Her iki hekimden biri şiddete maruz kalıyor!

Aile Hekimleri Dernekleri’ni tek çatı altında toplayan; Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu /AHEF tarafından, SAĞLIK ÇALIŞANLARINA ŞİDDETE HAYIR konulu basın toplantısı, 17 Nisan Çarşamba saat 10:00’da The Marmara Şişli Otel’de gerçekleştirildi.

Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu’nun ev sahipliğinde, Federasyon’un Yönetim Kurulu Başkanı;

Dr. Murat GİRGİNER’in, İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı; Prof. Dr. Şevki SÖZEN, AHEF Yönetim Kurulu Üyesi, Hukuk ve Mevzuat Komisyonu Başkanı; Dr. H. Şenol ATAKAN'ın konuşmacı olarak katıldığı basın toplantısında hekime ve sağlık çalışanlarına şiddetin dozunun ve sayısının son zamanlarda gelmiş olduğu durum kamu oyuna açıklanarak, aile hekimlerinin sorunları ve aile hekimliği uygulamasındaki temel problemler ele alındı.

Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu (AHEF) Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Murat GİRGİNER, son zamanlarda sağlık çalışanlarına uygulanan şiddetin şeklinin sözel şiddetten fiziksel şiddete dönüşmesinin Türkiye’de sağlık hizmeti sunumunda özveri ile görev yapan hekimlerin çalışma ve görev şevkini kırdığını anımsatan GİRGİNER, yasal düzenlemelerin bir an önce yapılması gerektiğini ifade etti.

“17 Nisan Şehit Dr. Ersin Arslan’ın katledilmesinin yıl dönümüdür!”

2012 yılında görevi başında katledilen Şehit Dr. Ersin ARSLAN ’ın acısını hala taşıdıklarını ve sağlık camiası olarak affedemediklerini ifade eden Dr. Murat GİRGİNER, şunları söyledi:

“Sağlık çalışanlarına uygulanan şiddet affedilemez hale geldi, yasal düzenlemelerin halen yapılmamış olması durumu daha da içinden çıkılmaz hale getirdi. Bizlerin görüşü, sağlık hizmeti alan kişilerin hak ve sorumluluklarını bilmemesi ve yasal olmayan istekleri yerine getirilmeyen kişilerin seslerini yükseltmeleri, şikayette bulunmaları ve bu durumun haklı olarak algılanması ve küçük suçların ceza görmemesi nedeniyle, sağlık çalışanlarına şiddet gittikçe tırmanmaktadır.

İlk yapılması gereken kişilerin hak ve sorumluluklarını bilmelerinin sağlanmasıdır.

Akabinde küçük suçların, küçük sözel şiddetlerin cezasız kalmamasıdır. Ancak bu şekilde büyük suçları engelleyebiliriz. Bu konuda tüm Türkiye’de üzerimize düşen görevleri yerine getirerek şiddeti engellemek için çalışacağız.”

“Aile hekimleri de şiddet mağduru”

Aile hekimlerinin hastaların sağlık sistemiyle ilk karşılaştığı yer olduğunu ifade eden AHEF Başkanı, Aile hekimine şiddetin çoğu zaman sözlü bazen de fiziksel olarak yapıldığını ve bunun en önemli nedeninin halkın sağlık sistemini nasıl kullanacağı hakkında yeterince bilgilendirilmemesi olduğunu ekledi. GİRGİNER şöyle devam etti,

“Aile Hekimleri asli görevlerinin yanı sıra kendilerine adeta bir yedek kuvvetmişçesine başka hekimlerin görevlerinin verilmesi ile eklenen ölçüsüz iş yükleri nedeniyle sağlıkta son yıllarda iyice su yüzüne çıkmaya başlayan şiddet olgusundan günlük pratiğinde en çok etkilenen hekim grubudur. Sağlık çalışanları arasında en kolay ulaşılabilen, yasal olmayan isteklerle en çok karşı karşıya kalan, en çok sözel saldırıya maruz kalan ve en çok şikayet edilen hekim grubu aile hekimleridir. Aslında aile hekimlerinin maruz kaldığı şiddet buz dağının görünmez kısmıdır. Bizce kolay ulaşılabilir hekimlere uygulanan sözel şiddet yapan kişilerin ceza almaması nedeniyle gün geçtikçe dozu ve boyutunu arttırmakta ve ne yazık ki sağlık çalışanlarına fiziksel şiddet olarak gelişmektedir.”

AHEF olarak yaptıkları anket ve araştırma verilerine göre sağlık çalışanlarına sözel şiddetin büyük oranda olduğunu ve kayıt altına alınmadığını söyleyen AHEF Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Murat GİRGİNER konuya ilişkin görüşlerini şöyle dile getirdi:

“AHEF Bilimsel Araştırma Komisyonumuzun Aile hekimleri arasında yapmış olduğu şiddet çalışması ile ulaştığımız verilere göre; katılımcıların %59.6 sının şiddete maruz kaldığı, kadınların daha çok oranda şiddet gördüğü, şiddete uğrayanların %60.8 inin şikayette bulunmadığı, %23.5’i polise/savcılığa, %14.4’ü üst kuruma bildirdiği ortaya konulmuştur. Katılımcıların %98.9 ’u şiddetin arttığını, %98.3’ü şiddetin daha da artacağını düşünmektedir ve %83.7’si kendilerini çalıştıkları kurumda bir şekilde güvende hissetmediklerini belirtmiştir. Saldırı nedeni; saldırgana göre, hekimin istediğini yapmaması (%72. 8), hekime göre ise hastanın uygunsuz isteğidir (%60. 3). Bu yüzdelerin %87 oranında örtüştüğü görülmüştür. Buradan hastaların hekimlerinden uygunsuz isteklerde bulundukları anlaşılmaktadır.”

“Şiddetin nedenleri”

1- Sık sık değişen sağlık mevzuatı, uygulama yönetmeliği ve sisteminin aksayan yanlarının hekimlere yansıması

2- Hasta haklarının çok ön plana çıkarılması, SABİM, 184 gibi hatların gerçek amacı dışında yanlış olarak şikâyet hattı gibi kullanılması. Buraya yapılan haklı haksız tüm şikâyetlerin ön plana çıkartılarak baskı unsuru olarak kullanılması

3- Hekim gelirlerinin sürekli yanlı ve yanlış olarak dile getirilmesi

4- Vatandaşa kendi sağlık sorumluluğunun yüklenmemesi. Bunun tek taraflı olarak hekimlerin üzerinden yürütülmeye çalışılması. Kanun ve yönetmeliklerin halka yeterince anlatılmaması

5- Şiddet uygulayan kişiler için caydırıcı yaptırımlar olmaması, Şiddetin görmezden gelinmesi, sözlü şiddetin önemsenmemesi, hasta psikolojisi denilerek hafifletilme eğiliminde olunması

6- Hekimlerin ve sağlık çalışanlarının artan iş yüklerinden dolayı oluşan İletişim sorunları

7- Medyada sağlıkçıları hedef gösteren, bilinçsizce yapılmış haberlerin çokça yer alması

8- Fazla iş yükü, kapasitenin üstünde hizmet talebi. Hastaların aile hekimliğini tam anlayamamış olması ve sadece ilaç yazıcısı gibi görme eğilimi, Yetkililerin bu konudaki yanlış açıklamaları.

9- Geri ödeme kurumlarının uygulamalarından kaynaklanan sorunların vatandaş tarafından doktora mal edilmesi.

AHEF’ in önerdiği çözüm;

1- Vatandaşa hasta hakları doğru bir şekilde anlatılmalı, haklarının yanında sorumlulukları da hatırlatılmalı ve uyulmaması halinde gerekli cezalar uygulanmalı.

2- Vatandaş bir hekim veya sağlık çalışanı hakkında 184 hattını arayıp ihbar yaptığında, yapılan inceleme ve ön değerlendirmede, ihbar eğer usulsüzse, talebi yasal değilse bu kişi hakkında cezai işlem yapılmalıdır. Adaleti yanıltmaktan, iftira atmaktan dava açılmalıdır

3- Hekimlere yapılan fiziksel şiddet en ağır şekilde cezalandırılmalı ve vatandaş hekime ve sağlık çalışanına sözlü veya fiziksel bir şiddet uyguladığında en ağır cezayı alacağını bilmelidir. Bununla ilgili şiddet kanunu çıkartılmalı ve bir an önce devreye sokulmalıdır.

4- Hekimi hedef gösteren açıklama ve yayınlar medya ve basında yer almamalı, sonucu üzücü noktalara varabilen bu tür açıklama ve haberler yapılmamalıdır.

5- Sağlıkta Şiddet Yasası bir an önce çıkartılmalı ve cezalar caydırıcı olmalıdır.

“Sağlık ve Şiddet Platformu”

Hekime ve sağlık çalışanlarına artan şiddetin birçok nedeni vardır ve bu nedenlerin temeline inmeden, altta yatan sebepleri irdelemeden; güvenliğin artırılması gibi alınacak tedbirlerle şiddeti sona erdirmek mümkün değildir.

AHEF; anlık ve güne ait çözümler yanında, bilimsel ve kalıcı çözümlerin oluşturulmasına katkı vermek, sağlık çalışanları ile ilgili oluşan sosyal algının temellerini araştırmak ve çözümlerin yol göstericisi olmak gibi bir sorumluluk yüklenmiştir.

Meslek örgütü olarak her türlü polemikten uzak, tamamen bilimsel temellere dayanarak mesleğimize ait durum tespitleri yapmayı ve yaygınlaşabilir, sürdürülebilir çözümler üretmeyi asıl sorumluluk olarak görmektedir.

Bu nedenle AHEF; hem nedenlerini hem de çözüm önerileri ile aksiyon planlarını içeren Sağlık ve Şiddet Platformunu oluşturmaktadır. Geniş katılımlı Platformda Bakanlıklar, Meslek Örgütleri, Uzmanlık Dernekleri, üye İl Dernekleri, Sektör Temsilcileri, Medya temsilcileri ve diğer paydaşların yer alacağı ve 36 ay süren bir aktivasyon sağlanacak, sonuçta şiddeti çözeceğimize inandığımız bir süreç yönetilecektir.

Dr. Murat Girginer,

Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu (AHEF) Yönetim Kurulu Başkanı