Tahir Canan 30 yıl 6 aydır cezaevinde

Bugün Meclis’te bir insan hikayesi anlatılacak. Bırakın yaşaması, dinlemesi bile zor bir hayat hikayesi. 58 yıllık ömrünün 30 yıl 6 ayını cezaevinde geçiren Tahir Canan’ın hikayesi.
Babası ilk hapse girdiğinde 1 yaşında olan, bugün 33’ünü süren İlhan Canan ve CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, TBMM Basın Salonu’nda anlatacaklar hukukun karanlık koridorlarında yolunu bulamayan bu hikayeyi.
1979 ortaları, 12 Eylül öncesi... Canan, Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu (THKO) geleneğinden bir devrimci. THKO kendini feshetmiş, Türkiye Devrimci Komünist Partisi (TDKP) kurulmak üzere. Gaziantep’te karısı ve üç çocuğuyla oturduğu mahallede sağ görüşlü iki kişi öldürülüyor.
25 Mayıs 1979 günü polis alıp götürüyor Tahir Canan’ı, “siyasi amaçla adam öldürdün” diyorlar. Bitmek bilmeyen işkencelere rağmen kabul etmiyor suçu ama onu dinleyen kim.

Çocukları onsuz büyüdü
Bu sıralarda başka bir örgütten kişiler üstleniyor cinayetlerden birini, tutuklanıp cezaevine konuluyorlar. Tahir Canan da aynı suçtan yargılanıp 36 yıla hüküm giyiyor.
Dört duvar arasına girdiğinde bir eşi ve en küçüğü bir yaşında üç çocuğu var. Gaziantep’in Karşıyaka mahallesinde terzilik yaparak geçiniyor. Hapse girdikten sonra boşanıyor, üç çocuk babaannelerinin yanında büyüyor. Canan’ın Gaziantep’te başlayan cezası, Adana ve Mardin cezaevlerinde devam ettikçe aile de oradan oraya sürükleniyor onunla birlikte. Nerede olursa olsun yalnız bırakmıyorlar babalarını.
Tam 12 yıl sonra şartlı tahliye yasası çıkıyor ve küçük oğlu İlhan ancak 13 yaşındayken günışığında görebiliyor babasını. İlk kez bir “babası oluyor.” Çocuklar için de zor, Tahir Canan için de...

Dördüncü çocuğu 18’inde
Kendine yeni bir hayat kurmaya başlıyor yavaş yavaş. Gülnigar Canan’la evleniyor, yeniden bir ailesi oluyor. Bir de müjde alıyor: Dördüncü çocuk yolda. Onun büyüdüğünü doya doya izlemenin hayallerini kuruyor. Ne var ki hayat molası ancak iki yıl sürebiliyor.
Yıl 1993... Yine bir mayıs günü Malatya’da bir akraba ziyaretindeyken gözaltına alınıyor. Bu kez suçu Türkiye Devrimci Komünist Partisi (TDKP) üyesi olmak. Bütün kabuslar geri geliyor. Gözaltı, işkence, mahkeme, 12.5 yıl hüküm... Yine dört duvar, yine beklemek.
O içerideyken doğuyor dördüncü çocuğu İmran Kaya... Babasını cezaevi dışında hiç görmeyen, 18 yaşında bir genç bugün.
İkinci tutuklamayla birlikte şartlı salıverme yasasıyla tahliye olduğu infazı da yanıyor Tahir Canan’ın. 36 yıllık ceza geri dönüyor ve hüküm veriliyor: Önce 12.5 yıl, ardından infazı yanan 36 yıllık ceza yatılacak. Sanki biri “Dünya yıkılsa bu adam özgür kalmayacak” kararını veriyor.

Her gün rekorunu yeniliyor
Çocukları büyüyor, birer yetişkin oluyor, doğumunu görmediği İmran Kaya 18’ine giriyor, “12 Eylül’le hesaplaşacağız” deniyor, Mehmet Ali Ağca tahliye ediliyor, Ogün Samast 22 yıl 10 aya, Cem Garipoğlu 24 yıla hüküm giyiyor; Tahir Canan hapiste kalmaya devam ediyor. Tam 30.5 yıl.
İçeride okuyor, yazıyor, tahtadan abajurlar yapıyor, şallar örüyor. Ve bekliyor.
Avukatı Yıldız Koluaçık’a göre Türkiye’de en uzun süre cezaevinde kalan kişi olan Tahir Canan, her gün kendi rekorunu egale ediyor.


Üç ayrı mahkemeden üç farklı tahliye tarihi

Şu anda Bandırma Cezaevi’nde yatıyor Tahir Canan. Cezaevinde ne yapılır? Gün sayılır. Tahir Canan da ailesi de gün sayacaklar ama neye göre. Farklı cezaevlerinden gelen üç ayrı kağıt var ellerinde; birinde “2013’te çıkacak” diyor, birinde 2016’da, diğerinde 2025. Aile defalarca yeniden yargılanma talebinde bulunsa da sonuç alamıyor.
Avukat Yıldız Koluaçıkın hesabına göre, müvekkilinin 2011 yılında tahliye edilmesi gerekiyor. Çünkü 2003 yılında 12.5 yıllık hapis cezası bütün sonuçlarıyla birlikte kaldırıldı.
36 yıllık ilk mahkumiyetinin aynen infazı söz konusu olsa dahi, infaz süresi kanuna göre 30 yıl.
Mahkemelere yapılan başvuruların tamamı reddedildi bugüne kadar. Ve aile AİHM’e gitti. Oğlu İlhan Canan, aldıkları tek cevabın babasının cezaevindeki iaşe masraflarının talep edilmesi olduğunu söylüyor. Bu da ayrı bir dava devletle Canan ailesi arasında.
AİHM süreci devam ederken aile canla başla seslerini duyurmak için uğraşıyor. Bundan önce 3 Kasım’da İstanbul Milletvekili Levent Tüzel Canan’ın tahliye talebini Meclis’e taşımıştı. Şimdi CHP Milletvekili Veli Ağbaba, Canan ailesinin sesi olacak.

33 yıldır adalet arıyorum

Dün bianet.org’da Tahir Canan’ın bir mektubu yayımlandı. “İşlemediğim cinayetlerin faili haline getirildiğim için tam 33 yıldır adalet arıyorum” diye başlıyordu mektup:
“Hakkımda verilen ceza bütün sonuçlarıyla kaldırıldığı halde, adli sicilden de çıkarmış olmasına rağmen mahkeme kararı uygulanmadığı için adalet arıyorum. Ve uygulanmayan mahkeme kararlarını uygulayacak Adalet Bakanı arıyorum.
Nasıl ki Fransa adaleti Dreyfus davasıyla ağır yaralar almış ise Türkiye adaleti de umut ediyorum ki, Tahir Canan davasıyla yara almaktan kurtulamayacak. Tıpkı, 17 bin faili meçhul gibi, idamlar gibi, toplu mezarlar gibi, köy yakma-boşaltma gibi, Türk hukuk sistemi Tahir Canan davası vb. davalar nedeniyle hep sorgulanacak!”