“KOAH ilk evresinde yakalanırsa önlenebilir”

Eğer 40 yaşın üstündeyseniz, “sigara içiyorum, eskisine göre daha kolay yoruluyorum, öksürüyorum ve nefes darlığı çekiyorum” diyorsanız sizde de KOAH (Kronik obstrüktif akciğer hastalığı) olabilir. KOAH hava alışverişimizi sağlayan nefes borularının geri dönüşümsüz olarak tıkanmasıdır. Akciğerlerdeki bu tıkanmalar kana oksijen geçişini azaltarak vücudun oksijensiz kalmasına da sebep oluyor. Böylece KOAH diyabet, kalp yetmezliği, hipertansiyon, osteoporoz, cinsel işlev bozuklukları, depresyon, anksiyete, reflü, ülser, kas erimesi gibi hastalıklara da sebep oluyor. KOAH hastaları ağır evrelerde günlük işlerini yaparken hatta otururken
bile nefes darlığı çekiyor. Hastalar evlerinden dışarı çıkamadığı gibi oda içinde yürümekte bile zorlanıyor.
Dünyada her yıl yaklaşık 3 milyon kişi KOAH nedeniyle ölüyor. Sağlık Bakanlığı verilerine göre KOAH üçüncü en sık ölüm nedeni. Bugün ülkemizde en az 3 milyon KOAH hastası var. 2 milyon kişi ise yakın bir gelecekte KOAH’lı olmaya aday. Ama hastaların sadece onda biri hastalığının farkında. İlk evresinde yakalandığında önlenebilen bu hastalığın en kötü yanı sinsice ilerlemesi.
Bu bilgileri 21 Kasım Dünya KOAH Günü vesilesiyle buluştuğumuz Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği Başkanı Prof. Dr. Mecit Süerdem verdi. Süerdem ile KOAH’ın nedenlerini, belirtilerini, nasıl erken teşhis edileceğini ve tedavisini de konuştuk.

“Sigara içenlerin yüzde 30’unda KOAH çıkacaktır”

Kimler KOAH riski altında?

Sigara içenler. Tarlada çalı yakarken, odun ateşinde yemek, kömür ateşinde tandır ekmeği yaparken organik maddelerin ortaya çıkardığı dumanı soluyan köylü kadınlar. Mesleki olarak toza, kimyasala veya günlük hayatta hava kirliliğine maruz kalan kişiler.

Sigara içen herkes KOAH adayı mıdır?

Sigara içenlerin yüzde 30’unda kesinlikle KOAH çıkacaktır. Kişilerin bu yüzde 30’un içinde olup olmayacağını önceden tespit edebilecek bir tekniğe henüz sahip değiliz.

Hangi yaş aralığında sık görülüyor?

Her gün bir paket sigara içiyorsa 20 yıl, yarım paket sigara içiyorsa 40 yıl sonra
o kişide KOAH gelişir. Ülkemizde KOAH gelişimi 40’lı yaşlarda başlıyor.

“Nefes darlığından şüphelenmek lazım”

Nasıl teşhis ediliyor?

KOAH’ın üç temel semptomu nefes darlığı, öksürük ve balgamdır. Ancak öksürük ve balgam zaten sigara içenlerin yüzde 70’inde var. Bu iki semptoma nefes darlığı da eklendiği zaman hastanın hemen şüphelenmesi gerekiyor.

Erken teşhis önemli mi?

KOAH’ta erken teşhis hayat kurtarıcı! Bunun için 35 yaş üstü kişilerin yılda bir kere spirometre denilen solunum fonksiyon testini yaptırmaları yeterli. Hastalık hafif evrede yakalanır ve hasta bu evrede sigarayı bırakırsa KOAH önlenmiş oluyor. Bunu ihmal ederler ve hastalık ileri evrelere geçerse KOAH geri dönüşümsüz zararlar vererek tedavi edilemez hale geliyor.

Nasıl bir tedavi uyguluyorsunuz?

Tedavide temel unsur risk faktörlerinden uzaklaşmak. Hastalar sigarayı bıraktıktan sonra akciğerlerindeki bozulma yavaşlıyor. İlaçlar sadece nefes darlığı hissini azaltıyor. Hastalara bir de pulmoner rehabilitasyon uygulanıyor. Bu da psikoterapi, beslenme kontrolü ve fiziksel egzersizi içeriyor. n