Türkiye'nin 3 sorunu

Halkın yüzde 31.6'sı düzenli olarak namaz kılıyor.
• Yaş yükseldikçe 'Muhafazakârım' diyenlerin oranında önemli artış görüldü.
• SP seçmeninin yüzde 86,7'si, AKP seçmeninin ise yüzde 45.6'sı düzenli namaz kıldığını söyledi.
• Eğitim ve sosyal statü yükseldikçe namaz kılanların oranında düşüş göze çarpıyor.
• Çalışanların yüzde 19'u düzenli namaz kılıyor, yüzde 25.2'si cuma namazına gidiyor.
• Kürt sorunu, Güneydoğu Anadolu'da yüzde 27.2 ile en önemli 3. sorun.
• Türban sorunu, AKP seçmeninin yüzde 15.3 ile en önemli gördüğü 6. sorundur.
• 1993'te birinci, 1999'da ise en önemli ikinci sorun olan terör, şimdi 12. sırada.
• 1993'te işsizliği en önemli sorun olarak görenlerin oranı yüzde 21'di, şimdi yüzde 62.4.

---

---

Denekler "Siz kendinize muhafazakâr diyebilir misiniz?" sorusunu, "muhafazakâr" sıfatına yükledikleri anlama göre cevaplamışlardır. Deneklerin yüzde 16.5'i soruyu anlamadığı, durumunu tanımlayamadığı veya istemediği için cevap vermemiştir. Her 100 denekten 48'i, tümüyle veya kısmen kendini "muhafazakâr" olarak tanımlamış, yüzde 36'sı "Muhafazakâr değilim" demiştir.
Yaş yükseldikçe "Evet" diyenler, eğitim arttıkça "Hayır" diyenlerin oranı yükselmektedir. CHP'lilerin yüzde 65'i, AKP'lilerin yüzde 21'i muhafazakâr olmadığını söylemiştir. Bu oran GP'de 40, DEHAP'lılarda 45, MHP'lilerde 27'dir.
Denekler ekonomik kriz, işsizlik ve eğitim sorununu öne çıkarmaktadırlar. 2000'in başından bu yana; işsizliği, eğitimi ve sağlığı "3 sorun" arasına katanların oranında önemli artış olmuştur. Ekonomi, oranı artmasa da birinciliği korumaktadır. Terör, 1993'te yüzde 77 ile ilk sırada iken, bugün arka sıralarda kalmıştır. Türbanı 3 sorun arasında sayanların oranı, yüzde 2.6'dan (1999) yüzde 9'a yükselmesine rağmen, bu sorun listede 7'nci sıradadır. Araştırmada gözlenen, "türban çoğunluğun sorunu değildir" kanısını, bu soruya verilen cevaplar da desteklemektedir.
Bu araştırmanın ancak bazı sonuçları Milliyet'te yayımlanabilmiştir. Bulguların bir kısmını ve nüfus olarak karşılıklarını, yaklaşık sayılarla özetlemek istiyorum:

DEĞERLENDİRMELER
• 17 yaşından büyük 22 milyon kadının, yaklaşık üçte ikisi, 14 milyonu, evinden dışarıya çıktığında başını bir giysiyle kapamaktadır.
• Başını örten 14 milyon kadının 11 milyonu, başına örttüğü giysiyi "başörtüsü" ya da "eşarp", 800 bini ise "türban" olarak adlandırmaktadır. 2 milyon kadın, "yöresel örtü" ile başını kapattığını, 270 bin kadınımız çarşafla örtündüğünü söylemektedir.
• Köy ve kentlerimizdeki 15 milyon hanenin 10 milyondan fazlasında, dışarı çıkarken başını örten en az bir kadın var.
• 4 milyon 500 bin bekâr kadının (Araştırmamızda toplam kadınların yüzde 21'i) 1.5 milyonu başını örtmekte, 3 milyonu örtmemektedir.
• Başını örtenler ve örtmeyenlerin çoğunluğu "türban"ı "sorun olarak" görmemektedir. Yetişkinlerin (42-44 milyon kişinin) en çok 6 milyonu için ülkemizde "türban sorunu" vardır.
• Başını örtme konusunda, eğitim ve gelir düzeyi önemli belirleyicidir. Başın örtülmesine, türbana, resmi törenlere türbanla katılmaya bakış, eğitim ve gelir düzeyine doğrudan bağımlıdır.
•
SONUÇ OLARAK...
Her araştırma gibi, yayımladığımız çalışmanın da, hataları ve eksikleri vardır. Bulgular, kesin veriler olarak değil, yaklaşık değerler olarak değerlendirilmelidir. Kabaca söylersem, bu araştırmada varılan sonuçlar, 600-800 bin kişiden fazla olan grupların, çeşitli davranış ve yaklaşım farklılıklarını göstermektedir. Sayıları daha az olan gruplarla ilgili veriler istendiğinde, daha geniş örneklemli araştırmalar yapılmalıdır. A&G yöneticisi Adil Gür ve çalışanları ile araştırmayı yürütenler olarak, bize bu olanağı sağlayan Milliyet gazetesine ve gerçekten yakın ilgi gösteren okuyucularına teşekkür ederiz.





CHP Kastamonu milletvekili Mehmet Yıldırım'ın kendisini Atatürkçü ve hafız olarak tanımlayan başörtülü eşi Asiye Hikmet Yıldırım, "Başörtümü seviyorum ama Mehmet'in kariyerine zarar verecekse duruma göre açarım. Sonuna kadar Atatürkçüyüm. Müslümanlığı yaşıyorsak Atatürk'ün sayesinde yaşıyoruz" dedi. Aile içinde hafızlık yaptığını anlatan Yıldırım, türban ya da başörtüsünün yasak olmaması gerektiğini söyleyerek, "Allah insanlar için yasak koymamış. İsteyen istediğini giymeli. Tartışmalar uykularımı kaçırıyor" diye konuştu.
"Atatürk sayesinde Müslümanlığı yaşıyoruz" diyen Asiye Yıldırım, CHP Genel Başkanı Deniz Baykal ile zaman zaman bir araya geldiklerini belirterek, "Kendisini kardeşim kadar severim. CHP'den başörtümle ilgili hiçbir baskı ya da rahatsızlık belirtisi gelmedi" şeklinde konuştu.

'ASIL SORUN İŞSİZLİK'
Siyasilerin türban konusunda dikkatli olması gerektiğini belirten Yıldırım, sözlerini şöyle sürdürdü: "İnsanları bölüyor, parçalıyor. Aile içinde bile sorun oluyor. Oysa Türkiye'nin en büyük sıkıntısı işsizlik. İntihar edenleri gördüm, mutsuzluk var Türkiye'de. Aç sefil insanları gördükçe tüylerim diken diken oluyor."




Tüketim çılgınlığından İslamcıların da nasibini aldığını savunan Bilgi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Başkanı Doç. Dr. Arus Yumul, "Türban Dosyası" kapsamında konuyla ilgili sorularımızı yanıtladı...
Bu, bedenin bir proje olarak algılanmasının sonucudur. Bu algılama, sadece İslami kesimle sınırlı değildir. Bedenini şekillendirme yoluyla kimliği yeniden inşa etme, "geç modernite" olarak tanımlanan bu dönemin bir özelliğidir. "Müslümanlar" da bir adada yaşamıyorlar. Güzellik ürünlerine, giyim kuşama ilgisiz kalamıyorlar.
Dinin bir anlamda 'özelleştiği', kişisel yorumların dini pratikleri etkilediği bir durum söz konusu. Kuran'da ne şekilde örtünüleceği konusunda herhangi bir hükmün bulunmadığını söyleyenlerden tutun, tek tip bir örtünme biçimi olduğunu iddia edenlere kadar geniş bir yorum skalası mevcut. Siz bu yorumlardan yaşam tarzınıza en uygun olanı seçiyorsunuz.

'DİN DE ÖZELLEŞİYOR'
Bu oldukça normal bir davranıştır. Türbansız genç kızların bu tip hareketleri toplumun bir kesiminde artık sorgulanmaz iken, sadece İslami kesim için sorgulanması mercek altına alınmalıdır.




TBMM Milli Eğitim Komisyonu Başkanı Tayyar Altıkulaç'ı TBMM'de ziyaret eden İlahiyat Fakültesi öğrencileri, final sınavlarına türbanla girmek istediklerini belirterek yardım istedi. Altıkulaç ise öğrencilere duygusal davranmamaları ve başlarını açarak sınava girmeleri telkininde bulundu. "Eylem yapın, hakkınızı arayın, direnin" demenin kendi tarzı olmadığını ifade eden Altıkulaç, "Bu tercihi yapmak durumunda olan öğrenci, benim kızım olsaydı ve bana ne yapması gerektiğini sorsaydı, ona evde oturmasını değil, okumayı tercih etmesini söylerdim" diye konuştu. Türbanın kamuoyunda tartışılmasını "sakıncalı" bulduğunu belirten Altıkulaç şunları söyledi:

TAVİZ VERİLMEDİĞİNE GÖRE...
"Doğrudan bireyin tercihi ile ilgili olan başörtüsü konusu ne yazık ki, bu ülkede anlaşılmaz bir sorun haline gelmiştir. Yetkililer, tavizsiz tutumlarını sürdürdüğüne göre öğrenciler, ya başlarını açıp derslere girecekler ya da gidip evlerinde oturacaklar."

Türkiye'nin "sarmısakçı milletvekili" olarak tanıdığı Mehmet Yıldırım, eşinin başörtü takması, kendisinin ise CHP'den milletvekili olmasını şöyle açıkladı: "Sosyal demokrat dindarım, inançlıyım. Türkiye'nin ve CHP'nin buna ihtiyacı var..." Hz. Muhammed'in de sosyal demokrat olduğunu söyleyen Yıldırım, şöyle devam etti: "Sosyal demokrasi inanç dünyası ile çatışmıyor, çakışıyor."

ATATÜRK OLMASAYDI...
Atatürk ile Hz. Muhammed arasında çatışma var gibi göstermenin haksızlık olduğunu anlatan Yıldırım, "Hz. Muhammed dünya insanlığı için, Mustafa Kemal Türk halkı için velinimet, Allah'ın lütfu. Mustafa Kemal olmasaydı minarelerimizde ezan okunamayacaktı. O, Türkiye'de cuma hutbesi okuyan ilk devlet başkanı" diye konuştu.

23 Nisan resepsiyonunda yaşanan krize de değinen Mehmet Yıldırım, resepsiyonun protesto edilmesinin de, Münevver Arınç'ın türbanla katılmak istemesinin de doğru olmadığını belirterek, kamusal alan kurallarına herkesin uyması gerektiğini vurguladı. Türban ve başörtüsünün farklı olduğunu, türbanın siyasal simge olarak kullanıldığını söyleyen Yıldırım, "Asıl beyindeki örtüyle uğraşmalı" dedi.

ARAŞTIRMA, 3 - 5 Mayıs 2003 günleri arasında Türkiye'nin 7 coğrafi bölgesinde, 38 il ve 128 ilçeye bağlı 157 mahalle ve köyde, 18 yaş ve üstü seçmen nüfusunu temsil eden 927'si kadın toplam 1881 denekle hanede yüz yüze görüşme metoduyla yapılmıştır. Örneklemin seçilmesinde çok aşamalı - tabakalı - tesadüfi yöntem, görüşülecek deneklerin belirlenmesinde ise, cinsiyet ve yaş kotası uygulanmıştır.

38 İLDE YAPILDI
Araştırma sonuçları gerek sahada, gerekse bilgisayar ortamında çeşitli kontrollere tabi tutulmuş, elde edilen bulguların tutarlılığı gözlemlenmiştir. Araştırmanın hata payı güven sınırları içerisinde eksi - artı yüzde 2'dir. Çalışmanın yürütüldüğü 38 il şöyledir: Adana, Adıyaman, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Çorum, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Elazığ, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Giresun, Hatay, İçel, İstanbul, İzmir, Karabük, Kastamonu, Kayseri, Kırklareli, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Nevşehir, Osmaniye, Rize, Sakarya, Samsun, Sivas, Trabzon, Uşak ve Van.

YARIN
• İslamcı yazar Nazife Şişman'ın türban konusundaki çözüm önerisi ne?
• Boğaziçi Üniversitesi'nde öğrenim gören tesettürlü kızlar, neden İslamcı partilere oy vermedi?
• Hollanda İşçi Partisi milletvekili Nebahat Albayrak, oradaki durumu anlattı.




GÜNCEL