Derleyen: Betül Topaklı / Milliyet.com.tr - Pek çoğumuzun geleceğini üniversite sınavları belirliyor. Çünkü ileride yapacağımız meslekten evleneceğimiz kişiye kadar hayatımızın en önemli noktaları, bu sınavın sonucuna göre şekilleniyor. Gençler kaderlerini belirleyen bu sınav için ter döküyor dershanelere, kurslara gidiyor ve binlerce soru çözüyor. Üniversiteye giriş sınavları tüm dünyada yapılırken, çok daha zorlusu her yıl Çin'de gerçekleşiyor. "Yüksek sınav" anlamına gelen ve ulusal yükseköğretim giriş sınavı olan Gaokao sınavı, Çin’de üniversiteye girişin tek yolu… Peki bu sınav dünyadaki diğer üniversite sınavlarıyla kıyaslandığında neden bu kadar zor?

10 SAATE YAKIN SÜRÜYOR
Her yıl haziranda yapılan ve iki gün boyunca 10 saate yakın süren Gaokao sınavı, matematik, Çince, yabancı dilin yanı sıra öğrencilerin kariyer hedeflerine göre fizik, kimya, biyoloji, tarih, politika ve coğrafya gibi alanlarında yapılıyor. Ancak zorluk seviyesi lise müfredatının çok ötesine geçiyor. Öyle ki matematik sorularının bazıları üniversite seviyesinde kabul ediliyor. 2019 yılından bu yana 10 milyondan fazla adayın katıldığı GAOKAO sınavlarında, geçen yıl 13,4 milyon aday sınava girerken sadece yüzde 40’ı üniversiteye girebilme başarısını gösterdi.
13,4 MİLYON KİŞİDEN 5 BİN 800’Ü KABUL EDİLİYOR
Çin'de 2 bin 820 yükseköğretim kurumu bulunuyor ve bunlardan yalnızca 115'i, enstitünün eğitim alanındaki mükemmelliğini belirleyen bir program olan Proje 211'e dahil ediliyor. Bu üniversitelere kabul edilmenin, öğrencilerin parlak bir geleceğe sahip olmalarına yardımcı olması bekleniyor. En prestijli “Project 211” üniversitelerinde ise kabul oranı yalnızca yüzde 5 olarak açıklanıyor. Bu da 2024 yılında ilk 115 üniversitenin her birinin, 13,4 milyon başvuran arasından ortalama yalnızca 5 bin 800 öğrenciyi kabul ettiği anlamına gelir. Söz konusu bu sınavda sadece akademik bilgi değil, psikolojik dayanıklılık da büyük rol oynuyor. Ailelerin, okulların ve toplumun baskısı öğrencilerin omuzlarına yükleniyor. Başarılı olanlar parlak bir geleceğe adım atarken başarısız olanlar geri dönüşü zor bir yola giriyor.
Gaokao, öğrencilerin ABD, İtalya, İngiltere gibi ülkelerde de üniversitelere yerleşebilecekleri puanı belirlerken, bu sınav sonucunu geçerli gören okullar arasında Cambridge, Sydney ve Toronto gibi dünyanın en iyi üniversitelerinin de olduğunu düşününce ciddiyet daha da artıyor.

SINAVA HAZIRLANMAK İÇİN OKULU BIRAKANLAR OLUYOR
Gaokao’ya hazırlık süreci çoğu zaman ortaokul yıllarında başlıyor. Öğrenciler haftada ortalama 60 saat ders çalışıyor, öyle ki bazıları okulu bırakıp özel derslere yöneliyor. Uykusuz geçen geceler, ders çalışırken konsantrasyonu artırmak için serum taktırmak, ergen kızların adet dönemlerini sınavdan sonraya ertelemek için doğum kontrol hapı kullanması gibi uç yöntemler uygulanıyor. Bu sınav aynı zamanda ciddi psikolojik baskılarla da anılıyor. Shenzhen’de intihar eden öğrencilerin büyük kısmının sınav stresi altında olduğu bu durumu kanıtlıyor. Çünkü sınavda gösterilen başarısızlık çoğu öğrenci için düşük gelirli işler, aile hayal kırıklığı ve sosyal dışlanma anlamına geliyor.
Sınava hazırlık süreci Çin’de adeta bir endüstri yaratıyor. Gaokao dadıları adı verilen genç mezunlar, öğrencilerle birlikte yaşayıp ders tekrarına yardımcı oluyor. Ancak yemek ve temizlik gibi konularda destek veremiyorlar, esas amaçları moral ve motivasyon oluyor. Aileler sınav günü zaman kaybı olmasın diye lüks otellerde oda tutuyor. Hatta bazı oteller 'başarı paketi' adıyla özel hizmetler sunuyor.
Sınav günü ülkede neredeyse olağanüstü hâl ilan ediliyor. Bazı iş yerleri kapatılıyor, okulların olduğu sokakların etrafında güvenlik önlemleri alınıyor hatta polisler sessizliği ve asayişi sağlamak için devriye geziyor. Aileler heyecanla tüm okul çevrelerini miting alanına çevirdiği için böyle önlemler mecburi olarak görülüyor. Ulaşım içinse özel Gaokao taksileri devreye giriyor. Bazı şehirlerde sınav günü bu taksiler trafiğe öncelikli hakla çıkıyor hatta ücretsiz taşımacılık yapılıyor.

OLAĞANÜSTÜ ÖNLEMLER ALINIYOR
Gaokao sırasında kopyayı önlemek için de olağanüstü önlemler alınıyor. Metal dedektörler, sinyal kesiciler, hatta sınav salonlarını tarayan dronlar devreye giriyor. Öyle ki metal sütyen askısı takanlar sınava alınmıyor. Yasa dışı kopya girişimleri hapis cezasına kadar varabiliyor. Bununla birlikte bazı aileler milyonlarca yuan ödeyerek sahte kimlikle yerine sınava girecek kişiler kiralıyor. Bu durum yakalandığında hem öğrenci hem aile ağır cezalara çarptırılıyor.