HADEP kapatılmamalıydı

Ankara, 2003’te Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılan HADEP adına AİHM’ye açılan davayı kaybetti. Kararda, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) örgütlenme özgürlüğüyle ilgili 11. maddesini ihlal ettiğine karar verilirken, davacıların birçok tezi ve yüksek tutarlı tazminat talepleri reddedildi.
Gerekçeli kararın en dikkat çekici vurgusunu ise “Ankara’nın HADEP ile PKK arasındaki ilişkiyi açıklamakta yetersiz kalması” oluşturdu. Anayasa Mahkemesi’nin HADEP’i kapatma ve 46 üyesine siyasi yasak getirtme gerekçesi, partinin “PKK’ya yardım ve yataklık” ettiği iddiasıydı.
Mahkeme’nin Anayasa’nın 68. ve 69. maddelerine daynarak aldığı bu karar üzerine HADEP Genel Sekreteri Ahmet Turan Demir ve 28 partili 2003 ve 2004’te açtıkları davalarla konuyu AİHM’ye taşıdı. HADEP konusundaki kararını dün açıklayan AİHM, Anayasa Mahekemesi’nin kapatma gerekçelerini yeterli bulmadığını net bir şekilde ortaya koydu.
Mahkeme, siyasi partilerle terör örgütleri arasındaki ilişkilerin demokrasi açısından tehdit olarak görüldüğünü vurgulasa da HADEP ile PKK arasında bu tür bağlantının tam olarak kanıtlanmadığından hareketle, kapatmanın “demokratik bir toplumda gereksiz bir uygulama” olduğuna karar verdi.

Batasuna örneği
AİHM, 2009’da açıkladığı Herri Batasuna-Batasuna kararına da atıf yaptı. Mahkeme, İspanya yargısının ETA ile Bask partileri arasındaki ilişkiyi kesin şekilde kanıtladığı için kapatma kararının “kamu düzeni ve güvenliği açısından gerekli” bulunduğunu hatırlattı.
AİHM, Herri Batasuna-Batasuna/ETA ilişkisindeki kesin kanıtların HADEP/PKK ilişkisi için ortaya konulamadığını vurguladı.
Davacılar, inanç ve ifade özgürlüğünün ihlali edildiği, “HADEP’in Kürt partisi olduğu için kapatıldığı”, “kararın ardında MGK’nın olduğu” tezlerini işlemişlerdi. Bu tezler AİHM tarafından reddedildi. Tezlerin geri çevrilmesi, tazminat taleplerinin de davacıların istediği şekilde çıkmasını engelleyen unsurlar arasında yer aldı.
HADEP ve Demir, kapatma nedeniyle Ankara’dan mahkeme masrafları da dahil olmak üzere toplam 28 milyon 714 bin euro tazminat talebinde bulunmuştu. Demir sadece kendisi için 1 milyon 500 bin euro tazminat istemişti. AİHM davacılara mahkeme masrafları da dahil olmak üzere 26 bin 220 euro ödenmesine karar verdi.
Bu arada Adalet Bakanı Sadullah Ergin, gazetecilerin AİHM’nin kapatılan HADEP’in başvurusunda Türkiye aleyhine verdiği kararı sormaları üzerine, gerekçeli kararın henüz ellerinde olmadığını belirterek, Türkiye’de parti kapatma rejimine ilişkin düzenlemelerin problemli olduğunu kaydetti.

‘DTP için emsal olabilir’
BDP Şırnak Milletvekili Hasip Kaplan, kararın DTP için emsal teşkil edebileceğini söyledi. Kaplan, “HADEP’teki suçlamalar, tıpkı DTP’de, daha önceki partilerde olduğu gibi, PKK ile organik bağının olduğu, eylemlerde pankart açıldığı, slogan atıldığı gibi... AİHM net olarak, bunların organik bağın kanıtı olamayacağına karar verdi. Bu yönüyle DTP kararını belirleyecek bir karar oldu. Yani Harry Batasuna tartışmalarını yaşamıştık. Bu kararla bu çöktü” diye konuştu.
ANKARA Milliyet