Küllerinden doğan şehir: Saraybosna

1992-1995 yılları arasında yaşanan Bosna Savaşı’nın ardından yeni yeni ayağa kalkan bir ülke Bosna-Hersek. Yaşanan onca acıya rağmen her geçen gün biraz daha güçleniyor. Güçlendikçe yenileniyor, yenilendikçe dikkatleri daha fazla çekiyor. Öyle ki ülkeye gelen turist sayısı her geçen yıl katlanarak artıyor. Geçtiğimiz yıl Avrupa Birliği üyelik başvurusu da kabul edilince söz konusu yenilenme pek çok açıdan hız kazandı. Adı hep savaşın ardında bıraktığı acılarla anılan ülke şimdilerdeyse AB üyelik için şartlarını tamamlamayı ve tıpkı Eski Yugoslavya’nın bir diğer parçası olan Hırvatistan gibi Avrupa Birliği üyesi olmayı bekliyor.

İşte tam da böyle bir süreçte Cengiz İnşaat’ın davetlisi olarak ziyaret ediyoruz ülkenin başkenti Saraybosna’yı. Cengiz İnşaat, bu yenilenme sürecinin ucundan tutan kurumlardan biri olmuş. Budapeşte’den Adriyatik Denizi’ne inen ve bölgenin “İpek Yolu” olarak anılan C-5 otoyolunun 20 kilometrelik bir bölümünü tamamlayarak ülkeye 6,6 milyar dolarlık yatırımın gelmesine önayak olmuş.

Kurşun izleri arkada bırakılıyor

Peki siyasi ve ekonomik alanda tüm bu gelişmeler yaşanırken ülkenin sosyal hayatı bundan nasıl etkileniyor? İşte bu sorunun cevabını aradık Saraybosna ziyaretimizde. Soğuğa ve yağmura rağmen genç nüfusun hareketlendirdiği sokaklarda kafe ve barlardaki kalabalığı fark etmemek mümkün değil. Gerçi bunda ülkedeki yüzde 40’ı bulan işsizlik oranının payı da var. Ancak ülkeye gelen yeni yatırımlarla beraber bu oranın düşeceği konusunda oldukça umutlu Bosnalı gençler.
Seyahatimiz boyunca bize eşlik eden rehberimiz Furkan da savaşı arkada bırakma eğiliminin gençlerde daha fazla olduğunu söylüyor ve şöyle ekliyor: “40 yaş ve üzerindeki nüfus savaşın tüm etkilerini daha dünmüş gibi anımsarken yeni nesil savaşı hatırlamıyor. Avrupa’daki tüm trendleri takip eden bir yeni nesil var burada. Özellikle kadınlar sosyal hayatta oldukça aktif. Pek çoğu süslerine çok düşkündür örneğin. Bu insanların yarattığı çok güzel bir enerji var.” Furkan’ın söylediğine göre şehirde bugün binin üzerinde Türk öğrenci var. Kendisi de yaklaşık 10 sene önce öğrenci olarak gelmiş ülkeye. Bugün Boşnak bir kadınla evli ve Türkiye’den gelen turistleri ağırlıyor.

Dönüşümün habercileri

Şehrin enerjisini de çehresini de değiştiren önemli yapılardan biri Sarajevo City Center adlı alışveriş merkezi olmuş. 2014 yılında açılan yapı, Alta Alışveriş Merkezi’nin hemen karşısında bulunuyor. Karşılıklı bu iki AVM bulundukları bölgeye hareket getirmiş. Bu merkezler savaş sırasında harabeye dönmüş ve günümüzde olduğu şekliyle muhafaza edilen bir huzurevinden hemen sonra konumlanmış. Havaalanından şehir merkezine doğru giderken önce bu hüzünlü binayla karşılaşıyor ziyaretçiler, sonra da ışıl ışıl dikkat çeken alışveriş merkezleriyle. Bir anlamda ziyaretçilere şehrin dönüşümüne dair önemli bir ipucu veriyor bu tesadüf.

Saraybosna’da yapmadan dönmeyin!

- Başçarşı’yı turlayın: Osmanlı etkisi altındaki Başçarşı, Saraybosna’nın şehir merkezi konumunda. Dolayısıyla mutlaka görmek gerekiyor. Bölgenin sokakları arasında gezerken kendinizi yer yer Edirne’de, yer yer Bursa’da hissedebilirsiniz.
- Boşnak böreği ve cevapi deneyin: Başçarşı bölgesinde karşınıza çıkacak börekçilerden birinde mutlaka Boşnak böreğini deneyin. Balkan köftesi olarak bilinen cevapi de denenmesi gereken lezzetler arasında. Bunun içinse en doğru adres yine Başçarşı’da bulunan Zeljo.
- Zlatna Ribica’ya mutlaka gidin: Şehirde çok sayıda kafe ve restoran var. Dekorasyonuyla dikkat çeken Zlatna Ribica da bunlardan biri.
- Saraybosna Umut Tüneli’ni görün: Kuşatma altındaki Saraybosna’yı havaalanına bağlamak üzere kurulan bu tünel savaş sırasında gıda, insani yardım ve cephanenin şehre ulaşması ve insanların şehirden çıkabilmesi için kullanılmış. Bugün müze olarak ziyaretçileri ağırlıyor.
- Aliya İzzetbegoviç’in kabrini ziyaret edin: Bosna-Hersek’in bağımsızlığa giden süreçte neler yaşadığı hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyenler ülkeye bu süreçte liderlik eden Aliya İzzetbegoviç’in kabrini ziyaret edebilirler.
- Mostar için vakit yaratın: Yaklaşık iki saat süren Mostar yolunu göze almalı ve ülkenin biraz daha güneyinde kalan bu şehri mutlaka görmelisiniz. UNESCO Dünya Mirasları listesinde bulunan köprüsüyle ünlü Mostar’a giderken yolda Blagaj Tekkesi’ne de uğrayabilir, burada Buna Nehri’nin kaynağını görebilirsiniz.

Geceler daha hareketli

Genç nüfusun şehri saran enerjisini biraz olsun deneyimlemek adına şehirdeki onlarca kulüpten birinin yolunu tutuyorum. Daha önce Saraybosna’da bir süreliğine yaşayan bir arkadaşımın da önerisiyle Silver&Smoke isimli kulübe gidiyorum. Şehrin kalbi gerçekten bu kulüplerde atıyormuş, anlıyorum. Hava durumunun da etkisiyle şehir gündüzleri ne kadar kasvetli ve hüzünlüyse geceleri o kadar hareketli. Sanki her şey o kapıların ardında kalıyor.