Yol projesinin merkezindeler

Dünyanın en hızlı büyüyen ekonomisi Çin Halk Cumhuriyeti, küresel ticaret dengesini değiştirecek Kuşak ve Yol Projesi’ni açıkladığı 2014 yılından beri büyük atılım içinde. 1.4 milyar insanın yaşadığı yaklaşık 10 milyon kilometrekarelik yüzölçümüyle dünyanın üçüncü büyük ülkesi Çin, demografik yapısından kaynaklanan iş gücü potansiyelini üretime dönüştürmeyi başarırken, Batı ülkelerinin gösterdiği bilimsel gelişmeyi de yakalayarak özgüven sağladı.

İkinci Dünya Savaşı öncesinde başlayan ve 8 yıl süren Japon işgalinin ardından 1949 da ülkeyi adeta yeniden yaratan Mao Zedong’un küresel güç olma yönünde ortaya koyduğu hedeflere inanan Çinliler, üretimden gelen üstünlüklerini iyi şekilde kullanıyor. Mao’dan sonra yönetime gelen en başarılı devlet başkanı gösterilen Şi Cinping’in ortaya koyduğu İpek Yolu Ekonomik Kuşağı ve 21’inci Yüzyıl Deniz İpek Yolu yani Kuşak ve Yol Projesi; 65 ülkede 3 milyar insanı ilgilendiriyor. Sadece Çin’de üretilen ürünlerin batı dünyasına ulaştırılması anlamına gelmeyen inisiyatif ile turizmden sinemaya, sanayiden yüksek teknolojiye kadar 100’e yakın iş kolu küresel alanda kendini gösterecek. 2200 yıllık tarihi ipek yolunu modern anlayışla yorumlayan Kuşak ve Yol Projesi’nin merkezinde ise Uygur Türklerinin çoğunlukta olduğu Sincan Uygur Özerk Bölgesi yer alıyor.

Uygur Vali, ÇKP’li sekreter

34 idari ve 5 özerk bölgenin en büyüğü Sincan’da 12 Milyon Uygur yaşıyor. 56 etnik gruptan insanın oluşturduğu ülkede en büyük etnik topluluk Uygurlar’ın nüfusu 20 milyon civarında. Başkent Urumçi’den yönetilen özerk bölgenin valisi seçimle göreve gelen Uygur Şöhret Zakir. Pekin’in atadığı Çin Komünist Partisi Sekreteri Chen Quango’nun idaresindeki bölgede, Han sülalesinden gelen Çinliler, Kazak, Kırgız ve Müslüman Çinlilerden oluşan Huiler de yaşıyor. Dünyanın en eski ticaret hattı İpek Yolu’nu günümüz dünyasına modernize etmeyi ülke hedefi haline getiren Çin’in büyük önem verdiği bölge, ÇKP Sincan Meclisi kararlarıyla yönetiliyor. Yerel Meclis, Ulusal Halk Meclisi ve Çin Siyasi Danışma Meclisi idari yapılanmada kullanılıyor. Bölge ayrıca 8 ülkeye sınır.

Hedef 180 milyon turist

1992’de aşırı din temelli terör olaylarının önüne geçmek için polisiye tedbirlerin artırıldığı bölge, son 32 ayı olaysız geçirdi. Polis ve karakol sayısı fark edilir şekilde arttırılırken, dijital ve elektronik tedbirler yaşamın her alanına uygulanıyor. Gezmeyi çok seven Çinli turistlerin bölgeye gelmesi için teşvik edici programlar hazırlanırken, 2019 yılı için 180 milyon turist hedefleniyor.

13 yaşındayken çete tarafından kaçırıldı

Etnik sorunlarla adını duyuran Sincan Uygur Özerk Bölgesi, Kuşak ve Yol Projesi’ndeki merkezi konumuyla sürekli batı medyasında yer alıyor. Uygurların ailelerinden kopartılarak toplama kampı benzeri yerlerde kötü muameleye uğradığı iddialarına yönelik harekete geçen Çin, böyle merkezlerden iki tanesini incelememize şeffaflıkla izin verdi. Akesu kentindeki merkez, çeşitli kabahatlerden dolayı getirilen 317 Uygur’dan oluşuyor. Merkezde 1 yıllık eğitim programında ki en ilginç isim Patigu Yisila. 27 yaşındaki Yisila, 13 yaşındayken hırsızlık çetesi tarafından kaçırılarak sokaklara bırakılmış. Han Çinlilerinin hep kötü olduğu konusunda yönlendirilen Yisila, suç şebekesinin talimatıyla hırsızlık yapmış. İki kez evlendirilen genç kadın geçtiğimiz yıl ailesinin desteğiyle çetenin elinden kurtularak eğitim merkezine getirilmiş. Devlet korumasındaki Yisila, “2005 yılında henüz çocukken, sokakta oynarken çetenin eline düştüm. Dövüldüm ve suça zorlandım. Her zaman Uygurlar’ın Müslüman, Çinlilerin kafir olduğu söylenerek suç işletildim. Burada yeni bir hayata hazırlanıyorum. 11 yaşındaki kızım Aliya’ya aşçılık yaparak bakacağım” dedi. Hotan’da ki eğitim merkezinde veterinerlik eğitimi alan Mehmet Mecidi’de benzer duygularla karşımıza çıkıyor. Dedesinin aşırı din yönlendirmesiyle kızını dövdüğü ve okula göndermediği için buraya getirildiğini söyleyen Mecidi, “9 aydır eğitimdeyim. Anayasa, hukuk ve toplum kurallarını öğrendim. Tüm çocuklarımı en iyi okullara göndereceğim. Anladığım tek iş olan hayvan bakımını da öğrenmeye çalışıyorum” dedi. Merkez müdürü Rebigiuli Remtula ise, “Ulusal din, hukuk, meslek eğitimi, aşırı dincilikten arınma eğitimleri veriyoruz. Sınavı geçen her Uygur, hem topluma faydalı oluyor hem de meslek ediniyor” diye konuştu.

Sokaklarda Uygur türküleri

Urumçi’deki Uygur Müzik ve Dans Topluluğu’nun üyesi You Li, “Dilimizi ve ezgilerimizi rahatça söyleyebiliyoruz. Dans topluluğumuz bin yıllık geleneklerimizi turistlere sunuyor. Ben de dans öğretmeni olup kendi okulumu açacağım günleri bekliyorum” dedi. Urumçi’de ki yerel pazarda yöresel ürünler satılırken, Uygur müzikleri 24 saat yayınlanıyor. Uygurlar, Hotan ve Akesu caddelerinde de etnik müzik ve danslarını sergileyebiliyorlar. Akesu’da ki semt pazarında farklı soy ve kültürden gelenlerin uyumlu birlikteliği gözleniyor.

‘Sincan’ın istikrarı, modern İpek Yolu’nun garantisi’

ÇKP Sincan Uygur tanıtım Ofisi Yetkilisi Li Jie, “Birkaç yıl öncesine kadar Hotan gibi birkaç şehir aşırı dinciliğin merkezindeydi. Pekin yönetiminin bölgeyi Kuşak ve Yol Projesi’nin merkezi ilan etmesiyle birlikte büyük bir kalkınma hareketi başladı. Çünkü Sincan’ın istikrarı, modern ipek yolunun garantisi. Çin’in kara yoluyla dünyaya açılan kapısı bu bölge olacak. Avrasya denilen coğrafyanın da tam merkezinde yer alan bölge, Çin’in batıya açılma kapısı olacak. Ulaştırma, finans, eğitim, sağlık ve kültür başlıklarında küresel bir merkez olması için gerekli yatırımlar yapılıyor. Az gelişmişliğini yakın gelecekte hızlı gelişen bölge olarak değiştireceğiz.