki kalıntıların kurtarılması için İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü kurtarma kazıları, İstanbul Üniversitesi’nden uzmanlar ise batıkların araziden kaldırılması, belgelenmesi ve koruma-onarım uygulamaları çalışmalarını üstlenmişti.