Ak Parti teklifi tek başına verecek

TBMM İçtüzük değişikliği için Ak Parti ve MHP bu hafta masaya oturmaya hazırlanırken, teklif taslağı da olgunlaştı. 11 asil, 1 yürürlük, 1 yürütme maddesiyle birlikte 13 maddeden oluşması planlanan teklif, anayasa değişikliği düzenlemesinde olduğu gibi sadece Ak Parti’nin imzasıyla TBMM Başkanlığı’na sunulacak.

TBMM Anayasa Komisyonu’nun 11 Temmuz’da görüşmeye başlayacağı teklife ilişkin Ak Parti ve MHP’nin yaklaşımları şöyle:

Herkes konuşsun

AK PARTİ: Genel Kurul gündemine ilişkin partilerin her çalışma günü verebildiği ve üzerine aleyhte iki lehte iki olmak üzere dört konuşmacının 10’ar dakika süreyle söz alabildiği grup önerileri kısaltılacak. Grup önerisi üzerine sadece öneriye veren parti grubundan bir milletvekili 5 dakika konuşabilecek. Böylece yaklaşık 1 saat süren grup önerileri 5 dakika içinde karara bağlanacak. Aynı usulle söz imkanı tanınan Danışma Kurulu önerileri üzerine ise görüşme açılmayacak.

MHP: Bu öneri üzerinde, 2014’teki son çalışmada TV yayını karşılığı tüm partiler uzlaşmaya varmıştı. TV yayını yoksa, diğer partilere de görüş belirtme imkanı verilsin. Her parti 5’er dakika konuşsun. Ya da TV yayını 19:00’da sonlandırılacağına 22:00’de sonlandırılsın.

Para cezası olmaz

AK PARTİ: Tüzük’te yer alan, “kınama cezası” kapsamına “döviz, pankart açmak” da eklenecek. Şahsiyetle uğraşmak, küfür ve hakaret eden ile fiili saldırıda bulunan vekillere para cezası uygulanacak. Bu fiillerde bulunup disiplin cezası alan vekillerin aylık ödenek ve yolluklarından belli miktar kesilecek.

MHP: Döviz pankart eklenebilir. Ancak zaten kınama ve uyarma cezası verilerek vekil cezalandırılıyor. Para cezası doğru olmaz. Genel Kurul’da çoğunluğu bulunan partinin, her istediğinde vekile para cezası kesmesi keyfiyete yol açar.

Vekile söz hakkı

AK PARTİ: TBMM başkanvekillerinin şu anda teamül olarak uyguladıkları görüşmelere geçilmeden önce 15-20 milletvekiline yerlerinden birer dakika söz vermesi tüzük hükmü haline getirilecek. Birleşimi yöneten Başkan, 15 milletvekiline yerlerinden birer dakika konuşma izni verecek.

MHP: Aynen katılım. Teamül içtüzük hükmü haline getirilmiş olacak.

Önemli olaylar

AK PARTİ: Gün içinde grup başkanvekilleri başta olmak üzere önemli bir konuda görüş belirtmek isteyene izin verilmeyecek.

MHP: Deprem, yangın, sel gibi doğal afetler, yoğun şehit haberleri veya büyük trafik kazaları gibi durumlarda görüşmelerin herhangi bir anında konuşma hakkı korunmalı.

Havaleye itiraz

AK PARTİ: Bir milletvekilinin, TBMM Başkanı tarafından kanun tasarı ve tekliflerini komisyonlara doğrudan havalesine itiraz ederek oturum başında Genel Kurul’da konuşması yapması olanağı kaldırılacak.

MHP: Aynen katılım. Bugüne kadar neredeyse kullanılmamış bir hükmün içtüzükte bulunmasına gerek yok.

Düzeltme konuşması

AK PARTİ: Bir milletvekilinin önceki oturumda yaptığı konuşmayı tutanaklara doğru geçirmek amacıyla düzeltme uygulaması kaldırılacak.

MHP: Aynen katılım. Düzeltme ihtiyacı olması halinde yazılı olarak bildirimde bulunması ve tutanağa geçirilmesi yeterli.

Okumaya gerek yok

AK PARTİ: Zaman-dan kazanmak amacıyla meclis araştırma önergeleri, genel görüşme önergelerinin Genel Kurul’da okunması uygulaması kaldırılacak. Bunlar doğrudan elektronik ortamda gündeme alınacak ve vekillere iletilecek. Tasarı ve tekliflerin görüşmelerinde verilen değişiklik önergelerinin veriliş sırasına ve maddeye aykırılığına göre iki kez okunması uygulamasından da vazgeçilecek.

MHP: Aynen katılım. Gelişen teknolojide elektronik ve yazılı olarak gündem vekillere iletilebilir. İki kez okuma da zaman kaybı, zaten vekilin elinde yazılı metin bulunuyor olacak.

Yoklamaya sınır

AK PARTİ: Muhalefetin sık sık başvurduğu yoklama ve karar yeter sayısı istemleri de disipline edilecek. Bir birleşim içinde sadece görüşmelere geçilirken yoklama yapılabilecek.

MHP: Her istenildiğinde yoklama istenmesin ama tasarı ve tekliflerin genel görüşmesi ve maddelerine geçişte veya temel kanunsa bölümlerine geçişte yoklama istenmeli. Bunun için İçtüzüğü’ün “açık oylamanın zorunlu olduğu haller”i düzenleyen 142. maddesindeki hükme “kanun tasarı ve teklifleri” ibaresinin eklenmesiyle otomatik olarak yoklamada yapılmış olur. Karar yeter sayısı aramaları için en az 15 milletvekilinin ayağa kalkması veya yazılı istemde bulunması şartına, yine zaman kaybı yaratacağı için gerek yok.

Usul tartışması

AK PARTİ: Muhalefetin, “usul tartışması” istemiyle çalışmaları engelleme taktiğine karşı da birleşimi yöneten Başkan’a usul tartışması açıp açmama konusunda, “takdir yetkisi” verilmesi de öngörülüyor.

MHP: Usul tartışması açılmasının sadece başkanın inisiyatifine verilmesi doğru olmaz. Muhalefete mensup TBMM Başkanvekilleri’nin yönetiminde usul tartışması konusunda uygulama birliği sağlanamaz. Usul tartışmasında halen uygulanan iki lehte iki aleyhte konuşmacı sayısı bir lehte bir aleyhte düşürülmesi daha doğru.