Dijital şiddetten en çok gençler mağdur

MELTEM GÜNAY İstanbul - Türkiye’de her beş kişiden biri dijital şiddete uğruyor. Toplumsal Bilgi ve İletişim Derneği’nin (TBİD) Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu’nun desteğiyle toplumsal farkındalığı artırmak için başlattığı “Dijital Şiddet İle Mücadele” projesi kapsamında, “Türkiye’de Dijital Şiddet Araştırması” gerçekleştirildi. 3 bin 346 kişinin katıldığı araştırmanın sonuçları dijital şiddetin artık hayatımızın bir parçası olduğunu gözler önüne serdi. Raporda, teknolojik araçların gelişimiyle birlikte şiddet olgusunun yeni boyut kazandığının altı çizildi.

GENÇLER İLK SIRADA

Araştırmada gençler, modern yaşam tarzına sahip olanlar, ateistler ve inançsızlar daha çok dijital şiddete maruz kalıyor. Yaş gruplarında ise, gençler daha yüksek şiddete maruz kalıyor. 15-17 yaş aralığında henüz reşit olmayan her beş gençten biri dijital şiddet mağduru. Yine 18-32 yaş arası her üç gençten biri dijital şiddete uğradığını belirtiyor.

“En çok hangi platformlar üzerinden dijital şiddet uygulanıyor?” sorusunda yüzde 53 ile Instagram ilk sırada yer alıyor. Onu Facebook, WhatsApp ve Twitter takip ediyor. Kadınların Instagram’da, erkeklerin Twitter’da daha yüksek oranda rahatsız edildiği görülürken, gençler Instagram ve Twitter üzerinden dijital şiddeti daha çok yaşıyor. Yaş ilerledikçe bu mecraların yerlerini Facebook, telefonlar aranma ve SMS’lere bırakıldığı görülürken, 49 yaş ve üzeri kişilerin beşte biri telefonla aranarak rahatsız edildiğini söylüyor. Lise ve mezunlarının, lise altı eğitim düzeyine sahip olanlara göre yaklaşık iki kat daha fazla şiddete uğradığının belirlendiği araştırmaya göre, toplumun yüzde 5’i ya sürekli dijital şiddete maruz kaldığını ya da son bir yılda böyle bir olay yaşadığını söyledi.

Araştırmada dijital şiddete maruz kalanların, en çok tanımadıkları kişiler veya hesaplar tarafından rahatsız edildiği gerçeği ortaya konuldu. Her yüz kişiden 17’si, tanımadığı biri veya anonim hesaplar tarafından rahatsız edildiğini, beşi trollerin şiddetine maruz kaldığını, üçü eski sevgilisi, biri işyerinden bir kişi tarafından sosyal medya üzerinden saldırıya uğradığını belirtti.

HUKUKİ YOLA BAŞVURAN AZ

Araştırmada, katılımcıların dijital şiddete uğramaları durumunda ne yaptıkları da ele alındı. İlk sırada yüzde 65 ile engelleme, bloklama yer alırken, ardından uygulama içinde şikayet etme ve hiçbir şey yapmama geliyor. Polis ve hukuki yollara başvuranların oranı ise oldukça düşük. Kadınlar dijital şiddete uğrayınca daha çok tepki gösterdikleri ve önlem almaya çalıştıkları görülürken, erkeklerde “Hiçbir şey yapmıyorum” diyenlerin oranı yüksek.

HAKARET VE KÜFÜR İLK SIRADA

Dijital şiddetin türlerine bakıldığında ise, şiddete maruz kaldığını belirten her yüz kişiden dokuzu hakaret, küfür ve tehdit gibi şiddet mesajları içeren ifadelerle karşılaştığını söylüyor. Her yüz kişiden yedisi yazılı, sesli ve görüntülü taciz mesajları aldığını, biri tarafından sürekli takip edildiğini, dördü kendi adına hesap oluşturulduğunu, üçü izni olmadan sosyal medya hesaplarına erişildiğini, biri kişisel verilerinin çalındığını, özel görüntülerinin internette ve sosyal medyada paylaşılmasıyla tehdit edildiğini ya da paylaşıldığını dile getirdi. Kadınların yüzde 51’i dijital ortamda yazılı, sesli veya görüntülü taciz mesajları aldığını söylerken erkeklerde bu oran yüzde 27. Stalklanma, ısrarlı taciz, takip edilme de yine erkeklerden çok kadınların şikayet ettiği şiddet türü. Kadınların bu tür dijital şiddete uğrama oranı erkeklerin neredeyse iki katı.