‘La Boheme’ nasıl kurtulur?

Zorlu Center PSM’de 18-24 Ocak tarihleri arasında dört temsil olarak sahnelenen ‘La Boheme’ operası üzerine çıkan tartışma sürüyor. 14 Ocak’ta Genç Sesler Platformu adlı Facebook sayfasında Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Devlet Konservatuarı, İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuarı ve Haliç Üniversitesi Konservatuarı Opera Bölümü öğrencileri ve mezunları imzasıyla bir metin yayımlandı. Metinde Royal Opera House prodüksiyonuyla sahnelenen operada sahne alacak koronun Masis Aram Gözbek şefliğinde amatör bir koro olması eleştirildi. Ayrıca birçok disiplinde uzun yıllar eğitim alan, operayı profesyonel anlamda icra eden kişilerin mali nedenlerle hiçe sayıldığı vurgulandı. Deneyimli rejisör Yekta Kara da, 12 Ocak’ta attığı bir tweet’te “Orkestra da amatör. Zorlu’nun yaptığı opera sanatına hakaret!” diyerek temsili eleştirdi. Kültür sanat camiasında büyük yankı uyandıran bu iddiaları, tartışmanın taraflarına sorduk.

Yarı yolda bıraktılar

n CEM MANSUR ORKESTRA ŞEFİ: Devlet Operası, prodüksiyonu yarı yolda bıraktı. Şimdi, sanki kendileri projeden uzaklaştırılmış izlenimini vermekteler. Bunu, genç ve yetenekli müzisyenleri incitecek şekilde yapıyorlar. Teklifi ilk aldığımda, İDOB orkestrası ve korosuyla çalışılacağı bildirildi. Bir süre sonra, bütçe dahil her konuda anlaşma sağlanmış olmasına rağmen operanın prodüksiyondan tamamen çekildiği bildirildi. Provalara birkaç hafta kala kendimizi orkestra, koro, çocuk korosu, figüran, korepetitör ve üç önemli karakteri oynayacak sanatçılarımızın olmadığı bir durumda bulduk. Devlet Operası ile anlaşmaya varılan bütçe içinde projeyi gerçekleştirmenin yollarını aradık. ‘La Boheme’i kurtarmak için, daha önce İtalya’da Puccini operalarını çalmış ve büyük övgü almış Türkiye Gençlik Filarmoni Orkestrası üyelerinin çoğunlukta olduğu bir orkestrayla yola çıktık.

Amatör yer almadı

n RAY CULLOM- ZORLU PSM DİREKTÖRÜ: Devlet Opera ve Balesi en başından beri bu işin içindeydi. Zorlu PSM ve DOB, ‘La Boheme’ operasını birlikte seçtiler, temsiller ikisinin de programında yer alacaktı. Zorlu Royal Opera prodüksiyonunun, başrollerdeki sanatçıların, opera yönetmeni ve tasarımcılarının, pazarlamanın, sahnenin ve tüm teknik ve prodüksiyon ekibinin masraflarını karşılayacak, İDOB ise orkestra ve koroyu sağlayacaktı. ‘La Boheme’, mayıs başında bir Zorlu PSM ve İDOB ortak yapımı olarak bildirildi, ancak İDOB sonbaharda operada yer almayacağına karar verdi ve sanatçılarını da rol almamaya yönlendirdi. Sahnedeki ve orkestradaki her sanatçının ücreti verildi, o bakımdan bu operada hiçbir ‘amatör’ yer almadı.

Anlaşmamız olmadı

n ŞAMİL GÖKBERK-İDOB GENEL MÜDÜRÜ: Zorlu’yla bu konuyu eylül ayında görüştük ve birçok bakımdan anlaşamadık. Onların ortaya koyduğu şartlar bizi tatmin etmedi ve anlaşamadığımızı söyledik. Tekrar konuşmak istenirse bu konuşmanın Zorlu’nun üst düzey yönetimiyle olacağını bildirdik. Bize hiçbir dönüş olmadı. Son anda onları ortada bırakmış olmamız söz konusu değil, bu konuşma eylül ayında oldu. Dolayısıyla ortada hiçbir yazılı, hatta sözlü anlaşmamız yok Zorlu’yla. Mali şartlarda anlaşamadık. Masraflar çıktıktan sonra gişe gelirinin yarı yarıya paylaşılacağı iletildi. Biz de bu masrafları iletmelerini istedik. Maliyet çok yüksek, salonun tamamı satılsa bile biz borçlu çıkıyorduk neredeyse. Sanki anlaşma istenmiyormuş gibi bir hava yaratıldı. Sonradan tercih edilen koro ve orkestra ile ilgili bir fikir belirtmem doğru olmaz.