Hafriyat terörü tam gaz!

İstanbul’da bitmek bilmeyen inşaat çalışmalarının sonucunda hemen hemen her sokakta ya hafriyat kamyonu ya da beton mikseri karşımıza çıkar oldu. Kural tanımayan şoförler, her gün yeni bir faciaya sebep olurken, son olarak bir beton mikserinin aracın üzerine düşmesi Ergani Özcan’ın ölmesine ve beş kişinin de yaralanmasına neden oldu. Cuma günü Esenyurt’ta gerçekleşen başka bir kazada ise, aynı bisiklette bulunan iki çocuğa ara sokaktan caddeye çıkan hafriyat kamyonu çarptı. Kaza, hafriyat kamyonlarının şehir içi dolaşım yasağı bulunan bir saatte, saat 16.20’de meydana geldi. Kazada hafriyat kamyonunun çarptığı Diyar Demiray (11) ve Fatih Evren (10) yaralandı. Diyar Demiray’ın durumunun ağır olduğu öğrenildi. Yaşanan son kazalarla birlikte İstanbul’da son bir yıl içerisinde 26 kişinin ölümüne ve onlarca kişinin de yaralanmasına neden olan hafriyat kamyonları ve beton mikserleri sadece can almakla kalmıyor. Aynı zamanda çevre felaketine de neden olan hafriyat kamyonları inşaat çalışmalarından çıkan tonlarca molozu, döküm sahaları yerine orman ve otoyol kenarlarına döküyor.

7 ayda 40 milyon TL ceza

Kentsel dönüşüm ve mega projelerin sonucunda ortaya çıkan tonlarca moloz, İstanbul’un orman, göl, deniz ve otoyol kenarlarına dökülmeye devam ediyor. İstanbul’da belirlenen sekiz hafriyat döküm sahasına ton başına ortalama 4 TL vermek istemeyen bazı hafriyat kamyonu sürücüleri, gelişi güzel döktükleri molozlarla çevre ve görüntü kirliliğine neden oluyor. Şahıslar için döküm sahalarının dışına hafriyat ve moloz dökmenin cezası Çevre Kanunu’na göre 50 bin 975 TL, tüzel kişiler içinse 150 bin 975 TL. İstanbul’da yapılan denetimler neticesinde 2017’nin ilk yedi ayında 213 idari yaptırım uygulandı. 213 idari cezadan kaçak döküm yapan kişilere toplamda 40 milyon 381 bin 677 TL ceza kesildi. Ayrıca 83 hafriyat kamyonu şoförüne de belgesizlikten dolayı yapılan işlemlerde 1 milyon 342 bin 197 TL ceza verildi.

Uyarının altına dökmüşler

Kesilen cezalara ve uyarılara rağmen kaçak dökümün devam edip etmediğini görmek için ilk olarak Büyükçekmece Gölü çevresine gidiyoruz. Aramamıza gerek kalmadan gölün biraz yukarısında bir yığın hafriyat karşımıza çıkıyor. Ardından İstanbul’un son yeşil alanlarından biri olan Belgrad Ormanı çevresine bakıyoruz. Çiftalan Kemerburgaz yolu üzerinde karşımıza irili ufaklı moloz tepeleri çıkıyor. Öte yandan İBB’nin iştirakinde bulanan İSTAÇ tarafından işletilen hafriyat döküm alanı da buraya sadece birkaç kilometre uzakta. Sıcak yaz günlerinde denize girerek serinlemek isteyenlerin akın ettiği Kilyos ise moloza gömülmüş durumda. Adım başı kaçak dökümün yapıldığı Kilyos sahil yolunda İBB tarafından asılmış “Bu alan 24 saat kamera ile izlenmektedir. Hafriyat, inşaat ve yıkıntı atığı dökenler hakkında Çevre Kanunu’nun 20. maddesine göre yasal işlem uygulanacaktır” tabelaların altına bile moloz yığınları gelişi güzel bırakılmış.

‘Devlet bir çare bulsun’

Kadıköy’de köprü üstünden bariyerleri aşarak alt yola uçan beton mikserinin altında kalan aracın içinde hayatını kaybeden mobilya montajı ustası Ergani Özcan’ın (29) cenazesini Adli Tıp Kurumu’ndan almayan gelen yakınları büyük acı yaşadı. Gencin akrabalarından Gültekin Aksu, acılarının büyük olduğunu belirterek, “Ergani yeğenim oluyor. Bir evlat çok zor yetişiyor ancak maalesef kamyon terörüne her gün can veriyoruz. Bizim canımız yandı ama başkalarının canı yanmasın. Yeter artık. Devletimiz buna bir çare bulsun. Adamlar ‘jet’ gibi gidiyor. Bu nedir, neye yetişiyorsunuz? Allah’tan korkun biraz” diye konuştu.

Ergani Özcan’ın kuzeni Nazım Aksu da, “Trafikte bu kamyonlardan TIR’lardan canımız yandı. Gencecik insanlarımızı toprağa verdik. Tek isteğim, trafik polislerinin hızlı giden kamyonlara, TIR’lara, otobüslere önem vermesi. Umarım bu kaza son olur. Bizim canımız yandı, inşallah bundan sonra kimsenin canının yanmaması en büyük dileğimizdir”dedi.

‘Cezalar yüksek ama caydırıcı değil’

Hafriyat kamyonları sürücülerinin ormanlara moloz çöplüğü muamelesi yaptığını söyleyen Çevre Mühendisleri Odası Genel Sekreteri Cevahir Efe Akçelik, şunları söyledi:

“Bu tip alanlara döküm yapmak orman varlığını, ekosistem dengesini ve yeraltı su kaynaklarını ciddi şekilde tehdit ediyor. Ayrıca yol kenarlarına dökülen hafriyat gece trafik risklerine de yol açıyor. Hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atığı denetimleri İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından yürütülmekte. Cezalar oldukça yüksek ancak caydırıcı değil. Kaçak dökümün yapıldığı yerler genellikle ormanlık alanlar. İBB muhtemel kaçak döküm alanlarına kamera yerleştirdi ama engel olunamıyor. İzinli kamyonların çoğunda GPS sistemi var. 2016’da 845 araca daha sistem takılmış. Bu sistem ile kamyonlar izlenebiliyor. Ancak yol kenarlarına döküm yapanlar genelde standarda uymayan, sistem olmayan ufak kamyonetler. Bunların mutlaka takip edilip, sisteme dahil edilmesi gerekir. Ancak o kapasitede hafriyatı taşımak maliyetli geleceğinden yine çözüm olmayabilir. Bunun çözümü de ara depolama sahaları kurulmasıdır.”

‘Daha kaç kişinin ölmesi gerekiyor’

Kadıköy Göztepe’de bariyerleri aşan beton mikserinin neden olduğu kazaya ilişkin açıklama yapan Kadıköy Belediye Başkanı Aykurt Nuhoğlu, Kadıköy’ün sürekli inşaat kamyonları kazaları ile gündeme geldiğini ifade ederek şöyle konuştu:

“Ülkenin tüm ekonomisini inşaat sektörü üzerine kurar ama inşaatlarla ilgili hiçbir önlem almazsanız olacağı budur. Geçtiğimiz yıl Suadiye’de seyir halindeki kamyondan betonların düşmesi sonucu yolda yürüyen Ayşe Altın isimli bir Kadıköylü hayatını kaybetmişti. Caferağa’da genç bir kızımızı kaybettik. Şimdi de yola beton mikseri devrildi. Şehrin ortasında böyle bir şeyi kabullenmek mümkün değil. Biz belediye olarak cumartesi ve pazar günleri hafriyat kamyonlarının çalışmasını yasakladık. Bunun dışında belediye olarak bu kamyonlara ceza yazma yetkimiz bile yok. Bu kamyonların trafikte denetlenmesi için defalarca çağrı yaptık. Değişen hiçbir şey yok. Bu kamyonların hızlarının, seferlerinin denetlenmesi ve gerekli işlemlerinin yapılması için daha kaç kişinin ölmesi gerekiyor?”

Döküm ücretleri 3 TL’den başlıyor

İBB iştiraki İSTAÇ tarafından işletilen döküm alanlarının ücretleri ise şöyle:

- Kantarlı sahalar: Silivri 3 TL,
Bolluca 4 TL, Çiftalan 4 TL,
Arnavutköy 4 TL, Ömerli 6 TL,

- Kantar bulunmayan sahalar: Şile Avcıkoru (Kırkayak 115 TL, TIR 140 TL), Şile Sahilköy (Kırkayak 70 TL, TIR 90 TL), Sultangazi (Kırkayak 170 TL, TIR 230 TL)

Yasak olan saatlerde de sokaktalar

Saat 06.00 ile 10.00, akşam 16.00 ile 22.00 arasında trafiğe çıkmaları yasak olan hafriyat kamyonları günün her saatinde karşımıza çıkıyor. İstanbul Şoförler Odası Başkanı Cem Sert de hem hafriyat kamyonlarına hem de beton mikserlerine karşı daha fazla denetleme yapılması gerektiğini belirterek, “Hafriyat kamyonlarında olduğu gibi beton mikserlerinde de saat kısıtlaması var. İyi bir denetlemeyle bunun önüne geçilebilir” dedi.