Mezara kadar fişlemeye Bakanlık ‘dur’ dedi

Milliyet’in, Emniyet ve jandarmanın Adli Siciş Arşivi dışında yıllardır ikinci bir fişleme daha kullandığını ortaya çıkaran ‘Mezara kadar fişleme’ başlıklı manşet haberinden sonra İçişleri Bakanlığı, valiliklere bir genelge göndererek, polis ve jandarmanın adli kolluk görevleri sırasında, vatandaşların kişisel verilerini korumaları talimatını verdi. GBT olarak tanımlanan “kişisel bilgi toplama kaydı” olan vatandaşların bilgileri hiçkimseyle paylaşılmayacak.
İçişleri Bakanlığı Kaçakçılık İstihbarat Harekat ve Bilgi Toplama Dairesi Başkanlığı’nca (KİHBİ) “Bilgi Toplama Kayıtlarının Kullanılması” konusunda 81 il valiliğinin yanısıra Jandarma Genel Komutanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Sahil Güvenlik Komutanlığı’na özel genelge gönderildi. Bakanlık müsteşarı Seyfullah Hacımüftüoğlu’nun imzasıyla gönderilen genelgede, polis, jandarma ve sahil güvenlik birimlerindeki adli kolluk görevlilerinin, vatandaşlara ait kişisel verilerin tutulduğu KİHBİ ve UYAP kayıtlarının kullanılmasında sorunlar yaşandığı belirtildi.

Gizliliğe uyun talimatı
Genelgede, İçişleri ile Adalet Bakanlığı arasında yapılan protokol sonrasında KİHBİ ve UYAP’taki veri tabanlarının adli kolluk birimlerinin kullanımına açıldığı anımsatıldı. Genelgede, uygulamanın başlamasının ardından kişiye özel bilgilerin kullanılmasında, kamu görevlilerinin hatalı davranışlarda bulunduğu ve kişilerin mağdur edildiği yönünde TBMM’ye şikayetler geldiği belirtildi.
Genelgede, kamuoyunda GBT kaydı olarak bilinen “kişisel bilgi toplama kaydı” olan vatandaşların, “Zor durumda bırakılacakları biçimde diğer kişilerden farklı muameleye tabi tutulmamaları, suçlarının açıkça yüzlerine vurulmaması, bu kişilere ait bilgilerin kesinlikle başkalarınca duyulacak şekilde açıklanmaması ve kişiye özel bu bilgilerden mevzuat hükümleri doğrultusunda yararlanırken gizliliğe uyulması” talimatı verildiğine dikkat çekildi. Genelgede, anayasanın devletin görevleri, eşitlikm ilkesi, kişi hürriyetine yönelik hükümleri anımsatılırken, adli ve idari kolluk görevleri yerine getirilirken, bu ilkelerin zedelenmemesi gerektiği vurgulandı.

Genelgede ne deniyor?

Genelgede, KİHBİ ve UYAP Bilgi sistemleri’nde bulunan, insan hak ve özgürlükleri açısından azami dikkat ve özem gerektiren bilgilerin hatalı kullanılmasının engellenmesi ve olası ihmallerin önlenmesi için şu talimatlar verildi:
* Halka açık yerlerde ve yol denetim uygulamalarında “Durdurma ve kimlik sorma” yetkisinin kullanılmasıyla “Önleme araması” kararlarının yerine getirilmesi sırasında, şüpheli, sanık ve hükümlüler hakkında yapılan adli işlem bilgileri, kişinin kendisine veya yanında bulunanlara her ne şekilde olursa olsun söylenmeyecek.
* Bu bilgiler söz veya davranışlar ile ima edilmeyecek, telsiz veya telefondan açık ve yüksek sesle duyulacak şekilde bilgi toplama sorgulaması yapılmayacak.
* Yeterli şüphenin var olduğu durumlar dışında, “Hayatın doğal akışı”na uygun hallerde görevlilerce aranma bilgileri haricinde kişilerin geçmiş suç bilgileri, telsiz veya telefon ile yapılan sorgulamalarda talep edilmeyecek. Talep edilmesi halinde, bilgi toplama görevlileri talebi irdeleyip yanıt verecek.
* Yapılan idari ve adli işlemle ilgili olmaması halinde, kişisel verilerin görüntülendiği bilgisayar sorgu ekranındaki adli işlem bilgileri, üçüncü kişilere verilmeyecek.
* Kişisel verilerin yeraldığı KİHBİ ve UYAP sistemlerini görüntülemek amacıyla kullanılan bilgisayar kod ve şifreleri her isteyen görevliye verilmeyecek.
* Söz konusu kod ve şifreler, “görev kapsamında bilgiyi kullanması gerekli olanlar” prensibine göre yetkili amirlerce, alt kademedeki personele verilecek.

Skandalı Milliyet duyurdu

KİHBİ sistemi, kamuoyunun gündemine Milliyet’in haberiyle geldi. S.K. adlı bir vatandaş, TBMM Dilekçe Komisyonu’na yaptığı şikayette, kalabalık bir ortamda yürürken, polisin kimlik kontrolü-GBT taraması yaptığını, küçük kızı ile kalabalığın içinde polisin, “Hırsızlık yapmışsın” diyerek, çocukken işlediği bir suçu yüksek sesle söylediğini belirtmişti. Adli sicilinin temiz olduğunu S.K. mağduriyetinin giderilmesini istemişti
Benzer bir şikayet dizi oyuncusu A.C.A’dan da gelmişti. Yıllar önce işlediği uyuştucu kullanmak ve temin etmek suçu ile ilgili suç kaydı daha sonra silenen A.C.A’ya polisler arkadaşlarının yanında “suç kaydın var” demişti. A.C.A. da bundan şikeyetçi olmuştu.