Ata’yı böyle uğurladılar

Atatürk’ün ölümünün 80. yılında, Dolmabahçe Sarayı ve Ankara Etnoğrafya Müzesi’nde yapılan cenaze merasimine ait bilinmeyen fotoğraflar gün yüzüne çıktı. Ata’nın yaşama gözlerini yumduğu 10 Kasım 1938’den, Ankara Etnografya Müzesi’ndeki katafalka konulduğu 21 Kasım 1938 gününe kadar düzenlenen cenaze programı ve korteje ait görseller, Milli Savunma Bakanlığı Arşiv müdürlerinden emekli Albay Sermet Taktak tarafından ‘Atatürk ve Yanındakiler’ adlı 30 dakikalık belgesel videoda birleştirildi. 16-19 Kasım 1938 tarihleri arasında İstanbul’daki tören ve kortej merasiminin yanı sıra, 20-21 Kasım 1938 tarihlerinde Ankara’daki merasime ait arşiv belgeleri, tüm dünyanın Ata’ya olan saygısını gözler önüne seriyor.

Kardeşinin gözyaşları

Taktak’ın hazırladığı foto belgeseldeki en dikkat çeken karelerden biri de, Atatürk’ün kız kardeşi Makbule Atadan Boysan’ın eşi Edirne Milletvekili Mustafa Necmi Boysan’la birlikte Atatürk’ün İstiklal Madalyasını taşıyan Tümgeneral İlyas Zeki Aydemir’in ardından gözyaşları içerisinde yürüdüğü ana dair fotoğraf. Atatürk’ün naaşının Galata Köprüsü’nden ilerlediği sırada 12 generalin merasim takımında bulunması dikkat çeken diğer belgelerden. Ankara’daki kortej fotoğraflarda ise Gençlik Parkı yapılacak alan ile o dönem inşaat halindeki 19 Mayıs Stadyumu’nun görüntüleri de yer alıyor. Dönemin 1. Ordu Müfettişi Orgeneral Fahrettin Altay’ın cenaze tören komutanı olduğu görüntülerde, 2. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, Ata’nın kızkardeşi Makbule Hanım’ın arkasında Bakanlar Kurulu üyeleri ile birlikte yürüyor. Yabancı ülke tören mangalarının görselleri de arşiv belgeleri arasında bulunuyor. Hem halkın, hem de devlet erkânının oldukça üzgün olduğu ise fotoğraflardan yansıyor.

Atatürk’ün kız kardeşi Makbule Atadan Boysan ve eşi Edirne Milletvekili Mustafa Necmi Boysan ve Hariciye Vekili Şükrü Saraçoğlu törenden bir kare.

Ankara Garı’ndaki törenden bir kare, (Soldan sağa) Şükrü Kaya, Fuat Ağralı, Kazım Özalp, Celal Bayar, İsmet İnönü ve Mereşal Fevzi Çakmak