Gece artan uyuşma huzursuz bacak habercisi olabilir

DİDEM SEYMEN- Kendini bacaklarda zonklama, elektriklenme, kaşınma şeklindeki belirtilerle gösteren ve uykuya dalmakta güçlükle birlikte yaşam kalitesini bozan ‘Huzursuz Bacak Sendromu’, stresle etkisini artırabiliyor. Özellikle dinlenme anında rahatsızlık hissini artıran bu hastalıkta çeşitli yaşam tarzı değişiklikleri tedavi yönünde kullanılabiliyor. Medicana Çamlıca Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü’nden Uzm. Dr. Merve Ateş Yalçın, ‘Huzursuz Bacak Sendromu’ hakkındaki sorularımızı yanıtladı.

Huzursuz bacak sendromu nedir? Belirtileri nelerdir?

Sık görülen nörolojik bir hareket bozukluğu olan ‘Huzursuz Bacak Sendromu’, beyinde dopaminin yeterince sentezlenemediği durumlarda, kas fonksiyonları üzerindeki kontrol sistemi azalınca, kaslarda kontrol edilemeyen istemsiz hareketler olarak ortaya çıkıyor. Akşam saatlerinde, özellikle de uzanma veya dinlenme moduna geçince şikâyetler başlar. Özellikle akşam veya gece artan tipik belirtileri şöyle sıralayabiliriz:

*Bacakta zonklayıcı bir ağrı

*Elektriklenme

 *Karıncalanma

*Kaşınma

*Seyirme hissi

*Kalkıp dolaşma ihtiyacı

*Uykuya dalmakta ve sürdürmekte güçlük

*İlerlemiş vakalarda kollarda da istemsiz hareketler ve uyuşma

*Huzursuz bacak sendromu kimlerde görülür?

*Genetik yatkınlık olabilir. (Primer HBS olarak adlandırılır.)

*Demir eksikliği anemisi: Huzursuz bacak sendromunun en sık rastlanan sekonder nedenlerinden biridir. Demir dopamin sentez ve formasyonu için gereklidir ve eksikliğinde normal dopamin üretimi bozulmaktadır.

*HBS, gebelikte en sık görülen hareket bozukluğudur. En sık 3. trimesterda olmak üzere, gebelerin yüzde 11-27’sinde HBS görüldüğü bildirilmiştir. Genellikle gebelik sonlandıktan sonra bir ay içinde semptomlar geriler.

*Böbrek Yetmezliği: HBS ile ilişkisi en iyi bilinen sekonder sebeplerdendir.

*Diabetes Mellitus Tip 2 (DM): DM tip 2, HBS sıklığının arttığı endokrin hastalıklardandır.

*Romatolojik hastalıklar: HBS; Romatoid artrit (RA), Sjögren Sendromu gibi bazı romatolojik hastalıklarda normal popülasyona göre daha sık izlenmektedir. Ayrıca HBS’li hastalarda ekstremite ve eklem ağrısı da görülebilmektedir

*Parkinson, MS gibi bazı nörolojik hastalıklarla birlikte görülebilir.

*Bazı ilaçlar (antidepresanlar, antihistaminikler, bulantı önleyici ilaçlar, antipsikotik ilaçlar) huzursuz bacak semptomlarına neden olabilir.

Kollar da etkilenebilir

*Teşhis nasıl konulur?

Huzursuz bacak sendromu tanısı esasen klinik öyküye dayanmaktadır. Hastaların çoğu semptomlarını ifade etme güçlüğü yaşarlar. Bir kısmı ise bacaklarda yanma, içten gelen kaşınma, iğneleyici-batıcı-ürpertici ağrı ve hareket ettirme ihtiyacı, huzursuzluk biçiminde şikâyetlerini tarif ederler. Semptomların karmaşıklığı ve güç tanımlanır olması tanıyı zorlaştırmaktadır.

Semptomlar genellikle tek bacakta rahatsızlık hissi biçiminde başlar. Hastalığın şiddetli seyrettiği olgularda her iki bacak veya kalçalar, gövde, kollar hatta yüz gibi bedenin diğer bölümlerinde de rahatsızlık hissedilebilir.

Bacaklardaki rahatsızlık hissi istirahatle birlikte başlar, istirahat süresinin uzaması ile belirginleşir. Semptomlar otururken veya yatarken ortaya çıkabilir. Şikayetlerin ortaya çıkması veya hafiflemesi için özel bir vücut pozisyonu yoktur. Polisomnografi adı verilen uyku testi tanı koyulmasına ve HBS şiddetinin belirlenmesine yardımcı olur.

Şikayetler tedavi ile düzelir mi?

* Tedavi kişiye özel planlanır. Öncelikle altta yatan nedeni belirlemek gerekir.  Kanda demir eksikliği başta olmak üzere, folik asit, B12 ve magnezyum düzeyleri kontrol edilmelidir.

* Tedavide fiziksel aktivite ve egzersiz çok faydalıdır. Aerobik egzersizler, germe egzersizleri özellikle gün içinde yapılması önerilir. Akşam saatlerinde ve yatmadan birkaç saat önceye kadar yoğun antrenmanlardan kaçınılmalıdır.

* Stresle belirtiler şiddetlenebilir. Bu nedenle stres yönetimi çok önemlidir. Gerekli durumlarda psikiyatri desteği alınmalıdır.

* Kafein, alkol ve sigara tüketimi sınırlandırılmalıdır.

* Magnezyum takviyeleri (özellikle glisinat, treonat formları) fayda sağlayabilir.

* Tüm bunlara yanıt alınamayan vakalarda dopamin sentezlenmesini artıran çeşitli ilaçlar başlanması gerekebilir