Özgürlüklerin gökkuşağı

Seattle 1999’dan bugüne dünya siyasi sahnesinde, küreselleşme karşıtı hareketler diye anılan bir hareketler serisi yer alıyor. Washington, Cenova, Prag, Göteborg, Quebec artık sadece arka arkaya sıralanmış kent isimleri değil, dünya üzerinde dolaşan küresel muhalefetin güzergâhı olarak çınlıyor kulaklarda. Bu dönemde hiyerarşinin, merkezi örgütlerin olmadığı, kimsenin kimseyi temsil etmediği, piramit yapıların yerini ağsal yapıların aldığı başka bir direniş biçimi kabul gördü. Seattle sonrası diye anılan süreç sadece yeni muhalefet biçimleri üretmekle kalmadı, alternatif dünya tasavvurlarının arayışına da girdi. Zapatistaların encuentro’larından Halkın Küresel Eylemleri’ne, Dünya Sosyal Forumları’na uzanan toplantılarda dünyanın farklı yerlerinden, farklı kültürlerinden insanlar birlikte siyasileştiler. Dünya çapında, nefes alıp veren bir organizma, bir direniş bünyesi oluştu sanki.
Maalesef Türkiye’den bu direnişlere katılım ve hareketlerin Türkiye’deki karşılıkları sınırlı kaldı. Bu konuda karşımıza çıkan en temel sorunlardan biri yayın eksikliğiydi. İşte son günlerde bu açlığı doyurmak üzere yapılan yayınlar birden arttı. Gelişmeleri takip edebilmek için dikkatle okunması gereken özellikle üç kitap öne çıkıyor: "Küreselleş - me!", "Aşağıdan Küreselleşme" ve "Değişimin Yolu".
"Aşağıdan Küreselleşme", (Aram Yayınları, Çev: B. Kurt, Ş. Özgün, Z. Kutluata, A. Yıldırım) hangi küreselleşme sorusuna odaklanarak yola çıkıyor. Şirketlerin, pazarların ve yatırımcıların yukarıdan küreselleşmesine karşı dünyanın dört bir yanında taban hareketinde yer alan insanların "aşağıdan küreselleşme"sini öneriyorlar. Uygulamaları inceliyor, ulusötesi dayanışmaların gücüne dikkat çekiyorlar. Michael Albert’in "Değişimin Yolu" da (Aram Yayınları, Çev: Orhan Akalın) muhalefeti yatay karakteriyle güçlendirmek için gerekli stratejileri ve yeni eylem ilkelerini tartışıyor. Etkin bir muhalif web sitesi olan Znet’in de editörlüğünü üstlenen Albert, keyifle okunan ve değişimin boyutlarını gösteren denemeler kaleme almış. Yeni Hayat Kütüphanesi tarafından yayımlanan "Küreselleşme! / Küreselleşme Karşıtları Ne İstiyor?" ise yayınevi tarafından derlenmiş ve çevrilmiş makalelerden oluşan bir seçki. David Graeber, Naomi Klein, Starhawk gibi yazarların hareketlerle ilgili çarpıcı yazılarının yanı sıra doğrudan aktivistlerin metinleri ve aktivist gruplarla söyleşiler de yer alıyor. Çok önemli bir eksikliği dolduran kitap, dergilerin yapmadığını yaparak gelişmeleri takip etmek için ihtiyaç duyulan kimi metinleri Türkçeye açmış.
Daha çok pratiği kurcalayan bu kitapların yanı sıra bir de neye karşı mücadele edildiğini hatırlatan, problem kaynaklarını inceleyen kitaplar geldi. Metis Yayınları’nın "Antikapitalist Hareket İçin Kılavuzlar" dizisi öncelikli temaları tek tek ele alan kitaplarıyla hareketlerin gelişimini inceleyen çalışmaları tamamlıyor. Wayne Ellwood’un küreselleşmenin içini dışını ortaya döktüğü "Küreselleşmeyi Anlama Kılavuzu", Lori Wallach ile Michelle Sforza’nın Dünya Ticaret Örgütü’nü masaya yatırdıkları "DTÖ: Kimin Ticaret Örgütü?" ve BM Eski Silah Denetçisi Scott Ritter ile William R. Pitt’in yaptığı söyleşinin kitabı: "Irak’a Savaş" dizinin ilk üç kitabı oldular. Kitapların sonuna eklenen ‘yararlı adresler’ bölümünün de uluslararası dayanışmayı teşvik eden hoş bir tavrı işaret ettiğini söyleyebiliriz.